Η Συρία και ο Άσαντ σε κατάσταση πολιορκίας

Ο Υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Σεργκέι Λαβρόφ στο γραφείο της RBTH. Πηγή: Ροσσίσκαγια Γκαζέτα

Βλαντισλάβ Βορομπιόφ, Ροσσίσκαγια γκαζέτα

Η σύγκρουση στη Συρία έχει εξελιχθεί σε μια από τις πιο παρατεταμένες χρονικά, από το ξεκίνημα της «Αραβικής άνοιξης». Η εξουσία στη χώρα εξακολουθεί να είναι διαιρεμένη ανάμεσα στην αντιπολίτευση και στον επίσημο αρχηγό του κράτους Μπασάρ Άσαντ. Ταυτόχρονα, όλος ο υπόλοιπος κόσμος δεν μπορεί να συμφωνήσει σε μια κοινή γραμμή για τα όσα συμβαίνουν στη χώρα αυτή. Οι ΗΠΑ και η ΕΕ θεωρούν ότι ο Άσαντ είναι η πηγή της αστάθειας στη Συρία και πρέπει να εγκαταλείψει τη θέση του. Αντίθετα, η Ρωσία και η Κίνα είναι αντίθετες με την ανατροπή του σύριου ηγέτη. Στους λόγους που η σύγκρουση στη Συρία δεν φαίνεται να φτάνει με τίποτα στο τέλος της, αλλά και σε εκείνους για τους οποίους η διεθνής κοινότητα δεν μπορεί να φτάσει σε μια συμφωνία, αναφέρθηκε ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Σεργκέι Λαβρόφ.

Είναι γεγονός ότι η λέξη Συρία βρίσκεται σήμερα στα χείλη όλων. Τόσο στα ΜΜΕ, όσο και σε πρακτικό επίπεδο, καθώς είναι επιτακτική η ανάγκη εξεύρεσης μιας λύσης προκειμένου να σταματήσει η αιματοχυσία. Δυστυχώς, τα απλουστευμένα συνθήματα του τύπου «αν δεν ήταν η Ρωσία και η Κίνα η τάξη εκεί θα είχε προ πολλού αποκατασταθεί», γίνονται κτήμα για τους έξωθεν παρατηρητές και βρίσκουν ολοένα και μεγαλύτερη απήχηση. Στην πραγματικότητα, η κατάσταση είναι πολύ πιο σοβαρή, και ολόκληρη η περιοχή έχει επηρεαστεί.

Η «Αραβική άνοιξη» αποτελεί το άνθος των σπόρων που έσπειρε ο Τζορτζ Μπους, προωθώντας την θεωρία της «Μεγάλης Μέσης Ανατολής» και του εκδημοκρατισμού ολόκληρου του συγκεκριμένου γεωγραφικού χώρου. Σήμερα, δρέπουμε τους καρπούς, καθώς αυτή η εμμονή για αλλαγές που στηρίζονται στις εξωτερικές επεμβάσεις δεν συνοδεύτηκε από οποιαδήποτε μακροπρόθεσμα προγράμματα, είτε από μεσοπρόθεσμες προβλέψεις και εκτιμήσεις. Και το κυριότερο, τα συγκεκριμένα συνθήματα περί αλλαγών και εκδημοκρατισμού δεν συμφωνήθηκαν με τις χώρες της περιοχής.

Όταν ξεκίνησαν τα γεγονότα της «Αραβικής άνοιξης», το είχαμε επισημάνει. Ταυτόχρονα, καλούσαμε επίμονα τους ξένους παράγοντες να καθοδηγούνται από την αρχή του «Ου βλάψεις», να κάνουν το παν για τη δημιουργία των καλύτερων δυνατών εξωτερικών συνθηκών που θα επέτρεπαν σε όλες τις πολιτικές δυνάμεις κάθε αραβικής ή οποιασδήποτε άλλης χώρας να συμφωνήσουν ως προς τον τρόπο που επιθυμούν να εφαρμόσουν τις μεταρρυθμίσεις αυτές. Το ίδιο ισχύει και για τη Συρία.

Μετέτρεψαν τον Άσαντ σε φόβητρο. Στην πραγματικότητα όμως, οι αστήρικτες κατηγορίες ότι ο ίδιος είναι υπεύθυνος για όλα, κρύβουν ένα μεγάλο γεωπολιτικό παιχνίδι. Βρίσκεται σε εξέλιξη μια νέα διαδικασία επαναδιαμόρφωσης του γεωπολιτικού χάρτη της Μέσης Ανατολής, με διάφορους παράγοντες να προσπαθούν να διασφαλίσουν τις δικές τους γεωπολιτικές θέσεις. Πολλοί έχουν κατά νου όχι τόσο τη Συρία, όσο το Ιράν. Αναφέρουν ανοιχτά ότι το Ιράν πρέπει να στερηθεί του στενότερου συμμάχου του, τον οποίο προσωποποιούν  στη Συρία.

Αν παρατηρήσουμε τα όσα συμβαίνουν με μια πιο σφαιρική ματιά, τότε εκείνοι που ενδιαφέρονται ειλικρινά για τη σταθερότητα στην περιοχή, για τη δημιουργία συνθηκών ανάπτυξής της (και πόροι για αυτό υπάρχουν στην περιοχή), δεν πρέπει να καθοδηγούνται από τη λογική της απομόνωσης που εφαρμόζεται σε σχέση με το Ιράν, και εφαρμόστηκε πρίν με τη Συρία, αλλά από τη λογική της προσέλκυσης. Είναι ιδιαίτερα λυπηρό ότι οι δυτικοί εταίροι μας πολύ συχνά επιλέγουν ακριβώς τη λογική της απομόνωσης και καταφεύγουν σε μέτρα επιβολής κυρώσεων, που δεν συνάδουν με το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, που στόχο έχουν την αλλαγή του καθεστώτος.

Η δική μας προσέγγιση σε αυτό, είναι ότι πρόκειται για κάτι το αντιπαραγωγικό. Ανάλογες συνταγές, που επιβάλλονται έξωθεν,δεν θα δώσουν ποτέ βιώσιμο, μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα. Ένα τέτοιο αποτέλεσμα μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσα από τον διάλογο. Οι συγκεκριμένες αρχές μπορούν να εφαρμοστούν πλήρως και όσον αφορά την κατάσταση στη Συρία.

Εμείς, εφαρμόζοντας την τακτική της προσέλκυσης, προσπαθήσαμε εξ αρχής να επιδιώκουμε επίμονα την παύση κάθε μορφής βίας από όλες τις πλευρές, και την έναρξη ενός διαλόγου ανάμεσα στην κυβέρνηση και όλες τις ομάδες της αντιπολίτευσης. Αυτός ήταν και ο λόγος που πριν από ένα χρόνο στηρίξαμε την πρωτοβουλία του Συνδέσμου Αραβικών Κρατών, η οποία προϋπέθετε την παρουσία αράβων παρατηρητών. Οι παρατηρητές ξεκίνησαν την δουλιά τους με τη συγκατάθεση της συριακής κυβέρνησης, ενώ εμείς, είχαμε συμβάλει σε μεγάλο βαθμό ώστε να δοθεί η συγκατάθεση αυτή. Όταν όμως οι παρατηρητές συνέταξαν την πρώτη τους έκθεση, η οποία δεν περιλάμβανε μονόπλευρες κατηγορίες σε βάρος των κυβερνητικών δυνάμεων για τη συνέχιση της βίας, παρά ανέφερε αντικειμενικά (αν και όχι πλήρως) και τις δραστηριότητες της ένοπλης αντιπολίτευσης, τότε δυστυχώς ο ΣΑΚ διέκοψε τη δράση της  αποστολής.

Στη συνέχεια εμφανίστηκε το σχέδιο Ανάν, το οποίο με τη σειρά του και αυτό προϋπέθετε την έναρξη διαλόγου. Προκειμένου να δημιουργηθούν οι απαραίτητες συνθήκες, προτάθηκε να αναπτυχθούν παρατηρητές του ΟΗΕ. Οι υποψηφιότητες των παρατηρητών συμφωνήθηκαν με τη Δαμασκό. Και σε αυτή την περίπτωση προσφέραμε τη συνδρομή μας. Όταν όμως άρχισαν να εμφανίζονται τα πρώτα αποτελέσματα, όταν η βία άρχισε σιγά-σιγά να περιορίζεται, οι παρατηρητές άρχισαν να γίνονται στόχοι για ένοπλες προβοκάτσιες. Δημιουργήθηκαν γι’ αυτούς αφόρητες συνθήκες, με αποτέλεσμα τελικά να αποσυρθούν.

Δημιουργείται η εντύπωση ότι μόλις αρχίζει να διαφαίνεται κάποια αμυδρή ελπίδα εκτόνωσης της κατάστασης, κάποιος έχει συμφέρον να αποτρέψει τη μετάβαση σε μια πιο ήρεμη πορεία, συνεχίζοντας την αιματηρή σύγκρουση στο εσωτερικό της Συρίας, συνεχίζοντας τον εμφύλιο πόλεμο.

Θα επαναλάβω ότι η Ρωσία προτρέπει με ειλικρίνια τη συριακή κυβέρνηση και όλες τις δυνάμεις της αντιπολίτευσης να συνειδητοποιήσουν ότι η παύση των εχθροπραξιών και η έναρξη διαπραγματεύσεων είναι η μόνη εναλλακτική οδός. Ύστερα από πρότασή μας, η οποία συνέπεσε με την πρωτοβουλία του Κ.Ανάν, στις 30 του περασμένου Ιουνίου πραγματοποιήθηκε στη Γενεύη η συνάντηση της «Ομάδας δράσης» όπου εγκρίθηκε ένα συναινετικό έγγραφο, με την ονομασία «Ανακοινωθέν της Γενεύης». Σε αυτό αναφέρεται πως όλες οι εμπόλεμες πλευρές πρέπει να σταματήσουν τις εχθροπραξίες, όλοι οι εξωτερικοί παράγοντες πρέπει να ασκήσουν την επιρροή τους προς όλους εκείνους που με το όπλο στο χέρι πυροβολούν αλλήλους στη Συρία, και ότι πρέπει να χρησιμοποιήσουν αυτή την επιρροή ώστε να τους αναγκάσουν σε κατάπαυση του πυρός και ταυτόχρονη έναρξη διαπραγματεύσεων, στέλνοντας για το σκοπό αυτό, ειδικούς απεσταλμένους.

Το Ανακοινωθέν έτυχε συναίνεσης, αντικατοπτρίζοντας την συλλογική συμφωνηθείσα θέση και των πέντε μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, του Συνδέσμου Αραβικών Κρατών, της Τουρκίας, της ΕΕ και του ΟΗΕ. Ο Μπασάρ Άσαντ υποστήριξε την έγκριση του εγγράφου αυτού και όρισε εκπρόσωπό του στις διαπραγματεύσεις. Οι μετέχοντες στην συνάντηση της Γενεύης απευθύναμε το ίδιο κάλεσμα και στην αντιπολίτευση, χωρίς όμως αυτό να εισακουστεί από την πλευρά της. Οι αντιπολιτευτικές δυνάμεις όχι μόνο δεν όρισαν δική τους ομάδα για τις διαπραγματεύσεις, αλλά και απέρριψαν το Ανακοινωθέν της Γενεύης.

Είναι ιδιαίτερα λυπηρό το γεγονός ότι η αντιπολίτευση προσφεύγει όλο και πιο συχνά στην τακτική των τρομοκρατικών πράξεων. Οι εταίροι μας στη Δύση, κόντρα στην μακροχρόνια πάγια πρακτική, άρχισαν να αρνούνται να προβούν σε καταδίκη αυτών των τρομοκρατικών πράξεων,στο Σ.Α. του ΟΗΕ. Οι αμερικανοί εταίροι μας, δια του επίσημου εκπροσώπου του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, έφτασαν να πουν ότι η διατήρηση του Μπ.Άσαντ στην εξουσία, το μόνο που πετυχαίνει είναι να τροφοδοτεί τις εξτρεμιστικές διαθέσεις. Πρόκειται για μια έμμεση δικαίωση των τρομοκρατικών επιθέσεων! Πιστεύω ότι έχουμε να κάνουμε με μια άκρως επικίνδυνη αντιπολίτευση, η οποία μπορεί να μετατραπεί σε μπούμερανγκ για εκείνους που την υπερασπίζονται.