Το τέλος της στρατιωτικής ιστορίας;

Οι περιπτώσεις του Ιράκ, του Αφγανιστάν, της Μέσης Ανατολής και η αποτυχία του δυτικού τρόπου διεξαγωγής των πολέμων.

Του Μπάμπη Μπίκα

Ιδιαίτερης προβολής τυγχάνει στα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης το βιβλίο-ανάλυση του καθηγητή διεθνών σχέσεων και ιστορίας στο πανεπιστήμιο της Βοστόνης Άντριου Μπάτσεβιτς, όπου διατυπώνεται το ερώτημα της αποτελεσματικότητας των σημερινών μορφών άσκησης πολιτικής μέσω της διατήρησης και λειτουργίας των τεράστιων πολεμικών μηχανών.

Παρακολουθώντας τη ροή των γεγονότων τα τελευταία χρόνια, δύσκολα κάποιος μπορεί να αποφύγει την εκτίμηση ότι κάτι θεμελιώδες αλλάζει στην παγκόσμια ιστορία. Παρά τη δυτική ευφορία στο τέλος της δεκαετίας του ’80 με την πτώση των ανατολικοευρωπαϊκών καθεστώτων και το τέλος του ψυχρού πολέμου (που έκανε άλλωστε τον Φράνσις Φουκουγιάμα να διατυπώσει την προσέγγισή του περί του “τέλους της ιστορίας” με την επικράτηση του δυτικού καπιταλισμού), σήμερα η Δύση δεν δείχνει τόσο θριαμβεύτρια.

Σ’ αυτό το πλαίσιο πρέπει να επανεξεταστεί και ο δυτικός τρόπος διεξαγωγής των σύγχρονων πολέμων η αποτελεσματικότητά του στο νέο διεθνές περιβάλλον αλλά και η σχέση κόστους. (Πάντα επίκαιρος ο Θουκυδίδης, με τις τέσσερις αρχές που διέπουν τα περί πολέμου). Μέχρι τώρα, ακλόνητη ήταν η θεωρία ότι ο πόλεμος αποτελούσε ένα αποτελεσματικό εργαλείο άσκησης κρατικής εξουσίας. Όμως η πραγματικότητα του 20ού αιώνα, κυρίως με τους δύο παγκόσμιους πολέμους, μας οδηγεί σε διαφορετικά στοιχεία και κατάληξη. Όχι μόνο οι νικητές δεν μπόρεσαν να πανηγυρίσουν τις νίκες, αλλά πέρα από τους θρήνους για τις απώλειες ξεκίνησαν έναν αγώνα ανόρθωσης και ανασυγκρότησης των χωρών που συμμετείχαν, καταλήγοντας τελικά στο να θεωρούνται... εξίσου χαμένοι.

Σήμερα, δύο τέτοιες δυνάμεις που μπορούν να φέρουν σε πέρας νικηφόρους πολέμους είναι οι ΗΠΑ και το Ισραήλ. Και οι δύο εφαρμόζουν το δόγμα “ειρήνη μέσω της ισχύος”, το οποίο στην ουσία είναι “ειρήνη μέσω του πολέμου”, κάτι που έχει βιώσει η ανθρωπότητα τις τελευταίες δεκαετίες σε πλήθος περιπτώσεων. Όμως, τόσο η επικράτηση των ΗΠΑ ως η μόνη υπερδύναμη στον πλανήτη το 1991, όσο και του Ισραήλ έναντι των Αράβων το 1967, αποδείχθηκαν απατηλές ως προς τον καθορισμό των μετέπειτα πραγμάτων. Παρότι κανείς δεν αμφιβάλλει για τη στρατιωτική υπεροχή των ΗΠΑ (παγκοσμίως) και του Ισραήλ (περιφερειακά), αυτή δεν μεταφράζεται και σε πολιτικό πλεονέκτημα. Οι πόλεμοι που διεξήγαγαν οι Αμερικανοί κατά του Ιράκ και του Αφγανιστάν και οι πολεμικές επιχειρήσεις των Ισραηλινών κατά όλων των γειτόνων του απέδειξαν ότι η νίκη αποτελεί μια χίμαιρα, αφού οι μεν βρίσκονται σήμερα αντιμέτωποι με μία “οικονομική βόμβα”, οι δε με μία “δημογραφική βόμβα”.

Έτσι, ο συγγραφέας καταλήγει στο (αναπάντητο από την ελίτ εξουσίας) ερώτημα: “Προς τι να διατηρούμε και να χρησιμοποιούμε μια τέτοια τεράστια πολεμική μηχανή, αν δεν φέρνει τα αποτελέσματα που επιδιώκουμε;”, και προχωρά στην εκτίμηση ότι η μη κατανόηση της αναποτελεσματικότητάς της έχει να κάνει με τα οικονομικά συμφέροντα του στρατιωτικοβιομηχανικού συμπλέγματος και των πληρωμένων από αυτό πολιτικών που κυβερνούν.
ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ-makthes.gr