Του Άγγελου Αγγελοδήμου
Ένας κύκλος θετικών εξελίξεων έφερε την κυπριακή οικονομία να επιτυγχάνει μια από τις τρεις καλύτερες επιδόσεις στην Ε.Ε. σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών Χάρη Γεωργιάδη.
Μιλώντας ενώπιον της επιτροπής Οικονομικών της Βουλής, στα πλαίσια της έναρξης της συζήτησης του προϋπολογισμού για το 2017, ο κ. Γεωργιάδης κατέγραψε την πορεία της οικονομίας μέχρι σήμερα, και τις εκτιμήσεις για τα επόμενα χρόνια.
Ειδικότερα, ο υπουργός Οικονομικών σημείωσε ότι πρόκειται για τον τέταρτο στη σειρά προϋπολογισμό, ο οποίος είναι ισοσκελισμένος.
"Για το 2016 αναμένουμε ρυθμό ανάπτυξης της τάξης του 2,7%. Θα έχουμε δηλαδή επιτύχει θετικό ρυθμό ανάπτυξης για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά". Πρόκειται σύμφωνα με τον κ. Γεωργιάδη για ένα από τους πιο ψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης στην Ε.Ε.
"Για το 2017, ο υπουργός Οικονομικών αναμένει ανάπτυξη 2,5% - 3%".
Η ανάπτυξη, πρόσθεσε ο υπουργός Οικονομικών, υποστηρίζεται από όλους τους παραγωγικούς τομείς της οικονομίας. Τουρισμός, τομέας υπηρεσιών, ναυτιλία, λιανικό εμπόριο, ακόμα και οι κατασκευές που είχαν πληγεί σε σημαντικό βαθμό, έχουν συνεισφέρει θετικά στην πορεία ανάκαμψης της οικονομίας.
Στις 7 Δεκεμβρίου η τελική ψηφοφορία
Τρεις φορές την εβδομάδα θα συνεδριάζει η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών για τη συζήτηση του κρατικού προϋπολογισμού του 2017, "του πρώτου μεταμνημονιακού προϋπολογισμού", όπως είπε ο Πρόεδρός της, Αβέρωφ Νεοφύτου, ενώ η τελική ψηφοφορία αναμένεται να πραγματοποιηθεί στις 7 Δεκεμβρίου.
Σύμφωνα με τον κ. Νεοφύτου, οι συζητήσεις θα διεξάγονται τρεις φορές την εβδομάδα, κάθε Δευτέρα, Τετάρτη και Πέμπτη, ενώ στόχος είναι να εξαντληθεί η συζήτηση μέχρι τις 24 Νοεμβρίου. Ακολούθως, στις 5 Δεκεμβρίου θα ξεκινήσει η συζήτηση στην ολομέλεια της Βουλής με τις ομιλίες των αρχηγών των κοινοβουλευτικών κομμάτων και θα συνεχιστεί στις 6 και 7 Δεκεμβρίου.
Στις δηλώσεις του μετά το πέρας της συνεδρίασης της Επιτροπής, ο κ. Νεοφύτου είπε ότι "με τις θυσίες του λαού μας και την υπεύθυνη στάση της Κυβέρνησης, της Βουλής των Αντιπροσώπων, των κοινωνικών εταίρων, κατορθώσαμε να βγούμε από την κρίση και είμαστε ενώπιον του πρώτου μεταμνημονιακού προϋπολογισμού, με την οικονομία σε στέρεες βάσεις και με ρυθμούς οικονομικούς ανάπτυξης από τους καλύτερους στο σύνολο της ΕΕ".
Συμπλήρωσε ότι ο προϋπολογισμός είναι σχεδόν ισοσκελισμένος και δημιουργεί το υπόβαθρο, το κράτος και η πολιτεία σταδιακά να μπορεί να ικανοποιεί, με βάση τις οικονομικές δυνατότητες, ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες.
Αύξηση επενδύσεων
Συνεχίζοντας την τοποθέτηση του, ο υπουργός Οικονομικών έκανε λόγο για την αύξηση στην ιδιωτική κατανάλωση στις αγορές οχημάτων, καθώς επίσης στις δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις.
Στάθηκε ιδιαίτερα στις επενδύσεις που γίνονται πέριξ του Πανεπιστημίου Κύπρου, στα έργα ανάπλασης αστικών κέντρων στο λιμάνι Λεμεσού και τη μαρίνα Αγίας Νάπας.
Ακόμα στις φαρμακοβιομηχανίες - την πρώτη εξαγωγική βιομηχανία στον τόπο - στο καζίνο και στο λιμάνι Λάρνακας. 
Τραπεζικός τομέας
Ο υπουργός Οικονομικών αναφέρθηκε εκτενώς στη σταθεροποίηση του τραπεζικού τομέα.
"Παραμένει η πρόκληση των ΜΕΔ, ωστόσο ο τραπεζικός τομέας επανακτά το ρόλο του ως χρηματοδότης της οικονομικής δραστηριότητας. Οι συμπολίτες μας καταθέτουν τις αποταμιεύσεις τους στις τράπεζες κάτι που επέτρεψε και μείωση του ELA", σημείωσε.
Αναφέρθηκε ακόμα στις αναβαθμίσεις από οίκους αξιολόγησης, στην παραχώρηση νέων δανείων, στη σωστή χρήση των σχεδίων από την ΕΤΕπ και στη συνεχή μείωση των δανειστικών επιτοκίων.
Φορολογικά κίνητρα και ανεργία
Ο υπουργός Οικονομικών έκανε ιδιαίτερη μνεία στα φορολογικά κίνητρα που δόθηκαν και τα οποία έχουν συμβάλει με τη σειρά τους στην οικονομική ανάπτυξη.
Με τη συνετή διαχείριση των δημόσιων οικονομικών, υλοποιείται η κατάργηση της έκτακτης φορολογίας επί της απασχόλησης σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, ενώ αναμένεται να ενισχυθεί η ιδιωτική κατανάλωση και η αγορά εργασίας".
Η ανάκαμψη επενεργεί θετικά στην αγορά εργασίας, σημείωσε χαρακτηριστικά. Ενώ το 2014 η ανεργία είχε φτάσει στο 16,1%, με το ψηλότερο ποσοστό να καταγράφεται το 1ο τρίμηνο του 2015 όταν και είχε ξεπεράσει το 17%, σήμερα βρίσκεται λίγο πάνω από το 12%, ενώ το 2017 αναμένεται περαιτέρω αποκλιμάκωση.
Οι αριθμοί της ανάκαμψης 
Σύμφωνα με τον Χάρη Γεωργιάδη, το 2016 θα είναι η τελευταία χρονιά αρνητικού πληθωρισμού. "Παρά το γεγονός ότι ο αρνητικός πληθωρισμός βοήθησε στην ανάπτυξη της οικονομίας, του χρόνου θα επιτύχουμε ελαφρά θετικό πληθωρισμό".
Όσον αφορά στο πρωτογενές πλεόνασμα, το οποίο ανέρχεται στο 2% και στα σχόλια που ακούγονται ότι αυτό θα μπορούσε να αξιοποιηθεί καλύτερα, ο υπουργός Οικονομικών, σημείωσε ότι πρόκειται για λογιστική καταγραφή. "Δεν υπάρχει πραγματικό πλεόνασμα, δεν υπάρχουν δηλαδή χρήματα στην άκρη, τα οποία μπορούμε να αξιοποιήσουμε", ανέφερε χαρακτηριστικά.
Παράλληλα, επισήμανε ότι τα προηγούμενα χρόνια, η Κύπρος κατέγραφε πολύ άσχημες δημοσιονομικά χρονιές. Αυτό, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι μόλις εξήλθαμε του μνημονίου και δεν βρισκόμαστε ακόμα σε επενδυτική βαθμίδα, θα πρέπει να μας καθιστούν ιδιαίτερα προσεχτικούς στη δημοσιονομική διαχείριση.
Για το 2017, τα αναμενόμενα έσοδα θα ανέλθουν στα 6 δις 964 εκατ., αυξημένα κατά 1,8% σε σχέση με το 16.
Οι συνολικές δαπάνες της γενικής κυβέρνησης θα φτάσουν στα 7 δις 69 εκατ., αυξημένες κατά 2,6% σε σχέση με φέτος.
Οι πρωτογενείς δαπάνες της κεντρικής κυβέρνησης είναι στα 6 δις 150 εκατ., αυξημένες κατά 100 εκατ. σε σχέση με φέτος.
Το δημόσιο χρέος βρίσκεται στο 108,3% του ΑΕΠ, μισή μονάδα κάτω σε σχέση με φέτος. Ο λόγος, σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών ου το χρέος δεν έχει μειωθεί περισσότερο, είναι γιατί διατηρούνται ρευστά διαθέσιμα σε πολύ ψηλά επίπεδα, (περίπου 9% του ΑΕΠ) σε σχέση με άλλες χρονιές και αυτό γιατί έχουν προβλεφθεί πιθανά αρνητικά γεγονότα που ίσως επηρεάσουν την πορεία της οικονομίας.
Ο κ. Γεωργιάδης διαβεβαίωσε ταυτόχρονα ότι οι χρηματοδοτικές ανάγκες του Κράτους είναι απολύτως διαχειρίσιμες.
Παραμένει ο σχεδιασμός για αποκρατικοποιήσεις 
Όσον αφορά στις αποκρατικοποιήσεις, ο Χάρης Γεωργιάδης παρέπεμψε στην απόφαση - πλαίσιο του Υπουργικού για αποκρατικοποιήσεις και αδειοδοτήσεις, με κάποιες από αυτές να έχουν εισέλθει σε τροχιά υλοποίησης όπως για παράδειγμα το λιμάνι Λεμεσού.
"Εκτιμούμε πως και τα δημόσια έξοδα θα είναι αυξημένα και οι επενδύσεις θα είναι σημαντικές".
Κατά τον υπουργό απομένει το λιμάνι Λάρνακας για το οποίο εξέφρασε συγκρατημένη αισιοδοξία για θετική κατάληξη πριν το τέλος του 2017. Σε σχέση με το κρατικό λαχείο εξήγησε πως αποδίδει 12 εκατ. ευρώ τον χρόνο με πτωτική πορεία τα τελευταία χρόνια.
"Θα μελετήσουν εξειδικευμένοι οίκοι τα δεδομένα κι αν αποδίδουν αυξημένα έσοδα από τη μακροχρόνια παραχώρηση σε ιδιώτες επενδυτές, γατί να μην το κάνουμε; Δεν είμαι βέβαιος αν βρούμε ενδιαφερόμενους αλλά αν βρούμε, γιατί να μην το κάνουμε;", διερωτήθηκε.
Για το θέμα της Cyta είπε ότι επανεξετάζουν τα δεδομένα με βάση τη στάση που τηρεί η Βουλή.
Φορολογικές ελαφρύνσεις
Την ανάγκη όπως συνεχιστεί η συνετή διατήρηση των δημόσιων οικονομικών και διατηρηθούν οι καλές δημοσιονομικές επιδόσεις που θα επιτρέψουν τις περαιτέρω φορολογικές και άλλες ελαφρύνσεις, υπογράμμισε ο υπουργός οικονομικών Χάρης Γεωργιάδης. 
Σε δηλώσεις του μετά το πέρας της συνεδρίασης της Επιτροπής Οικονομικών, ο κ. Γεωργιάδης ανέφερε ότι η συνετή διαχείριση επιτρέπει φορολογικές ελαφρύνσεις που αναμένεται να δώσουν περαιτέρω ώθηση στην επιχειρηματική δραστηριότητα, να στηρίξουν και να ενθαρρύνουν την ανάπτυξη, που κινείται με έναν από τους ψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης στον ευρωπαϊκό χώρο.
Σημείωσε πάντως ότι αυτό δεν σημαίνει ότι έχουμε ξεπεράσει όλα τα προβλήματα αλλά ότι είμαστε στο σωστό δρόμο. "Μόνο με τη διατήρηση της πορείας που έφερε την ανάπτυξη θα μπορέσουμε να καλύψουμε πλήρως το χαμένο έδαφος" σημείωσε ο υπουργός. 
Επενδυτική βαθμίδα
Ερωτηθείς σχετικά με την προοπτική αναβάθμισης της Κύπρου σε επενδυτική βαθμίδα εκ μέρους των οίκων αξιολόγησης, ο κ. Γεωργιάδης, είπε ότι θα ήταν αισιόδοξος πως δεν θα αργήσει αυτή η ώρα, εάν διατηρηθεί η σταθερή πορεία και η σοβαρότητα όπως είπε, καθώς και εάν προωθηθούν οι μεταρρυθμίσεις που θέλουν οι οίκοι. 
Ο κ. Γεωργιάδης σημείωσε ότι είμαστε δύο βαθμίδες κάτω από την επενδυτική βαθμίδα.
"Η κατάσταση έχει βελτιωθεί αλλά δεν είναι καθόλου ικανοποιητική μέχρι και την επίσημη αναβάθμιση μας σε επενδυτική βαθμίδα", σημείωσε ο κ. Γεωργιάδης. 
Αναδρομικά το Ταμείο Προνοίας
Ο κ. Γεωργιάδης εξέφρασε παράλληλα, την πρόθεση της κυβέρνησης για αναδρομική κάλυψη των εργαζομένων του δημοσίου που δεν καλύπτονται από ταμείο προνοίας καθώς και για την εφαρμογή σχεδίου πρόσθετης αποζημίωσης των μελών ταμείων που έχουν δεχθεί κούρεμα. 
Σημείωσε ότι οι κινήσεις αυτές εντάσσονται στο πλαίσιο της κοινωνικής πολιτικής.
Ο υπουργός Οικονομικών, απαντώντας σε ερωτήσεις βουλευτών, αναφέρθηκε και σε ορισμένα άλλα θέματα: 
- Η στήριξη του κράτους στον χρηματοπιστωτικό τομέα άγγιξε το 20% του ΑΕΠ, ποσοστό πολύ υψηλό σε σχέση με το ποσοστό που έδωσαν άλλες χώρες. 
- Το τ/κ χρέος δεν θεωρείται από κανένα ως δημόσιο χρέος. Δεν έγινε ποτέ καμία αποπληρωμή και γενικά δεν έχει τα χαρακτηριστικά χρέους. Πρόκειται για λογιστική καταγραφή του συνόλου των ποσών που διέθετε η κατοχική Τουρκία για συντήρηση του ψευδοκράτους.
- Η νομοθεσία για ρύθμιση του κρατικού μισθολογίου είναι επείγον να ψηφιστεί, ωστόσο αυτό δεν σχετίζεται με κάποια άμεση ανάγκη του προϋπολογισμού.
Θα δώσει μηνύματα προς τα έξω για περαιτέρω αναβάθμιση της οικονομίας και κατάταξη σε επενδυτική βαθμίδα.
Οι Οίκοι Αξιολόγησης έχουν θέσει σε συνεχή και συστηματική παρακολούθηση την πορεία της κυπριακής οικονομίας και ειδικότερα την μελλοντική πορεία του δημόσιου μισθολογίου. Χωρίς ρύθμιση θα επιστρέψουμε σε ανεξέλεγκτη άνοδο του μισθολογίου όπως στα προηγούμενα χρόνια.
Είναι στρατηγικής σημασίας να δείξουμε ότι προχωρούμε προς τη σωστή κατεύθυνση.
Κάτι αντίστοιχο ισχύει και για το Ταμείο εσόδων από υδρογονάνθρακες. Είναι μια κίνηση που θα έστελνε μηνύματα προς τα έξω.
- Για το Συνεργατισμό: Δεν εκτιμούμε ότι θα υπάρξει ανάγκη στο αμέσως επόμενο διάστημα. Αλλά κανένας δεν είναι σε θέση να γνωρίζει πότε ένα χρηματοπιστωτικό ίδρυμα θα χρειαστεί κεφάλαια. Οι εποπτικοί κανόνες αλλάζουν συνεχώς, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Ο μέτοχος, δηλαδή το Κράτος, από 1.1.16 απαγορεύεται με βάση σχετική οδηγία, να βάλει έστω και ένα ευρώ.
- Δεν απομένουν πολλά που μπορούν να γίνουν από το κράτος για τα ΜΕΔ. Πρέπει να δοθεί χρόνος να συνεχιστεί η προσπάθεια για αποκλιμάκωση του φαινομένου. Το βασικό που χρειαζόμαστε τώρα είναι σταθερότητα στην οικονομία, αλλά και στις τράπεζες.
Οι αντιδράσεις των κομμάτων
Ο βουλευτής του ΑΚΕΛ Στέφανος Στεφάνου ανέφερε στις δικές του δηλώσεις ότι ο προϋπολογισμός του 2017 δεν ανταποκρίνεται στις πραγματικές προκλήσεις της κυπριακής οικονομίας ούτε και στις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας και δεσμεύτηκε ότι το κόμμα θα καταθέσει προτάσεις και τροπολογίες.
Ανέφερε εξάλλου ότι το όραμα της Αριστεράς για τον προϋπολογισμό βασίζεται σε τρεις πυλώνες, ο προϋπολογισμός να είναι αναπτυξιακός, κοινωνικά ευαίσθητος και νοικοκυρεμένος.
Αναφερόμενος στον πρώτο πυλώνα, ο κ. Στεφάνου είπε ότι ο τραπεζικός τομέας στην Κύπρο αδυνατεί να χρηματοδοτήσει ικανοποιητικά την πραγματική οικονομία, ενώ υπάρχει ακόμη υψηλό κόστος δανεισμού, υψηλό ιδιωτικό χρέος και δεν γίνονται σημαντικές νέες επενδύσεις από ιδιώτες.
Με αυτά τα δεδομένα, συνέχισε, το βάρος για ενίσχυση των αναπτυξιακών πρακτικών καλείται να αναλάβει ο δημόσιος τομέας, όμως η Κυβέρνηση διατηρεί αντ' αυτού μειωμένες τις δημόσιες δαπάνες για την ανάπτυξη.
"Το όραμα της Κυβέρνησης αναφορικά με την στρατηγική ανάπτυξης συνεχίζει να περνά μέσα από τις ιδιωτικοποιήσεις και το ξεπούλημα δημόσιου πλούτου", είπε ο βουλευτής του ΑΚΕΛ.
Ως προς την κοινωνική ευαισθησία, είπε ότι ο νέος προϋπολογισμός διατηρεί καθηλωμένες τις δαπάνες για την κοινωνική πρόνοια, τη στιγμή που η εισοδηματική ανισότητα αυξάνεται. Θα έπρεπε ο προϋπολογισμός να ενισχύει την κοινωνική συνοχή, δυστυχώς όμως η Κυβέρνηση εμφανίζεται ξανά να είναι άστοργη, είπε.
Κατέληξε, λέγοντας ότι η Κυβέρνηση εμφανίζεται γενναιόδωρη με τους προνομιούχους και, ενώ λέει ότι κάνει ενέργειες για μείωση του "λίπους", καταλήγει σε μη στοχευμένες περικοπές.
Η βουλευτής της Συμμαχίας Πολιτών Άννα Θεολόγου δήλωσε ότι στον προϋπολογισμό έχουν καταργηθεί άμεσες φορολογίες, όπως ο φόρος ακίνητης ιδιοκτησίας και η έκτακτη εισφορά, αλλά παρουσιάζεται αύξηση στα έσοδα από έμμεσους φόρους στη βάση προβλέψεων που, όπως είπε, μπορούν να αλλάξουν.
Ανέφερε επίσης ότι οι κοινωνικές παροχές, από 56,3 εκ. ευρώ το 2016, παρουσιάζουν δραματική μείωση κατά 89% το 2017, στα 6,6 εκ. ευρώ.
Καταργούνται 30 εκ. από τον φόρο ακίνητης ιδιοκτησίας και χάνονται 50 εκ. σε κοινωνικές παροχές, παρατήρησε η κ. Θεολόγου, εξηγώντας ότι πρόκειται για το κονδύλι που είχε στη διάθεσή του το Υπουργείο Οικονομικών για περιπτώσεις δυσπραγούντων πολιτών.