Διαμεσολάβηση Γ. Παπανδρέου στη Μ. Ανατολή

Του Αθανασιου Eλλις
Αποφασισμένος να διαδραματίσει ρόλο στις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή εμφανίζεται ο Γιώργος Παπανδρέου, ο οποίος πραγματοποίησε την πρώτη επίσκεψη Ελληνα πρωθυπουργού στο Ισραήλ μετά την αναγνώριση του εβραϊκού κράτους από την Ελλάδα.

Οι παραδοσιακά στενοί δεσμοί της Ελλάδας με τον αραβικό κόσμο, η αναβάθμιση των ελληνοϊσραηλινών σχέσεων, η οποία αποτελεί το νέο στοιχείο που μεταβάλλει ποιοτικά τη διπλωματική εξίσωση, η προσωπική διαδρομή του κ. Παπανδρέου σε ό,τι αφορά την επίλυση διαφορών και την προσέγγιση λαών και κυβερνήσεων, αλλά και οι δίαυλοι επικοινωνίας που διατηρεί ο Ελληνας πρωθυπουργός με τα δύο μέρη, όπως και με την Ουάσιγκτον και τις Βρυξέλλες, συνθέτουν το τετράπτυχο στο οποίο οικοδομείται η προσπάθεια του Ελληνα πρωθυπουργού.

Αυτή έρχεται σε μια συγκυρία κατά την οποία το έλλειμμα εμπιστοσύνης μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων και το βαθύ ρήγμα στις σχέσεις του Ισραήλ με την Τουρκία, η οποία επιχειρούσε τα τελευταία χρόνια να αναλάβει ρόλο μεσολαβητή, δημιουργούν πρόσφορο περιβάλλον για ενεργοποίηση της Ελλάδας. Ταυτόχρονα, πιστός στις εξαγγελίες του για κοινές πρωτοβουλίες με την Τουρκία στη Μέση Ανατολή, ο κ. Παπανδρέου υπογράμμισε ότι δεν επιθυμεί «να εκμεταλλευθεί συγκρούσεις στην περιοχή» και δήλωσε αποφασισμένος «να πάρω και άλλες πρωτοβουλίες, και με την Τουρκία, για ειρηνικό διάλογο, για να προχωρήσουμε στην οικοδόμηση μιας ειρηνικής γειτονιάς προς όφελος όλων».

Ο Ελληνας πρωθυπουργός επιχειρεί να λειτουργήσει ως γέφυρα όχι μόνο μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινίων, αλλά εμμέσως και μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας, σε μια διττή προσέγγιση που έχει τη στήριξη Ευρώπης και Αμερικής. Πάντως, ενώ ο Ταγίπ Ερντογάν στηρίζει τη Χαμάς, τον ηγέτη της οποίας υποδέχθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 2006 και μόλις πριν από λίγες ημέρες τον συνάντησε στη Δαμασκό ο Αχμέτ Νταβούτογλου, ο Γ. Παπανδρέου επιλέγει την επαφή με τον μετριοπαθή πρόεδρο Αμπάς, που έχει την αποδοχή και στήριξη της διεθνούς κοινότητας.

Καλή χημεία
Σημαντικός πυλώνας στον οποίο οικοδομεί την προσέγγισή του ο κ. Παπανδρέου είναι η εμβάθυνση των διμερών σχέσεων με το Τελ Αβίβ, εξέλιξη που, ανεξαρτήτως της ειρηνευτικής διαδικασίας στη Μ. Ανατολή, εκτιμάται ότι μπορεί να αποφέρει οφέλη στην Ελλάδα. Σε αντίθεση με το παρελθόν, η Ελλάδα δεν συγκαταλέγεται πλέον μεταξύ των αυστηρών επικριτών του Ισραήλ, ενώ πληθαίνουν οι περιπτώσεις στρατιωτικής συνεργασίας. Μόλις στις αρχές της εβδομάδας διενεργήθηκε στο Αιγαίο ευρείας κλίμακας ισραηλινή εκπαιδευτική άσκηση εναέριου ανεφοδιασμού ελικοπτέρων, ενώ η προσφάτως διακοπείσα ελληνοϊσραηλινή άσκηση «Μίνωας 2010» θα επαναληφθεί τον Οκτώβριο.

«Συμφώνησαν να προχωρήσουν σε σημαντική αναβάθμιση των διμερών σχέσεων σε πολλούς τομείς», τόνισε συνεργάτης του κ. Νετανιάχου μετά τη συνάντηση των δύο πρωθυπουργών, οι οποίοι έχουν τους τελευταίους μήνες αναπτύξει «καλή προσωπική χημεία». Η ποιοτική μεταστροφή στις σχέσεις ξεκίνησε τον Νοέμβριο του 2009, όταν η Ελλάδα απείχε από την ψηφοφορία στη Γεν. Συνέλευση για την έκθεση Γκόλντστοουν, που καταδίκαζε την ισραηλινή βιαιότητα στη Γάζα. Τον περασμένο Φεβρουάριο οι κ. Παπανδρέου και Νετανιάχου είχαν συναντηθεί τυχαία και αντάλλαξαν απόψεις στο «Καφέ Πούσκιν» στη Μόσχα.

Μήνυμα στον Αμπάς
Ο κ. Νετανιάχου ζήτησε από τον Ελληνα ομόλογό του να μεταφέρει στον Παλαιστίνιο πρόεδρο, Μαχμούντ Αμπάς, την «ειλικρινή διάθεση της ισραηλινής πλευράς για διαπραγμάτευση», σημειώνοντας ότι «και τα δύο μέρη επιθυμούμε να συμβιβαστούμε». Λίγες ώρες αργότερα, στη συνάντησή του με τον κ. Αμπάς, ο κ. Παπανδρέου μίλησε για την ανάγκη σύγκλισης των δύο πλευρών στην τράπεζα των διαπραγματεύσεων. «Αυτό πιστεύω και αυτό επιχειρώ να προωθήσω», τόνισε ο πρωθυπουργός της Ελλάδας, μιας χώρας που θα μπορούσε να φιλοξενήσει συναντήσεις Ισραηλινών και Παλαιστινίων.