The New York Times: Ισραήλ και Τουρκία συνεχίζουν κανονικά τη συνεργασία τους

Οι Ισραηλινοί επιχειρηματίες αρέσκονται να υπενθυμίζουν ότι οι περισσότεροι οργισμένοι Τούρκοι που διαδηλώνουν για τη φονική επιδρομή του Ισραήλ στο τουρκικό πλοίο για τη Γάζα δεν γνωρίζουν ότι τα κινητά τηλέφωνα τους, οι υπολογιστές και οι τηλεοράσεις τους χρησιμοποιούν ανταλλακτικά και τεχνολογία ισραηλινής προέλευσης.

Για τον Μεασέ Καρμόν, πρόεδρο του ισραηλο-τουρκικού επιχειρηματικού συμβουλίου, η άγνοια αυτή αποτελεί πραγματική ευλογία για τις σχέσεις των δύο χωρών. "Οι Τούρκοι θα το έβρισκαν εξαιρετικά δύσκολο να μποϊκοτάρουν τα ισραηλινά προϊόντα καθώς δεν μπορεί να τα βρει κανείς στα σούπερ μάρκετ" σημειώνει. "Ωστόσο, το μεγαλύτερο μέρος του λογισμικού που χρησιμοποιούν οι Τούρκοι σε όλα, από τα κινητά τηλέφωνα ως τον εξοπλισμό των νοσοκομείων κατασκευάζεται στο Ισραήλ".

Μετά την επιδρομή της 31ης Μαΐου που κατέληξε στον θάνατο εννέα Τούρκων υπηκόων, η Τουρκία ζήτησε μια επίσημη συγγνώμη που δεν έχει λάβει μέχρι σήμερα. Απέκλεισε τα ισραηλινά πολεμικά αεροσκάφη από τον εναέριο χώρο της, ενώ ο εμπνεόμενος από το Ισλάμ πρωθυπουργός της δήλωσε ότι ο κόσμος αντιλαμβάνεται πλέον το άστρο του Δαυίδ σαν τη ναζιστική σβάστικα. Οι Ισραηλινοί, από την άλλη, πειραγμένοι από την περιφρόνηση που επέδειξε ο πρώην σύμμαχος τους στην περιοχή, υπόσχονται να μείνουν μακριά από τα τουριστικά θέρετρα.

Όταν όμως τα πράγματα αφορούν την πραγματική οικονομία, ο πραγματισμός ξεπερνά τις όποιες πολιτικές εντάσεις. "Καμία ισραηλινή επιχείρηση δεν εγκαταλείπει την Τουρκία" δηλώνει ο Κάρμον. "Οι επενδύσεις μάλιστα αυξάνονται". Βραχυπρόθεσμα, η επιδρομή στον στόλο για τη Γάζα προκάλεσε βέβαια κάποιες οικονομικές ζημιές. Οι εκτεταμένες ακυρώσεις κρατήσεων στα τουρκικά τουριστικά θέρετρα θα στοιχίσουν στην Τουρκία 400 εκατομμύρια δολάρια. Η Τουρκία, από την άλλη, ανακοίνωσε ότι θα αναθεωρήσει την αμυντική συνεργασία της στερώντας έτσι από τις ισραηλινές εταιρείες δισεκατομμύρια δολάρια.

Ωστόσο, οι ισραηλινές επιχειρήσεις που πωλούν από λογισμικό υπολογιστών μέχρι αρδευτικά συστήματα στην Τουρκία υποστηρίζουν πως δεν έχουν ακόμη επηρεαστεί από τα πρόσφατα γεγονότα. Και αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι συμμετέχουν σε κοινά επιχειρηματικά προγράμματα με τουρκικές εταιρείες κάτι που καθιστά αόρατη την ισραηλινή ταυτότητα τους.

Οι εμπορικές συναλλαγές ανάμεσα στις δύο χώρες ανήλθαν πέρσι σε 3 δισεκατομμύρια δολάρια σύμφωνα με επίσημα στοιχεία. Ωστόσο Ισραηλινοί και Τούρκοι επιχειρηματίες επισημαίνουν ότι το ποσό αυτό είναι κατά πολύ μεγαλύτερο. Οι εκτεταμένοι επιχειρηματικοί δεσμοί είναι σχεδόν πάντα καμουφλαρισμένοι, υποστηρίζουν, καθώς πολλές ισραηλινές επιχειρήσεις χρησιμοποιούν τους Τούρκους εταίρους τους ως βιτρίνα για να πωλούν προϊόντα στις αραβικές χώρες, ενώ οι τουρκικές εταιρείες χρησιμοποιούν τους ισραηλινούς για να εισέλθουν στην αμερικανική αγορά.

Ακόμη και στον αμυντικό τομέα, η συνεργασία συνεχίζεται παρασκηνιακά. Το Ισραήλ ενδεχομένως να χάσει ορισμένα συμβόλαια στο άμεσο μέλλον αλλά μακροπρόθεσμα οι ισραηλινές εταιρείες εμφανίζονται βέβαιες ότι ο πραγματισμός θα κυριαρχήσει επί των ιδεολογικών διαφορών. "Ενώ οι πολιτικοί προσπαθούν να εκμεταλλευτούν τη σύγκρουση, οι στρατοί μένουν απέξω" σημειώνει ο Τούρκος αναλυτής, Μεχμέντ Αλτάν. "Τόσο ο ισραηλινός όσο και ο τουρκικός στρατός επιθυμούν ένα κοσμικό κράτος στην Τουρκία οπότε υπάρχει σύμπτωση συμφερόντων".

Λίγες εβδομάδες μετά την επιδρομή εναντίον του στόλου για τη Γάζα, κλιμάκιο του τουρκικού στρατού έφτασε στο Ισραήλ για να εκπαιδευτεί στην χρήση των μη επανδρωμένων αεροσκαφών που ο ισραηλινός στρατός χρησιμοποιεί συχνά εναντίον Παλαιστινίων μαχητών στη Λωρίδα της Γάζας. Η συμφωνία ύψους 190 εκατομμυρίων δολαρίων για την αγορά των αεροσκαφών αυτών δεν ακυρώθηκε ακόμη και αν οι ισραηλινοί εκπαιδευτές στην Τουρκία ανακλήθηκαν μετά την επιδρομή.

O Ντορόν Αμπραχαμί, σύμβουλος οικονομικών υποθέσεων του ισραηλινού προξενείου στην Κωνσταντινούπολη σημείωσε ότι πριν από τη διαμάχη που ξέσπασε με την επιδρομή, η στρατιωτική βιομηχανία του Ισραήλ είχε έλθει σε σύμπραξη με μια τουρκική εταιρεία για τον εκσυγχρονισμό 170 τουρκικών αρμάτων μάχης. "Οι μπίζνες είναι μπίζνες" δηλώνει δείχνοντας μια πρόσκληση σε κοινή επιχειρηματική εκδήλωση με ημερομηνία έκδοσης πολλές εβδομάδες μετά την επίθεση στον στόλο.

Ο Νετσάτ Γιουκσέλ είναι μάνατζερ εξαγωγών της Naksan Plastik, μιας μεγάλης τουρκικής εταιρείας συσκευασιών που μόνο πέρσι εισήγαγε από το Ισραήλ χημικά αξίας 40 εκατομμυρίων δολαρίων. Οι Ισραηλινοί πελάτες του εμφανίζονται τώρα απρόθυμοι να ταξιδεύουν στην Τουρκία, ωστόσο ούτε ένα συμβόλαιο δεν έχει ακυρωθεί. Ούτε η τουρκική εταιρεία αναθεώρησε τα σχέδια της να οικοδομήσει ένα εργοστάσιο στο Ισραήλ.

Αναφέρει με περηφάνια τα πολλά πλεονεκτήματα που, όπως λέει, έχει η συνεργασία με το Ισραήλ. Σε αυτά περιλαμβάνονται η γεωγραφική εγγύτητα και μια κοινή ιδιοσυγκρασία. "Όλα τα προβλήματα αφορούν τους πολιτικούς" σημειώνει ο Γιουκσέλ "Οι Ισραηλινοί είναι θερμόαιμοι και πεισματάρηδες, όπως και εμείς οι Τούρκοι". Βλέπει όμως και μια διαφορά. "Για μας είναι υπόθεση κερδών ενώ για τους Ισραηλινούς είναι πιο συναισθηματική υπόθεση".

Ωστόσο, οι περισσότεροι Τούρκοι θεωρούν ότι το Ισραήλ χρειάζεται τη χώρα τους περισσότερο από όσο η Τουρκία χρειάζεται το Ισραήλ. Ο οικονομολόγος Σινάν Ουλγκέν υποστηρίζει ότι το Ισραήλ έχει πολλά να χάσει αν οι δεσμοί μεταξύ των δύο χωρών διακοπούν. Οι πωλήσεις προς το Ισραήλ αποτελούν το 1,5% των τουρκικών εξαγωγών, ενώ η Τουρκία είναι η όγδοη μεγαλύτερη αγορά για τα ισραηλινά προϊόντα.

Στο πολιτικό πεδίο, ο Ουλγκέν σημειώνει ότι η Τουρκία παρείχε πάντοτε σε ένα απομονωμένο και μικροσκοπικό Ισραήλ έναν ισχυρό σύμμαχο από τον μουσουλμανικό κόσμο σε μια επικίνδυνη περιοχή. Όμως ο Ριφάτ Μπαλί, ένας Τούρκος Εβραίος που έχει ασχοληθεί επισταμένως με τις τουρκο-ισραηλινές σχέσεις, υποστηρίζει ότι η Τουρκία έχει περισσότερα να χάσει από τη διαταραχή των σχέσεων αφού κάτι τέτοιο συνεπάγεται και την επιδείνωση των τουρκικών σχέσεων με τις ΗΠΑ. "Τόσο η Τουρκία όσο και το Ισραήλ χρειάζονται ο ένας τον άλλο" επισημαίνει "και αυτό είναι κάτι που κανείς από τους δύο δεν θέλει να παραδεχτεί".
ΑΥΓΗ