Κουτσιούκ Μπαγίς, ήμαρτον!

Του Μάριου Ευρυβιάδη*
Εδώ έχουμε το εξής… τουρκικό παράδοξο. Ο προπέτης Τούρκος Υπουργός για την ΕΕ Εγκμέν Μπαγίς (με τα φυτευτά μαλλιά, αλλιώς θα ήταν φαλακρός), απειλεί και πάλι την Κύπρο αλλά και την Ευρώπη με τον Τουρκικό Στρατό. Καλά θα κάνουν, μας ξεφούρνισε πρόσφατα από την Ιρλανδία όπου πήγε για το ανά έξι μήνες παρακαλετό της Άγκυρας για ένταξη στην ΕΕ, Κύπρος και Ευρώπη να μην «προκαλέσουν» την Άγκυρα διότι, «αν προκληθεί η στρατιωτική δύναμη της Τουρκίας, θα μετανιώσει και η Κύπρος και η Ευρώπη».


Αυτά για την Μεγάλη (Buyuk) Τουρκία που μόλις πρόσφατα πήγε παρακαλετά στις Βρυξέλλες για να εκλιπαρήσει  τους Αμερικανούς ουσιαστικά, να αναπτύξουν στα σύνορά της με την Συρία αντιπυραυλικές συστοιχίες Patriot. Διότι, παραδέχτηκε η Μεγάλη (Buyuk) Τουρκία του kutchuk Μπαγίς (κοντούλης είναι, τι  να κάνουμε;) ενώπιον των άλλων 27 άλλων μελών του ΝΑΤΟ, ότι την απειλούσε η … Συρία. Μια χώρα που βρίσκεται μπρούμυτα από έναν πολύμηνα εμφύλιο πόλεμο.

Και όχι μόνο πήγε παρακαλετά στο ΝΑΤΟ. Η Μεγάλη (Buyuk) Τουρκία έβαλε την ουρά στα σκέλια και σ’ ένα άλλο ζήτημα αυτό των σχέσεων με το Ισραήλ. Παλικαρίζοντας κατά του εβραϊκού κράτους που το 2010  σκότωσε, όχι αναιτίως, Τούρκους ισλαμιστές στο τουρκικό πλοίο  Μαβί Μαρμαρά.

Έκτοτε  η Τουρκία έθετε βέτο στην οποιαδήποτε συμμετοχή  του Ισραήλ, που είχε ειδική σχέση με το ΝΑΤΟ, λόγω ΗΠΑ, σε Νατοϊκές ασκήσεις. Στο παρακαλετό των Βρυξελλών ωστόσο, για την ανάπτυξη των Patriots στην Τουρκία, η Άγκυρα βρέθηκε μπροστά σε ένα ουσιαστικά, τριπλό βέτο.  Από τις ΗΠΑ, από την Γερμανία και από την Ολλανδία, τις τρεις δηλαδή Νατοϊκές χώρες που θα παραχωρούσαν συστοιχίες Patriot από το οπλοστάσιό τους. Είτε δηλαδή η Μεγάλη (Buyuk) Τουρκία έπρεπε να αποσύρει το Νατοϊκό βέτο κατά του Ισραήλ, ή Patriot ή γιοκ.

Η απάντηση είναι γνωστή. Το μόνο που κατάφεραν να ψελλίσουν ο Νταβούτογλου και το Υπουργείο του σε ξεχωριστές επίσημες τοποθετήσεις, ήταν ότι η στάση της Τουρκίας δεν άλλαξε, οι όροι για εξομάλυνση των σχέσεων με το Ισραήλ παραμένουν, οι Ισραηλινοί δεν μπορούν να συμμετάσχουν σε ασκήσεις με την Τουρκία, αλλά το Νατοϊκό βέτο αποσύρεται! Εκεί που η κουστωδία Ερντογάν έφτυνε, άρχισε να γλύφει. Χρειάζονται, βλέπετε τους  Patriot, διότι τους απειλούσε η … Συρία!

Μεταξύ Ισραήλ και Συρίας, η Τουρκία είχε 16 θύματα Τούρκους πολίτες. Εννιά από το Μαβί Μαρμαρά και πέντε από την έκρηξη συριακού όλμου στο έδαφός της. Έχασε και ένα πολεμικό μαχητικό με δυο πιλότους πάνω από τη Συρία στις αρχές του πολέμου. Πως αντέδρασαν τα Μεχμετζίκ του κουτσιούκ Μπαγίς; φωνασκώντας κατά του Ισραήλ και καταδιώκοντας τους λιγοστούς Εβραίους της Πόλης, ενώ για τη Συρία ζήτησε πυραυλική προστασία από το ΝΑΤΟ. Είναι πραγματικά «άπαιχτοι» όλοι τους στην Άγκυρα.

Σοβαροί Τούρκοι αναλυτές, χρησιμοποιώντας το παράδειγμα ακριβώς της τούρκικης παράκλησης για προστασία από τη …Συρία, υποστηρίζουν ανεπιφύλακτα ότι το γεγονός αυτό υπογραμμίζει την αδυναμία της Άγκυρας να προστατεύσει …τον εαυτό της. Αυτό ακριβώς είναι το νόημα του κειμένου του έμπειρου Τούρκου σχολιαστή Kadri Gursel  που δημοσίευσε στον εξαιρετικό ιστοτόπο της Μέσης Ανατολής Al Monitor με τίτλο : «NATO Patriot Missiles Show Turkey’s Military Weakness” (Δεκέμβριος 28, 2012). Αντιμέτωπη με μια κρίση στις σχέσεις της με τη Δαμασκό, την οποία η ίδια προκάλεσε, η Άγκυρα ανακάλυψε, υπογραμμίζει ο Τούρκος αναλυτής, ότι δεν μπορούσε να την διαχειριστεί χωρίς τη βοήθεια του ΝΑΤΟ, από το οποίο όπως υποστηρίζει ο Gursel, η Τουρκία είναι απόλυτα εξαρτημένη. Και αναγκάστηκε να κάνει διπλή κωλοτούμπα – προς το ΝΑΤΟ και προς το Ισραήλ.

Εκεί ωστόσο, που ο κατά τον Μπαγίς, ο δεύτερος μεγαλύτερος στρατός της Δύσης (μετά τις ΗΠΑ) βρίσκεται στο μεγαλείο του είναι το Κουρδικό ζήτημα. Από το 1984, που ξανάρχισε το κουρδικό αντάρτικο, η Τουρκία ξοδεύει μέσο όρο δέκα δις δολάρια το χρόνο για να ελέγξει τους Κούρδους αντάρτες του Εργατικού Λαϊκού Κόμματος του Κουρδιστάν, PKK. Στον πόλεμο αυτό η Άγκυρα έχει την ενεργή και αμέριστη, υλική και μη, συμπαράσταση της Αμερικής, της Δυτικής Ευρώπης και μέχρι πρόσφατα του Ισραήλ. Το αποτέλεσμα; εδώ και πάνω από ένα χρόνο το τουρκικό κράτος εκτός από τα αστικά κέντρα, δεν ελέγχει την περιοχή της Τουρκίας ανατολικά της Μαλάτειας και της Σεβαστείας. Η απόδειξη; Η ανάπτυξη Τουρκικού Στρατού  και η καθημερινή τροφοδοσία του γίνεται πλέον από αέρος, κατά παραδοχή του Τουρκικού Επιτελείου.

Η πραγματικότητα του μη ελέγχου της περιοχής περιγράφεται παραστατικά στο βιβλίο της Nadine Mater, Mehmedin Kitabi (1988) που γνώρισε τεράστια επιτυχία όταν πρωτοκυκλοφόρησε και που μεταφράστηκε στα αγγλικά Voices from the Front Turkish Soldiers on the War with Kurdish Guerillas (Palgrave Macmillan 2005).

Οι σαράντα δύο βετεράνοι του πολέμου (από τους 2,5 εκατομμύρια που υπηρέτησαν στην εμπόλεμη ζώνη από το 1984) καταγράφουν μια κατάσταση όχι διαφορετική από αυτή που οι Αμερικανοί αντιμετώπισαν στο Βιετνάμ. Ένας μάλιστα, αναφέρει: «Εάν ήμουν εγώ που έπρεπε να αποφασίσω και αυτό το συζητούσαμε με τους στρατιώτες μεταξύ μας, θα παραχωρούσε ολόκληρη τη γη ανατολικά της Μαλάτειας και της Σεβαστείας, στους Κούρδους».

Έχουμε λοιπόν έναν Υπουργό, τον Μπαγίς, μιας χώρας που δεν ελέγχει τουλάχιστον το ένα τρίτο της επικράτειάς της και τουλάχιστον το ένα τρίτο του πληθυσμού της που τρέχει μεταξύ Βρυξελλών και Ουάσιγκτον εκλιπαρώντας Νατοϊκή και αμερικανική προστασία από μια χώρα που είναι υπό διάλυση, να απειλεί την Κύπρο και την Ευρώπη με τον δεύτερο ισχυρό στρατό της Δύσης, ο οποίος δεν μπορεί να ελέγξει την επικράτειά του και να διασφαλίσει τα σύνορά του. Έχουμε δηλαδή τον ορισμό της γραφικότητας στο πρόσωπο του Εγμέν Μπαγίς, του Τούρκου Υπουργού με αρμοδιότητα της ΕΕ. Ο Αλλάχ να τους δίνει χρόνια, Inshallah.

Εάν τέλος θέλετε ένα «επιστημονικό», θα έλεγα, τρόπο για να προσδιορίσετε τις χρονικές περιόδους όπου το τουρκικό κράτος αισθάνεται την μεγαλύτερη αδυναμία  και ανασφάλεια, συστήνω να παρακολουθείτε ποιους και πότε η Τουρκία κατηγορεί μαζί ή ξεχωριστά ότι υποστηρίζουν το ΡΚΚ και τους Κούρδους «τρομοκράτες». Και ανάλογα με τον αριθμό, είναι και το μέγεθος της ανασφάλειας που κυριαρχεί στην  Άγκυρα.

Εδώ και πέντε – έξι μήνες, και μετά από μεγάλη περίοδο η Άγκυρα ξανάρχισε συστηματικά να κατηγορεί κατά σειρά την Αθήνα, την Λευκωσία, την Ιερουσαλήμ, τη Δαμασκό, τη Βαγδάτη και μόλις την περασμένη εβδομάδα και την Τεχεράνη ότι υποθάλπουν τους … Κούρδους τρομοκράτες στην Τουρκία και ότι χωρίς την «αρωγή» αυτή δεν θα υπήρχε «κουρδικό ζήτημα» στην Τουρκία. Στην Ελλάδα, μάλιστα, η τουρκική πρεσβεία και προσωπικά ο ίδιος ο Νταβούτογλου αποπειράθηκαν, πρόσφατα, να ματαιώσουν βιβλιοπαρουσίαση με θέμα το κουρδικό ζήτημα με τη δικαιολογία ότι η Αθήνα υποθάλπει έτσι τη διεθνή τρομοκρατία!!! Αναφέρομαι στο βιβλίο Η Ανατομία του Πολέμου στο Κουρδιστάν του Μουράτ Καραγιλάν (Εκδόσεις Ινφογνώμων 2012) και το οποίο είχα την τιμή να προλογίσω.

Όταν λοιπόν μετά από 30 σχεδόν ολόκληρα χρόνια, 300 δις δολάρια και χιλιάδες νεκρούς η Άγκυρα εκτιμά ότι το  κουρδικό της πρόβλημα υφίσταται διότι συνωμοτούν κατά καιρούς μαζί ή ξεχωριστά ξένα κράτη κατά της Τουρκίας, ερωτώ: μήπως είμαστε αυστηροί με τον Εγκμέν Μπαγίς και τους κατά καιρούς Μπαγισμούς του; Μήπως τον αδικούμε; Μπαγίς, μπέη, ήμαρτον!

*Ο Μάριος Ευρυβιάδης είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Πάντειο Πανεπιστήμιο
http://e-afipnisi.gr/n