Δωδεκάμηνο φακέλωμα για τηλεφωνία και Ιντερνετ

Της ΒΑΝΑΣ ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΥ

Υποχρεωτικό προληπτικό φακέλωμα των δεδομένων των ηλεκτρονικών επικοινωνιών των πολιτών (μέσω σταθερής, κινητής τηλεφωνίας και Ιντερνετ) για 12 μήνες, προκειμένου να διατίθενται στις διωκτικές αρχές για τη διακρίβωση ιδιαίτερα σοβαρών εγκλημάτων, κυρίως τρομοκρατικών ενεργειών και οργανωμένου εγκλήματος, προβλέπει νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης, που ενσωματώνει στην εθνική νομοθεσία σχετική κοινοτική οδηγία (2006/24/ΕΚ).

Με το ίδιο νομοσχέδιο που κατατέθηκε, χθες, στη Βουλή επιχειρείται να μπουν κανόνες στο καθεστώς της ασύδοτης αστυνομικής βιντεοεπιτήρησης, αν και πλέον θεσμοθετείται η γενικευμένη λειτουργία των καμερών στους δημόσιους χώρους.

Με τις νέες ρυθμίσεις υποχρεούνται οι πάροχοι υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών ή δημόσιων δικτύων να διατηρούν για 12 μήνες -εντός της ελληνικής επικράτειας- τα δεδομένα κίνησης ή θέσης (ημερομηνία, ώρα , διάρκεια, είδος επικοινωνίας) καθώς και δεδομένα αναγνώρισης του συνδρομητή ή του χρήστη, οποιουδήποτε φυσικού ή νομικού προσώπου. Ρητώς ορίζεται ότι στα δεδομένα που τηρούνται δεν θα περιλαμβάνονται το περιεχόμενο της επικοινωνίας και η ιστοσελίδα, καθώς και οι πληροφορίες που παράγονται από την επικοινωνία μέσω του Διαδικτύου.

Η επεξεργασία των στοιχείων επιτρέπεται μόνον εφόσον διαταχθεί η διενέργεια της ανακριτικής πράξης της άρσης του απορρήτου σε βάρος συγκεκριμένου προσώπου για την τέλεση συγκεκριμένου εγκλήματος, ενώ δεν επιτρέπεται η προληπτική επεξεργασία τους. Η καταστροφή των δεδομένων θα γίνεται με αυτοματοποιημένη διαδικασία.

Η Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ) και η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ) θα είναι οι αρμόδιες εποπτικές αρχές, ενώ προβλέπονται αυστηρές κυρώσεις σε περίπτωση παραβίασης των διατάξεων.

Ωστόσο, οι κίνδυνοι αυθαίρετης επεξεργασίας των στοιχείων από την ανέλεγκτη δράση των διωκτικών μηχανισμών είναι ορατοί και εξαιρετικά πιθανή η παραβίαση θεμελιωδών ατομικών δικαιωμάτων των πολιτών, όπως η ελευθερία της έκφρασης.

Οσον αφορά τις κάμερες, η λειτουργία τους επιτρέπεται για τη διαφύλαξη της εθνικής άμυνας, την προστασία του πολιτεύματος, την αποτροπή και καταστολή εγκλημάτων που συνιστούν επιβουλή της δημόσιας τάξης (δράση εγκληματικών ή τρομοκρατικών οργανώσεων) αλλά και εγκλημάτων βίας, εμπορίας ναρκωτικών κ.λπ. καθώς και για τη διαχείριση της κυκλοφορίας. Η λειτουργία των συστημάτων επιτήρησης με τη λήψη ή καταγραφή ήχου ή εικόνας ανατίθεται μόνο σε κρατικές αρχές (αστυνομικές, λιμενικές, στρατιωτικές υπηρεσίες και ΕΥΠ), με απόλυτο σεβασμό στην αρχή της αναλογικότητας.

Ως δημόσιοι χώροι ορίζονται: οδοί, πλατείες, άλση, αιγιαλοί, παραλίες, λιμάνια, δημόσια δάση, αλλά και κάθε άλλος ανοιχτός και ελεύθερα προσβάσιμος σε απροσδιόριστο αριθμό προσώπων χώρος, όπως εμπορικά κέντρα, πάρκα, χώροι αναψυχής, μετρό, τα κτίρια επιβατών του αεροδρομίου κ.λπ.
Επιτρέπεται και η λειτουργία καμερών σε χώρους καταστημάτων για την προστασία προσώπων ή πραγμάτων με ευθύνη των ιδιοκτητών και όχι των δημόσιων αρχών. Με προεδρικό διάταγμα του υπουργού Δικαιοσύνης, που θα τεθεί υπό την κρίση της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, θα ρυθμίζονται οι προϋποθέσεις για την εγκατάσταση και λειτουργία των συστημάτων, το είδος των δεδομένων και ο τρόπος επεξεργασίας τους καθώς και συγκεκριμένα κατά το δυνατόν κριτήρια για την τήρηση της αρχής τής αναλογικότητας.

Στο νομοσχέδιο γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στον κίνδυνο που ενέχει η καταγραφή της εικόνας στο δικαίωμα του συνέρχεσθαι. Στην περίπτωση των διαδηλώσεων προβλέπεται ότι η λειτουργία των συστημάτων βιντεοεπιτήρησης θα πρέπει να έχει εξαιρετικό χαρακτήρα, που θα διασφαλίζεται με κατάλληλες αυστηρές προϋποθέσεις στο προεδρικό διάταγμα. *
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ