Η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ και η δυναμική των Εληνοαμερικανικών σχέσεων
του κ. Ελευθέριου Καραγιάννη Πρέσβη ε.τ.
Το άρθρο του συμφοιτητή και φίλου μου Βασίλη Μαρκεζίνη που αναδημοσιεύτηκε από την εφημερίδα το ΒΗΜΑ της Κυριακής (22.03.2009) στην ιστοσελίδα σας, αποτέλεσε το έναυσμα για να γραφούν οι κατωτέρω απόψεις σχετικά με την σημασία τόσο μίας επίσκεψης ΄Ελληνα Πρωθυπουργού στην πρωτεύουσα της Υπερδύναμης όσο και της δυναμικής που χαρακτηρίζει τις διμερείς σχέσεις.
Επισημαίνω από την αρχή ότι, όπως είναι γνωστό οι σχέσεις μεταξύ των κρατών καθορίζονται και καθοδηγούνται από το κρατικό συμφέρον εκάστου και όχι από αισθήματα φιλίας.
Η χώρα μας, παλαιότερα ,κυρίως λόγω της ύπαρξης του Σοβιετικού μπλόκ και του εξ΄ αυτού «κομμουνιστικού κινδύνου» αποτελούσε αντικείμενο ενδιαφέροντος των ΗΠΑ μέσα όμως στο γενικότερο ενδιαφέρον που έδειχνε η χώρα αυτή στο ευρύτερο αυτό πλαίσιο. ΄Όταν ο «κίνδυνος» αυτός εξέλειπε δεν αντικαταστάθηκε από άλλους παράγοντες καθ΄ όσον η χώρα μας, δυστυχώς, δεν άσκησε εξωτερική πολιτική τέτοια που να μπορεί να θεωρηθεί ως παράγων που μέσω των καλών υπηρεσιών της θα μπορούσε να ασκήσει διαμεσολαβητικό ρόλο για την επίλυση προβλημάτων της ευρύτερης περιοχής της και ως εκ τούτου δεν μπορούσε να αποτελέσει, εξ΄ αντικειμένου, εταίρο της Υπερδύναμης στην αντιμετώπιση οιουδήποτε προβλήματος. Ακόμη και όταν την περίοδο των αρχών της δεκαετίας του 80 αναπτύξαμε στενές σχέσεις τόσο με την Συρία όσο και με την Ο.Α. Παλαιστίνης και την Λιβύη, οι σχέσεις αυτές έρχονταν σε σύγκρουση με την διεθνή τότε πολιτική και ως εκ τούτου υπήρξαν ανεπιτυχείς και ατελέσφορες. Επίσης ενώ κατά την διάρκεια της πρώτης φάσης (1990-1993) της Γιουγκοσλαβικής κρίσης η χώρα μας αποτελούσε σοβαρό συνομιλητή και διαπραγματευτή στην κρίση ,προσφέροντας τις υπηρεσίες της τόσο στο έργο της Διεθνούς Διάσκεψης για την π. Γιουγκοσλαβία όσο και στη σύγκλιση της Διεθνούς Διάσκεψης στην Αθήνα (1-2/5/1993)για την ειρηνική επίλυση του Βοσνιακού προβλήματος, η τότε πολιτική της χώρας μας δεν συμβάδιζε, όπως απέδειξαν τα γεγονότα του 1993-2000 με τις προτεραιότητες του διεθνή παράγοντα. Ούτε όμως και η γεωγραφική μας θέση αποτελεί ιδιαίτερο παράγοντα που να εξυπηρετεί τα συμφέροντα της Υπερδύναμης στην ευρύτερη μας περιοχή, καθ΄ όσον, τα γεωστρατηγικά της ενδιαφέροντα ευρίσκονται στην Μέση Ανατολή, τον Καύκασο, την Κεντρική Ασία και εξυπηρετούνται, πολύ καλύτερα από την γεωγραφική θέση της γειτονικής Τουρκίας.
Τα γεγονότα αυτά θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και να μη δημιουργούμε φαντασιώσεις κάθε φορά που εκλέγεται ένας νέος Αμερικανός Πρόεδρος ελπίζοντας σε μια καλύτερη ,κατά την άποψη μας, αντιμετώπιση των διεθνών μας προβλημάτων. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα μας θα λυθούν μόνο με δικές μας πρωτοβουλίες που θα διαμορφώσουν , όποτε χρειάζεται, ένα θετικό διεθνές κλίμα. Εξ΄ άλλου, η χώρα μας από το 1981 έχει ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα και μετέπειτα ΄Ενωση , γεγονός που έχει επηρεάσει και το πλαίσιο των σχέσεων μας με τις ΗΠΑ ,σε βαθμό τέτοιο που να μας παρέχει μεγαλύτερη ελευθερία στη λήψη μεγάλου αριθμού αποφάσεων που αφορούν τα συμφέροντα μας. Η αναγνώριση των Σκοπίων από τις ΗΠΑ το 2004 ως «Μακεδονία» θα ήταν σημαντικά πιο επώδυνη για μας στον διεθνή χώρο αν δεν αποτελούσαμε μέλος της Ε. Ενωσης. Επίσης, οι αντιδράσεις των ΗΠΑ στο θέμα της συνεργασίας της χώρας μας με την
Ρωσία στον ενεργειακό τομέα, αν και εκδηλώθηκαν και σε γενικότερο ευρωπαϊκό επίπεδο και όχι μόνον ελληνικό ,θα μπορούσαν να είχαν μεγαλύτερο αντίκτυπο για την χώρα μας αν δεν είχαμε την κάλυψη της Ε. Ενωσης.
Ως εκ τούτου οι συναντήσεις του Αμερικανού Προέδρου με τον Ελληνα Πρωθυπουργό είναι μεν σημαντικές, δεν έχουν όμως την βαρύτητα του παρελθόντος. Θα πρέπει, πάντως, να διευκρινισθεί ότι οι συναντήσεις του επιπέδου αυτού προετοιμάζονται ενδελεχώς από τις αρμόδιες υπηρεσίες των δύο πλευρών ως προς τα θέματα που θα ενταχθούν στην ημερήσια διάταξη των συνομιλιών και φθάνουν μέχρι το συμπεφωνημένο κείμενο του Κοινού Ανακοινωθέντος πού θα εκδοθεί μετά το τέλος των συνομιλιών. Ως εκ τούτου, η δυνατότητα να καταλάβει ο ένας την γενικότερη σκέψη του άλλου ή την γεωστρατηγική του πολιτική είναι εξαιρετικά περιορισμένη. Ακόμη και αν υπάρξει μία κατ΄ ιδίαν συνάντηση των δύο ανδρών, αυτό δεν σημαίνει ότι ο Πλανητάρχης θα αποκαλύψει στον έλληνα συνομιλητή του τις μύχιες σκέψεις του. Πέραν του ότι, όποτε υπήρξαν τέτοιες κατ΄ ιδίαν συνομιλίες στο παρελθόν, δεν κατέληξαν πάντοτε υπέρ των συμφερόντων μας.
Εξ΄ άλλου, και η Ελληνική κοινή γνώμη έχει σταδιακά αποστασιοποιηθεί από το έντονο ενδιαφέρον που επεδείκνυε παλαιότερα ως προς την άσκηση της Αμερικανικής πολιτικής σε θέματα ελληνικού ενδιαφέροντος. Εντύπωση του γράφοντος είναι ότι πολύ μεγαλύτερο ενδιαφέρον επιδεικνύουν οι πολιτικοί της χώρας μας σε μία συνάντηση ή συνομιλία ή μήνυμα με εκπρόσωπο της Υπερδύναμης, παρά ο ελληνικός λαός.
Η ως άνω διαμορφωθείσα δυναμική στις σχέσεις της χώρας μας με τις ΗΠΑ δεν σηματοδοτεί απαρέγκλιτα και την ανάγκη στροφής της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής προς άλλο διεθνή πόλο που θα σημάνει την αλλαγή της μίας «εξάρτησης» από μία άλλη. Η στροφή αυτή εκτός του ότι έχει ένα αρνητικό ιστορικό προηγούμενο (έγινε από τον Κ. Καραμανλή και δεν βρήκε ανταπόκριση) θα πρέπει να περιοριστεί σε συνεργασία σε θέματα κοινού ενδιαφέροντος.
Αυτό που θα πρέπει να γίνει, από κατάλληλους όμως πολιτικούς, είναι
1- Η μεγαλύτερη εμπλοκή μας στα διαδραματιζόμενα στην Ε. Ενωση και αυτό όχι ευκαιριακά αλλά με διάρκεια, ώστε να συμμετέχουμε ενεργά στους προβληματισμούς και στους προσανατολισμούς της ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής για να αποκτήσουμε λέγειν στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι και στην λήψη των αποφάσεων και όχι, όπως τώρα, να περιορίζουμε την παρουσία μας σε ρόλο « παρατηρητή» των ευρωπαϊκών εξελίξεων.
2- Η διαμόρφωση μακροχρόνιων στόχων εξωτερικής πολιτικής για την περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, κατά τρόπο που τα υπάρχοντα προβλήματα με ορισμένους γείτονες να μην αποτελούν τροχοπέδη στην εφαρμογή της στρατηγικής αυτής προσέγγισης.
Πηγή: Ανιχνεύσεις
ΤΙΠΟΥΚΕΙΤΟΣ είπε: Ψύχραιμες, προσεκτικές και επωφελείς οι παρατηρήσεις του πρέσβυ κ. Καραγιάννη. Αλλά ατελείς. Το κύριο θέμα του άρθρου του κ.Β. Μαρκεζίνη (το οποίο σχολιάζει ο κ. πρέσβυς)είναι η στροφή προς τη Ρωσία. Ο κ. Καραγιάννης φαίνεται να το απορρίπτει λέγοντας απλώς ότι "πρέπει να περιοριστεί σε θέματα κοινού ενδιαφέροντος". Με μόνο επιχείρημα ότι το επιχείρησε ο Κ. Καραμανλής και δεν βρήκε ανταπόκριση. Αλλά 1)Τότε, επί εποχής ΚΚ, ο Κόσμος ήταν σαφώς χωρισμένος στα δυο. Τώρα το περιβάλλον είναι ασαφέστερο. Και η (φαινομενική τουλάχιστον) διάθεση της Ρωσίας διαφορετική. Δεν πρέπει να διερευνηθούν από την πλευρά μας τα όρια, τα θέματα, οι προϋποθέσεις, μιας ελληνορωσικής προσέγγισης, όταν η "άλλη πλευρά" εμφανίζεται τώρα ανοιχτή; Βεβαίως αν κάνουμε ανοίγματα "στα κουτουρού",αμελέτητα, ζημιώνουμε εαυτούς.2)Ποιά είναι τα θέματα "κοινού ενδιαφέροντος"; Οι αγωγοί είναι; ή είναι μόνο η εξαγωγή εσπεριδοειδών; Αν είναι και οι αγωγοί γιατί η αντίδραση των ΗΠΑ είναι τόσο εχθρική; Πολύ περισσότερο όταν η γεωγραφική μας θέση είναι δευτερεύουσα, όπως αναφέρει ο κ. πρέσβυς. Μήπως ο ενεργειακός πόλεμος μεταβάλει, έστω εν μέρει, την αξία της γεωγραφικής θέσης κάθε εμπλεκόμενης χώρας; Τα ερωτήματα είναι πραγματικά, όχι ρητορικά, και δεν έχουν πρόθεση πολεμικής. Αντίθετα θέλουν να ανταποκριθούν στο επείγον αίτημα δημόσιου διαλόγου με τη σκέψη ότι η μονογαμική σχέση (κατά την διατύπωση του Β. Μαρκεζίνη) δεν υπήρξε επωφελής για τη χώρα μας. Και με την επισήμανση ότι ούτε αυτός (ούτε άλλωστε ο κ. Καραγιάννης)επισημαίνει τους κινδύνους από το άνοιγμα προς τη Ρωσία. Η πρόταση Μαρκεζίνη, έτσι όπως διατυπώνεται, εμφανίζεται ως "γιουρούσι". Το χειρότερο είναι ότι και τα ανοίγματα που επιχείρησε ο πρωθυπουργός δεν διέφεραν ποιοτικά και γι' αυτό είχαν το βάρος και τη διάρκεια ζωής μιας πεταλούδας.
ΑπάντησηΔιαγραφή