Κριμαία: Μεταβατική περίοδος ένωσης ως το τέλος του 2014

Μαρίνα Ομπραζκόβα

Χτές ήταν ιστορική ημέρα. Υπογράφτηκε η διακρατική συμφωνία ένταξης της Κριμαίας και της πόλης της Σεβαστούπολης στη Ρωσία ως διοικητικές οντότητες. Η πλήρης διαδικασία της ένταξης των περιοχών, πάντως, εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθεί ως το τέλος του έτους.

Πριν υπογράψει τη συμφωνία, ο Πούτιν απηύθυνε μήνυμα και στα δυο Σώματα του Κοινοβουλίου. Τόνισε πως Ρωσία και Κριμαία μοιράζονται κοινή ιστορία, οι δε κάτοικοι της δεύτερης κουράστηκαν από τις προσπάθειες «αναγκαστικής αφομοίωσης», αλλά και ολόκληρος ο ουκρανικός λαός από τις ενέργειες της «εξουσίας» του Κιέβου. Σύμφωνα με τον ίδιο, «άλλαξαν πρόεδροι, πρωθυπουργοί, βουλευτές, αλλά η στάση τους απέναντι στη χώρα και στο λαό τους δεν μεταβλήθηκε, άρμεξαν την Ουκρανία, πολέμησαν μεταξύ τους για την εξουσία, για τις καρέκλες και το χρήμα».

Η δύση αντιμέτωπη με τις ίδιες της τις απειλές

Ο Πούτιν τόνισε ότι στην Ουκρανία δεν υπάρχει μέχρι τώρα νόμιμη εξουσία και πολλές κρατικές αρχές τελούν υπό τον έλεγχο των ακραίων εθνικιστών, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει κανείς με τον οποίο θα μπορούσαν να γίνουν συνομιλίες. Όσον αφορά τις δηλώσεις περί υποτιθέμενης βίαιης προσάρτησης, ο πρόεδρος ανέφερε ότι η Ρωσία δεν έστειλε στρατό στην Κριμαία παρά μόνο ενίσχυσε τη δύναμη που διέθετε εκεί, χωρίς να υπερβεί τον μέγιστο αριθμό που προβλέπεται από τη διεθνή συμφωνία. Παράλληλα, ο Πούτιν έκανε σαφές ότι η Ρωσία προτίθεται να σεβαστεί τα δικαιώματα όλων των λαών που ζουν στην Κριμαία και την εθνική τους ταυτότητα. «Το σωστό θα είναι να υπάρξουν στην Κριμαία τρεις γλώσσες με τα ίδια δικαιώματα, η ρωσική, ουκρανική και των Τατάρων της Κριμαίας», σημείωσε αυτός. 

Η διαδικασία 

Τη διακρατική συμφωνία μεταξύ Ρωσίας και Δημοκρατίας της Κριμαίας για την ένταξη της Κριμαίας και της Σεβαστούπολης στη Ρωσική Ομοσπονδία ως διοικητικές οντότητες υπέγραψαν ο Βλαντίμιρ Πούτιν, ο πρόεδρος του Κρατικού Συμβουλίου της Δημοκρατίας της Κριμαίας, Βλαντίμιρ Κονσταντίνοφ, ο πρόεδρος του Υπουργικού Συμβουλίου της Κριμαίας, Σεργκέι Αξένοφ, και ο εκπρόσωπος των αρχών της Σεβαστούπολης, Αλεξέι Τσάλι. Όπως σημειώνεται στην υπογραφείσα συμφωνία, η Δημοκρατία της Κριμαίας θεωρείται ενταχθείσα στη Ρωσία από τη στιγμή της υπογραφής. Στη Ρωσική Ομοσπονδία εντάσσονται, λοιπόν, νέα υποκείμενα, η Δημοκρατία της Κριμαίας και η πόλη ομοσπονδιακής σημασίας, Σεβαστούπολη. 

Ωστόσο, για τη νομική ολοκλήρωση της διαδικασίας ενσωμάτωσης της Κριμαίας και της Σεβαστούπολης στη Ρωσία είναι αναγκαίο η συμφωνία να επικυρωθεί στο ρωσικό Κοινοβούλιο, καθώς και να πραγματοποιηθεί έλεγχός της από το Συνταγματικό Δικαστήριο της Ρωσίας σύμφωνα με τα όσα ορίζει το Σύνταγμα. Οι βουλευτές που παρίσταντο στη συνάντηση δήλωσαν ήδη ότι θα επικυρώσουν το κείμενο με συνοπτικές διαδικασίες. Το πρωί της 19ης Μαρτίου έχει προγραμματιστεί συνάντηση με την αντιπροσωπείας της Κριμαίας. Ενώ το βράδυ της 18ης Μαρτίου με την αντιπροσωπεία από την Κριμαία συναντήθηκε η πρόεδρος της Άνω Βουλής, Βαλεντίνα Ματβιένκο, και μέλη της Άνω Βουλής. Δεν αποκλείεται ο σχετικός νόμος να εγκριθεί ήδη την 21η Μαρτίου. 

Μεταβατική περίοδος

Κριμαία: Το κόστος της ενσωμάτωσης

Όπως προβλέπει η συμφωνία, ως την 1η Ιανουαρίου του 2015 θα υπάρξει μια μεταβατική περίοδος, στη διάρκεια της οποίας θα διευθετηθούν τα θέματα που αφορούν την ένταξη των νέων υποκειμένων στο οικονομικό, χρηματοπιστωτικό, και νομικό σύστημα της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Από την ημέρα της έγκρισης, στο έδαφος της Κριμαίας θα ισχύουν οι κανονιστικές νομικές πράξεις της Ρωσίας. Οι αντίστοιχοι κανόνες της Δημοκρατίας της Κριμαίας και της Σεβαστούπολης ισχύουν έως τη λήξη της μεταβατικής περιόδου ή μέχρι την έκδοση σχετικής ρυθμιστικής νομικής πράξης της Ρωσικής Ομοσπονδίας.

Όπως εξήγησε η καθηγήτρια της έδρας Συνταγματικού Δικαίου της Νομικής Σχολής του Κρατικού Πανεπιστημίου Μόσχας, Ελένα Λουκιάνοβα, δεν είναι σαφές το πότε εξετάστηκε το κείμενο της συμφωνίας. Όπως ανέφερε, μετά την έκκληση της Κριμαίας προς το ρωσικό Κοινοβούλιο θα έπρεπε να γίνουν συζητήσεις μεταξύ των βουλευτών για το θέμα της συμφωνίας ένταξης, επομένως, είναι ασαφές το πώς είναι δυνατή η τόσο ταχεία κατάθεση και επικύρωση της συμφωνίας. Για την ώρα, πρόσθεσε, όλα γίνονται σε πλήρη αντιστοιχία με τον υφιστάμενο γενικό Συνταγματικό νόμο που αφορά τη διαδικασία ένταξης στη Ρωσική Ομοσπονδία νέων οντοτήτων. Εφόσον μια τέτοια διαδικασία εφαρμόζεται για πρώτη φορά σε σχέση με άλλο κράτος, κάποιες επί μέρους πτυχές της υλοποίησής της είναι άγνωστο πώς θα διευθετηθούν. 

Συνθήκη Κιουτσούκ Καϊναρτζή 

Σε γενικές γραμμές –ανέφερε η ίδια- μπορεί να υποτεθεί πως οι τόσο γρήγορες αποφάσεις που πάρθηκαν από πλευράς ηγεσίας της χώρας εξηγούνται με το ότι λήφθηκε υπόψη η συνθήκη ειρήνης του Κιουτσούκ Καϊναρτζή του 1774, σύμφωνα με την οποία, αν η Κριμαία αποσχιστεί από τη Ρωσία, τότε μπορεί να τη διεκδικήσει η Τουρκία. Επιπλέον, επεσήμανε ότι ακόμη και με την πλήρη τήρηση της ρωσικής εσωτερικής νομοθεσίας, υπάρχουν πολλά ανεπίλυτα θέματα σε σχέση με το διεθνές Δίκαιο. 

Ο επικεφαλής της έδρας γενικής πολιτικής επιστήμης της Ανώτατης Σχολής Οικονομικών, Λεονίντ Πολιακόφ, επεσήμανε ότι μετά την υπογραφή της συμφωνίας αυτής θα πρέπει να γίνουν μια σειρά από τροποποιήσεις στη ρωσική νομοθεσία. «Για παράδειγμα -ανέφερε- επειδή είναι απαραίτητο να αυξηθεί ο αριθμός των βουλευτών και γερουσιαστών που θα εκπροσωπούν την Κριμαία και τη Σεβαστούπολη στις ρωσικές νομοθετικές αρχές». Όπως προβλέπει, όλες οι σχετικές διαδικασίες θα ολοκληρωθούν ως το τέλος του φετινού έτους.

Η Ρωσία Τώρα