Η «φινλανδοποίηση» της Ελλάδας από την... Αλβανία

Παντελής Σαββίδης
Όσο και αν φαίνεται παράξενο, και τηρουμένων των αναλογιών, υπάρχει ένας προβληματισμός γύρω από τη «φινλανδοποίηση» της Ελλάδας από την Αλβανία.
Ως «φινλανδοποίηση» καταγράφηκε στο πολιτικό λεξιλόγιο η προσαρμογή, στα χρόνια της Σοβιετικής Ένωσης, της πολιτικής της Φινλανδίας προς τη Ρωσία χωρίς άσκηση ή απειλή βίας, απλώς με την αίσθηση της ρωσικής παρουσίας στην περιοχή.
Ενώ μετά το 1989 τα πράγματα με την Αλβανία έδειχναν να εξελίσσονται διαφορετικά, και εκεί που επί κομμουνιστικής δικτατορίας οι Έλληνες της μειονότητας θεωρούνταν περιθωριακοί αναδείχθηκαν σε ελκυστικό είδος με τη μεταπολίτευση, η συνέχεια έφερε την Ελλάδα σε δύσκολη θέση.
Οι προκαταλήψεις είναι βαθιές και η σύγχρονη αναφορά τους ίσως βρίσκεται στα χρόνια της δημιουργίας του αλβανικού κράτους για τα όρια του οποίου οι δύο λαοί διαφώνησαν και ήρθαν σε αντιπαράθεση.

Ωστόσο, εκείνο που έχει σημασία είναι η αδυναμία της σύγχρονης Ελλάδας να διαχειριστεί, μετά το 1989, τους γείτονές της, παρόλο που γνώριζε ότι οι βαλκανικοί λαοί με την επικράτηση των κομμουνιστικών καθεστώτων δεν παρακολούθησαν τις Δυτικές αντιλήψεις στην εξέλιξη της έννοιας του κράτους έθνους.

Η έννοια αυτή στη Δύση εξακολουθεί να υπάρχει, με σαφείς διαφοροποιήσεις όμως από αυτό που είχε ως περιεχόμενο, ακόμη και στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου.

Την πρώτη κρυολουσία η ελληνική εξωτερική πολιτική πρέπει να την υπέστη κατά την επίσκεψη Μητσοτάκη στα Τίρανα, το 1991, όταν ξαφνικά και ενώ ο τότε Έλληνας πρωθυπουργός διεξήγε συνομιλίες με τον ομόλογό του, ο εκπρόσωπος της αλβανικής κυβέρνησης έθεσε στους δημοσιογράφους θέμα τσάμηδων.

Πρόεδρος της χώρας ήταν ακόμη ο κομμουνιστής ηγέτης Ραμίζ Αλία, και το γεγονός –για όσους είχαν γνώση του θέματος– προκάλεσε έκπληξη, διότι οι κομμουνιστές ήσαν καχύποπτοι απέναντι στους τσάμηδες τους οποίους θεωρούσαν συνεργάτες του φασισμού.

Μπορεί –και είναι εύλογο– σε ατομικό επίπεδο οι τσάμηδες να εγείρουν οικονομικές αξιώσεις απέναντι στο ελληνικό κράτος, αλλά η αποδοχή και καλλιέργεια των αιτημάτων τους από τις εκάστοτε αλβανικές κυβερνήσεις αποσκοπούσε και αποσκοπεί στο να διευρύνει την ατζέντα των διαφορών.

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη, προφανώς και με παραγγελία των φιλελεύθερων ευρωπαϊκών και αμερικανικών κύκλων, βοήθησε τον Σαλί Μπερίσα στη διεκδίκηση της εξουσίας, αλλά το νέο αλβανικό πολιτικό αστέρι ταλαιπώρησε τα μέγιστα τις ελληνοαλβανικές σχέσεις.

Λίγο-πολύ η πολιτική εξέλιξη κατέγραψε ήπιες ελληνοαλβανικές σχέσεις με κυβερνήσεις σοσιαλιστών και έντονες με κυβερνήσεις Μπερίσα, ώσπου ήρθε ο σοσιαλιστής Έντι Ράμα και ανέτρεψε τις ισορροπίες.

Το χαρακτηριστικό του Ράμα –πέραν της φιλοδοξίας και εξουσιομανίας του– είναι ότι θέλει να πλουτίσει και έχει προσδεθεί στο άρμα Ερντογάν. Οι σχέσεις τους δεν είναι μόνο πολιτικές, αλλά έχουν και παρεξηγήσιμες διαστάσεις. Οι μέρες θα δείξουν αν το διαφαινόμενο τέλος του Ερντογάν θα συμπαρασύρει και τον Ράμα – κυρίως προσωπικά.

Ωστόσο θα ήταν λάθος η μονοδιάστατη προσέγγιση των ελληνοαλβανικών σχέσεων ως αποτέλεσμα των προσωπικών επιλογών των ηγετών τους.

Οι Αλβανοί, κυρίως από το Κοσσυφοπέδιο αλλά και από την αλβανική χώρα, έχουν καταφέρει να αναπτύξει ένα σημαντικό λόμπι στις ΗΠΑ το οποίο ενεργοποίησε τον αμερικανικό παράγοντα στο θέμα της απόσχισης του Κοσσυφοπεδίου.

Μπορεί η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και η διαμόρφωση του σλοβενικού, του κροατικού, ακόμη και του βοσνιακού κράτους να εξυπηρετούσαν τον διεθνή παράγοντα, το Κοσσυφοπέδιο όμως δεν έδειχνε να προκαλεί ανάλογο ενδιαφέρον. Από γεωπολιτικής απόψεως δεν είναι σαφές γιατί η Δύση διακινδύνευσε έναν πόλεμο και τις σχέσεις της με τη Σερβία για την ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου. Η διακύβευση ήταν μεγάλη για να αποδοθεί στις καλές σχέσεις Ολμπράιτ-Θάτσι.

Η άλλη παράμετρος που ευνόησε –και ως έναν βαθμό εξακολουθεί να ευνοεί– την αλβανική πολιτική ήταν και είναι η ετοιμότητά της να ρευστοποιήσει, ακόμη και με τρομοκρατικές ομάδες, τα βαλκάνια. Και αυτή η απειλή καλλιεργεί μια ανησυχία σε πιο σταθερές βαλκανικές δημοκρατίες, που δεν είναι διατεθειμένες να ακολουθήσουν σκληρή αντιπαράθεση.

Μια τρίτη παράμετρος που ευνοεί τα Τίρανα απέναντι της Αθήνας είναι ότι σε μεγάλο μέρος της αλβανικής κοινωνίας υπάρχουν έντονες προκαταλήψεις κατά των Ελλήνων που όχι μόνο δεν αίρονται με ό,τι και αν κάνει η ελληνική πλευρά, αλλά ενεργοποιούνται και εύκολα.

Είναι προσφιλής η τακτική των Αλβανών ηγετών να ενεργοποιούν τα ανθελληνικά αντανακλαστικά των πολιτών τους όταν έρχονται σε δύσκολη θέση στη Βουλή της χώρας τους, ακόμη και σε άσχετο με την Ελλάδα θέμα.

Ακόμη και η πληθώρα Αλβανών, εγκληματικών στοιχείων του κοινού ποινικού κώδικα που δρουν στον ελλαδικό χώρο, είναι παράμετρος που δρα στην φινλανδοποίηση της Ελλάδας. Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση της δολοφονίας Ζαφειρόπουλου. Και οι ηθικοί και οι φυσικοί αυτουργοί ήσαν Αλβανοί.

Αλλά δεν είναι μόνο αυτά τα αγοραία στοιχεία που «φινλανδοποιούν» την Ελλάδα.

Η επίθεση Ράμα κατά της ελληνικής μειονότητας, κυρίως στη Χιμάρα, και η αδυναμία της... 
Η συνέχεια του άρθρου στο Pontos-news