Κύπρος : Βαδίζοντας σε τεντωμένο σχοινί

του Γιάννου Σταυρινίδη
Αρχικά δημοσιευμένο στην εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 27/09/2009
Κανένας δεν θα ήθελε να βρίσκεται αυτή την περίοδο στη θέση του Υπουργού Οικονομικών, ο οποίος καλείται να βαδίσει σε τεντωμένο σχοινί σε μια ομολογουμένως δύσκολη οικονομική συγκυρία για τον τόπο.
Η παρουσίαση του προϋπολογισμού της κυβέρνησης για το 2010 την εβδομάδα που μας πέρασε, δεν άφησε κανέναν οικονομικό σχολιαστή αδιάφορο. Στη βασική του φιλοσοφία, ο συγκεκριμένος προϋπολογισμός θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως «προϋπολογισμός δημοσιονομικής περισυλλογής». Ακόμη και έτσι, όμως, ο δεύτερος προϋπολογισμός της κυβέρνησης Δημήτρη Χριστόφια παράγει τέτοιο αποτέλεσμα που κάλλιστα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως «προϋπολογισμός κοινοτικής επιτήρησης». 

Το στοίχημα που αναλαμβάνει το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης είναι τεράστιο αφού, παρά το «στρίμωγμα» των αριθμών μέχρι εκεί που δεν πάει άλλο, το τελικό αποτέλεσμα παραμένει αποκαρδιωτικό σε σημείο που γίνεται λόγος για την ανάγκη λήψης επιπλέον δημοσιονομικών μέτρων προκειμένου να διατηρηθούμε κάτω από το όριο της επιτήρησης. Σε αυτό το τελευταίο, μάλιστα, ο Υπουργός Οικονομικών έσπευσε να ρίξει το μπαλάκι στη Βουλή λέγοντας ότι, εφόσον δεν προωθηθούν και μάλιστα έγκαιρα τα νομοσχέδια που ετοιμάζει η κυβέρνηση, η επιτήρηση της οικονομίας θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη και η ευθύνη, βεβαίως, θα βαραίνει τη νομοθετική εξουσία. Είναι γι’ αυτό που θα πρέπει τα κοινοβουλευτικά κόμματα να είναι ιδιαίτερα προσεκτικά έτσι που να μην ξεπλύνουν ευθύνες της παρούσας διακυβέρνησης στην οικονομία παρουσιάζοντας προσκόμματα.

Όσον αφορά την ουσία του προϋπολογισμού, δεν θα μπορούσαμε να μην αναφερθούμε στην εξόφθαλμη διαπίστωση ότι η κυβέρνηση ψυχογραφώντας σωστά τον λαό μας εναποθέτει όλες τις ελπίδες της στον «πατριωτικό υπερκαταναλωτισμό» των Κυπρίων. Διότι πώς αλλιώς μπορεί να εξηγηθεί η πρόβλεψη ότι εν μέσω οικονομικής επιβράδυνσης θα εισρεύσουν στα δημόσια ταμεία επιπλέον έμμεσοι φόροι ύψους 255 εκατομμυρίων ευρώ σε σύγκριση με το 2009; 

Προφανώς, η κυβέρνηση προβλέπει ότι θα χαζέψουμε ομαδικώς και συνεπικουρούμενοι από τις τράπεζες που θα ανοίξουν γενναιόδωρα την κάνουλα των χρηματοδοτήσεων θα ξεκινήσουμε να ψωνίζουμε αδιαλείπτως και αδιακρίτως. Αυτό, βέβαια, προϋποθέτει σημαντικά χαμηλότερα επιτόκια από τα σημερινά αλλά και επάρκεια ρευστότητας στο τραπεζικό μας σύστημα. Δύο προϋποθέσεις που ο Υπουργός Οικονομικών φαίνεται να τις θεωρεί δεδομένες και ως εκ τούτου σπεύδει να τις ενσωματώσει στις προβλέψεις του. Για το ήδη υπερχρεωμένο κυπριακό νοικοκυριό δεν γίνεται φυσικά κανένας λόγος αφού στην παρούσα φάση προέχει η διάσωση της αξιοπιστίας της κυβέρνησης. Στη συνέχεια θα υπάρχει χρόνος για την αντιμετώπιση μιας δυσάρεστης πραγματικότητας που στην ουσία αποτελεί βόμβα στα θεμέλια της οικονομίας.

Οι προβλέψεις της κυβέρνησης, όμως, αν και βολικές για την ίδια φαίνεται να παραβλέπουν και μια άλλη παράμετρο που αφορά την παγκόσμια οικονομία η οποία, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, παρουσιάζει σαφή σημάδια ανάκαμψης. 

Σε σημείο μάλιστα που αρκετοί διεθνείς αναλυτές εμφανίζονται βέβαιοι ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) σε περίοδο λιγότερη των 10 μηνών από σήμερα θα έχει διπλασιάσει το επιτόκιο βάσης του ευρώ προκειμένου να αντιμετωπίσει δυσάρεστες εκπλήξεις στο μέτωπο του πληθωρισμού. Επιπλέον, έχει αρχίσει δειλά-δειλά η συζήτηση στη Φρανκφούρτη για την ανάγκη ετοιμασίας ενός σχεδίου δράσης βάσει του οποίου η ΕΚΤ θα ξεκινήσει τη σταδιακή απόσυρση των έκτακτων μέτρων στήριξης του χρηματοοικονομικού τομέα. Άρα, η φθηνή χρηματοδότηση για τις τράπεζες της ευρωζώνης μπορεί σύντομα να αποτελέσει μια καλή ανάμνηση για όσα τραπεζικά ιδρύματα ευεργετήθηκαν και γλίτωσαν από τη χρεοκοπία.

Για κακή μας τύχη, η Κύπρος παρουσίασε μια αργή, πάντα σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη, είσοδο στην κρίση. Σε αυτήν τη συγκυρία η χώρα μας θα κληθεί να αντιμετωπίσει τα όποια προβλήματα ανακύψουν με εσωτερικές επινοήσεις. Παράλληλα, θα βρεθούμε αντιμέτωποι με μια νέα πραγματικότητα που φαίνεται να λαμβάνει χώρα στην ευρωζώνη ως κατάλοιπο της κρίσης τη δημιουργία δηλαδή κρατών δύο ταχυτήτων. 

 Η αναμενόμενη αργή έξοδός μας από την κρίση προτάσσει μια σημαντική πρόκληση για την χώρα μας: την αποφυγή της ένταξής μας μεταξύ των χωρών εκείνων που στο εξής θα λειτουργούν στην περιφέρεια του σκληρού πυρήνα της Ευρωζώνης.

ystavrinides