Η διεθνής εικόνα της Ελλάδος

Του Θανου Π. Ντοκου*
Είναι σαφές ότι δεν διανύουμε την καλύτερη περίοδο στη σύγχρονη ιστορία μας, όσον αφορά στη διεθνή εικόνα της χώρας. Είναι διάχυτη η εντύπωση ότι δεν δουλεύουμε αρκετά, ξοδεύουμε ασυλλόγιστα, είμαστε διεφθαρμένοι και ανέντιμοι απέναντι στους εταίρους μας, ανίκανοι να διαχειριστούμε τα του οίκου μας και γενικά ένα βάρος στην Ευρωζώνη και την Ε.Ε. γενικότερα.

Το πρόβλημα δεν είναι ότι έτσι μας βλέπουν οι άλλοι, αλλά ότι πολλές από τις κατηγορίες είναι σε σημαντικό βαθμό αληθινές. Στα πρόσφατα συμβάντα οικονομικής φύσης, θα μπορούσε να προσθέσει κανείς και επεισόδια από την ελληνική καθημερινότητα, που προφανώς δεν μας κολακεύουν: εκρήξεις κοινωνικής βίας, επεισόδια στα ελληνικά γήπεδα, σημαντικός αριθμός περιπτώσεων ντόπινγκ σε διάφορα αθλήματα, αλλά και το αρκετά χαμηλό επίπεδο των τουριστικών υποδομών και προσφερόμενων υπηρεσιών -σε συνδυασμό με την ανεπαρκή προστασία του φυσικού περιβάλλοντος- που διαπιστώνεται από τα εκατομμύρια τουριστών που επισκέπτονται κάθε χρόνο τη χώρα μας. Δεν είμαστε, προφανώς, το μόνο κράτος που αντιμετωπίζει ένα ή περισσότερα από τα ανωτέρω προβλήματα, αλλά αυτό δεν μπορεί να αποτελεί δικαιολογία για μια χώρα που χρειάζεται να προσελκύσει ξένες επενδύσεις, καθώς και τουρίστες υψηλότερου επιπέδου, ενώ στηρίζεται και στην αρωγή των εταίρων της για να αντιμετωπίσει τόσο τα οικονομικά της προβλήματα, όσο και τα ανοιχτά θέματα εξωτερικής πολιτικής (Τουρκία/Κυπριακό, ΠΓΔΜ) και το ζήτημα της λαθρομετανάστευσης.

Εχουμε ξαναπεράσει ανάλογες περιόδους διεθνούς απαξίωσης της Ελλάδας. Στη δεκαετία του 1980 ήμασταν το «μαύρο πρόβατο» στο πλαίσιο της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ, λόγω της συχνής μας διαφοροποίησης σε θέματα μάλλον ήσσονος εθνικής σημασίας. Η κατάσταση βελτιώθηκε σημαντικά την περίοδο Σημίτη, όταν η Ελλάδα προσπάθησε να αποβάλλει την εσωστρέφειά της, άρχισε να παίζει με τους κανόνες του ευρωπαϊκού «παιχνιδιού» και να θεωρείται ενεργό μέλος της ομάδας. Τα τελευταία χρόνια επιστρέψαμε, παρά τις κάποιες εξαιρέσεις σε επίπεδο προσώπων, στις παλιές μας κακές συνήθειες.

Είναι απαραίτητο να ξανακερδίσουμε τον αυτοσεβασμό και την υπερηφάνειά μας, κάνοντας μια καινούργια αρχή σε μια σειρά τομέων που αφορούν το μέλλον της χώρας, αλλά και να βελτιώσουμε τη διεθνή εικόνα της Ελλάδας, διότι αποτελεί άυλο μεν, σημαντικό δε συντελεστή οικονομικής ανάπτυξης αλλά και άσκησης αποτελεσματικής εξωτερικής πολιτικής (από μια χώρα με σημαντικά ανοιχτά ζητήματα και σε αναζήτηση περιφερειακού ρόλου). Ο πρώτος στόχος απαιτεί σημαντικές τομές και μεταρρυθμίσεις, με τομείς προτεραιότητας την παιδεία και την αντιμετώπιση της διαφθοράς, ενώ σημαντικές παρεμβάσεις απαιτούνται και στην οικονομία, τη γεωργία, τον τουρισμό και το περιβάλλον. Χρειάζεται επίσης η προβολή των «νησίδων αριστείας», που σαφώς υπάρχουν σε κάθε τομέα, και η προσπάθεια επέκτασής τους για να δημιουργηθεί κάποια στιγμή η απαραίτητη κρίσιμη μάζα.

Προς τα έξω, επείγει η ανάληψη πρωτοβουλιών και η βελτίωση του μηχανισμού προβολής της χώρας. Συνολικά, αποτελεί επιτακτική ανάγκη μια εθνική προσπάθεια αλλαγής νοοτροπίας σύμφωνα με την προτροπή του Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι: μη ρωτάς τι μπορεί να κάνει η χώρα σου για σένα, αλλά τι μπορείς να κάνεις εσύ για τη χώρα σου.

* Ο κ. Θάνος Π. Ντόκος είναι γενικός διευθυντής του ΕΛΙΑΜΕΠ.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ