Το Κυπριακό «όμηρος» του αερίου

του Γ. Δελαστίκ
Εξελίξεις στρατηγικής σημασίας κυοφορούνται γύρω από τη διεθνή θέση της Κύπρου μετά την ανακάλυψη αξιόλογων κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) που καθόρισε το Ισραήλ για τον εαυτό του, ερχόμενο σε συμφωνία με την Κυπριακή Δημοκρατία για την οριοθέτηση των ΑΟΖ τους, αλλά ερήμην του Λιβάνου, που απορρίπτει ήδη τη συμφωνία αυτή.

Εν πρώτοις η συμπαράταξη της Λευκωσίας με το Τελ Αβίβ στο θέμα αυτό αντικειμενικά φέρνει την Κύπρο αντιμέτωπη με όλα τα αραβικά κράτη, κάτι που ευνοεί την Τουρκία, η οποία έχει ήδη αποκαταστήσει άριστες σχέσεις με τους Αραβες λόγω της εξαιρετικά γενναίας στάσης του Ερντογάν στο Παλαιστινιακό, που δικαίως τον έχει καταστήσει ήρωα του αραβικού κόσμου.

Η διεύρυνση του τουρκοαραβικού μετώπου που ήδη σφυρηλατείται διευκολύνει την Αγκυρα να επιδιώξει και να πετύχει αναγνωρίσεις του κατοχικού καθεστώτος του «Αττίλα» στο βόρειο κομμάτι της Κύπρου, αν και όταν η τουρκική ηγεσία κρίνει ότι τη συμφέρει μια τέτοια κίνηση, από πολλά αραβικά και μουσουλμανικά καθεστώτα.

Μέχρι τώρα οι Αραβες ήταν απόλυτα αντίθετοι σε μια τέτοια αναγνώριση, λογικό όμως είναι να αλλάξει πλέον η στάση τους εξαιτίας της ενεργειακής συμμαχίας Κύπρου - Ισραήλ. Αυτή είναι μια σοβαρή προφανώς αρνητική και ανεπιθύμητη εξέλιξη.

Από την άλλη πλευρά, το σημαντικότερο είναι πως αν όντως αποδειχθούν μεγάλα τα κοιτάσματα φυσικού αερίου στις ΑΟΖ του Ισραήλ και της Κύπρου σε βαθμό που να μπορούν να γίνουν εξαγωγές αερίου στην Ευρώπη, τότε θα λάβει χώρα μια στρατηγικής σημασίας αλλαγή για το Κυπριακό: θα αλλάξει ριζικά το πλαίσιο εντός του οποίου θα αντιμετωπίζουν πλέον το πρόβλημα οι μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις πρωτίστως η Γερμανία και η Γαλλία, αλλά και οι ΗΠΑ σε έναν βαθμό.

Από μια «ενοχλητική» ελληνοτουρκική διαφορά στο ανατολικό άκρο της Μεσογείου, το Κυπριακό θα ενταχθεί για το Βερολίνο και το Παρίσι στο πλαίσιο της ενεργειακής τροφοδοσίας της Ευρώπης! Ως πρόβλημα τέτοιας φύσης πλέον είναι βέβαιο ότι θα τύχει ιδιαίτερης προσοχής από τους Γερμανούς και τους Γάλλους.

Θα τους ενδιαφέρουν στο μέλλον πολύ περισσότερο οι εξελίξεις στο Κυπριακό ιδίως αν εκτιμήσουν ότι διακυβεύεται η ομαλή ροή φυσικού αερίου προς την Ευρώπη - αν, επαναλαμβάνουμε, αποδειχθεί εμπράκτως ότι όντως υπάρχει φυσικό αέριο προς εξαγωγή, κάτι το οποίο δεν είναι καθόλου βέβαιο σήμερα.

Το Ισραήλ θα επιδιώξει βεβαίως να εντάξει την Κύπρο στον σχεδιασμό του στον τομέα της ενέργειας και μέσω αυτού να τη χρησιμοποιήσει και ως παράγοντα προώθησης της πολιτικής του απέναντι στα αραβικά κράτη και την Τουρκία, όταν αυτό το επιτρέπουν οι περιστάσεις.

Δεν πρόκειται περί απλής υπόθεσης φαντασίας. Το Τελ Αβίβ το έκανε ήδη αυτό προ δύο εβδομάδων όταν ο Ισραηλινός υπουργός Υποδομών Ούζι Λαντάου υποστήριξε σε συνέντευξη Τύπου ότι «η συμφωνία με την Κύπρο χαράσσει το όριο των θαλάσσιων συνόρων του Ισραήλ προς βορρά και ορίζει ντε φάκτο τα σύνορα με τον Λίβανο»!

Εύλογη είναι η σκέψη ότι τώρα που το ενδιαφέρον των μεγάλων χωρών για την Κύπρο πιθανόν θα αναβαθμιστεί εξαιτίας του φυσικού αερίου, ενδέχεται οι Γερμανοί, οι Γάλλοι και οι λοιποί Ευρωπαίοι να υποστηρίξουν περισσότερο τις θέσεις της Λευκωσίας για την επίλυση του Κυπριακού.

Η ορθότητα αυτής της σκέψης είναι άκρως αμφιλεγόμενη. Επί τριάντα πέντε χρόνια τώρα οι κυπριακές κυβερνήσεις επιδιώκουν λύσεις του προβλήματος βασιζόμενες στις αρχές και τα ψηφίσματα του ΟΗΕ, ζητώντας να εφαρμοστούν θεμελιώδεις κανόνες του διεθνούς δικαίου.

Θα συνιστούσε σοβαρότατο σφάλμα να εγκαταλείψει η Λευκωσία αυτό το πλαίσιο και να εναποθέσει τη λύση του Κυπριακού στα τρέχοντα ενεργειακά συμφέροντα των Γερμανών και των Γάλλων, έχοντας την αυταπάτη ότι έτσι το Βερολίνο και το Παρίσι θα? ευνοήσουν την Κύπρο εις βάρος της Τουρκίας, όσες παροδικές κόντρες και αν έχουν με την Αγκυρα.

ΡΙΣΚΟ
Η εκμετάλλευση αντιθέσεων άλλων

Η ΔΙΑΤΑΡΑΞΗ των σχέσεων Τουρκίας - Ισραήλ έχει οδηγήσει τόσο την Αθήνα όσο και τη Λευκωσία στο να εγκαταλείψουν την παραδοσιακά φιλοαραβική πολιτική τους και να στραφούν προς το Ισραήλ, νομίζοντας ότι έτσι μπορούν να εκμεταλλευθούν υπέρ των ελληνικών και κυπριακών συμφερόντων τις αντιθέσεις μεταξύ Αγκυρας και Τελ Αβίβ. Είναι άλλο πράγμα όμως η προσπάθεια αξιοποίησης της κατάστασης αυτής με στόχο την αποκόμιση οποιουδήποτε βραχυπρόθεσμου κέρδους καταστεί δυνατόν και εντελώς άλλο η χάραξη στρατηγικής βασιζόμενης στις αντιθέσεις αυτές. Το δεύτερο συνιστά επιπόλαιη και επικίνδυνη πολιτική, που θα βρεθεί μετέωρη αν το Ισραήλ αποκαταστήσει τις σχέσεις του με την Τουρκία όπως απεγνωσμένα επιδιώκει.

ethnos