Οι Καπάτσοι

Στις 12 Οκτωβρίου 1944 ήταν η ημέρα που άρχισαν να αποχωρούν τα γερμανικά στρατεύματα από την Αθήνα. Ο λαός της Αθήνας, υπό τον χαρμόσυνο ήχο των καμπάνων των εκκλησιών ξεχύθηκε στους δρόμους πανηγυρίζοντας την ελευθερία του. Την ίδια ημέρα η εφημερίδα «Ριζοσπαστική Ηχώ» είχε ένα άρθρο με τίτλο «Οι Καπάτσοι». Το άρθρο αναφέρονταν στον Γεώργιο Σημίτη, πατέρα του πρώην πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Σημίτη.

Ο Γεώργιος Σημίτης γεννήθηκε στον Πειραιά το 1899. Αφού σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, έγινε διδάκτορας το 1928 και το 1936, σε ηλικία 37 ετών εξελέγη υφηγητής του Εμπορικού Δικαίου. Κατά την διάρκεια του Μεταξικού καθεστώτος υπήρξε φιλοβασιλικός και θιασώτης της 4ης Αυγούστου, λόγω δε της φιλίας του με τον Μεταξά διορίσθηκε καθηγητής της Ανωτάτης Εμπορικής με συνοπτικές διαδικασίες. Κατά την διάρκεια της κατοχής διατέλεσε στενός συνεργάτης του αγαπημένου θείου της Μελίνας Μερκούρη, Γεωργίου Μερκούρη. Ο τελευταίος ήταν αρχηγός του μόνου πολιτικού κόμματος του οποίου η λειτουργία επετρέπετο στην κατοχή: του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος Ελλάδος. Τον Δεκέμβριο του 1943 ο Γ. Μερκούρης πέθανε αιφνίδια και ο Γ. Σημίτης έχασε τον προστάτη του. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να χάσει την θέση του στην Ανωτάτη Εμπορική ως «παρανόμως διορισθείς» και να μεταστραφεί στο ΕΑΜ, καθώς το 1944 ανέτειλε ελπιδοφόρο για το ίδιο και τους οπαδούς του.

Ένα αποκαλυπτικό κείμενο για τον πορεία και τις μεταλλάξεις του Γ. Σημίτη μεταξύ 1936-1944 έγραψε ο πατέρας της Μελίνας Μερκούρη και αδελφός του Γεωργίου Μερκούρη στην αντιστασιακή εφημερίδα «Ριζοσπαστική Ηχώ» στις 12 Οκτωβρίου του 1944, ημέρα απελευθέρωσης των Αθηνών με τίτλο «Οι Καπάτσοι». Ιδού:

«Διά μίαν ακόμη φορά διέλαμψε η Ελληνική κουτοπονηριά, την οποία λογιοτίζοντες και μη, ονομάζομεν αθάνατον δαιμόνιον της φυλής. Ιδού λ.χ. όκνον της μαστίζουσης τον τόπον από μίας εικοσαετίας επιτηδιοκρατίας, επεζήτησε και επέτυχε να σφηνωθεί σωρηρόν και αδιακρίτως, εις όλας σχεδόν τας ανωνύμους εταιρίας και ιδιαιτέρως τας τραπεζικάς υπο τον εύηχον τίτλον του νομικού συμβούλου, με αποτέλεσμα να εισπράττει καθόλον το διαρεύσαν μέχρι της Κατοχής, αλλά και μετ΄ αυτήν, και ημείς δεν ηξεύρωμεν πόσα κατά μήνα, πάντως όμως πολύ περισσότερα των όσων, κατά το ισόχρονον διάστημα , εισέπραξε λόγω μισθού το σύνολον των απαρτιζόντων το ανώτατον ημών δικαστήριον, τον Άρειον Πάγον, δικαστών συνυπολογιζομένων και των υπαλλήλων των. Ήδη ο κ. Γεώργιος Σημίτης αλλάζει δια μιας πορείαν. Αντιλαμβάνεται ότι το καθεστώς της εμίσθου ραστώνης, του οποίου και χτες ακόμη ήτο αυτός υπέρ πάντα άλλον ο εκλεχτός, βαίνει βιαίως προς την δύσην του. Και ο υπερεξύπνος κ. Γεώργιος Σημίτης κάμνει τι; Απλούστατα: Εγκαταλείπε οικεία θελήσει, ως αφήνει να πιστεύεται, τα οχυρά του, θέλομεν να είπωμεν τας παντοειδείς θέσεις του, και μεταπηδά εις το στρατόπεδον, όθεν, καθώς τον συμβουλεύει η αλάθητος όσφρησίς του, φαίνεται εγγίζουσα του κρατούντος οικονομικού συστήματος η ανατροπή. Γίνεται λοιπόν ο Κ. Γεώργιος Σημίτης – κρατηθείτε καλώς εις το καθισμά σας – κοινοκτήμων. Και καθόλου απίθανον, οψίας γενομένης, να τον ίδωμεν και μετ’ ου πολύ κομισσάριον, απαγγέλοντα από υψηλού βήματος το ανάθεμα του συγκεντρωμένου κεφαλαίου, δι’ όσα ανόσια και ειδεχθή εξύφανε τούτο εις βάρος του βιοπαλαίοντος λαού! Αλλά ας μένει ήσυχος ο κ. Γ Σημίτης. Η ευφυΐα εις τον τόπον μας, δεν είναι προνόμιον των ολίγων. Ποιος λίγο, ποιος πολύ, όλοι οι Έλληνες είμεθα εξ ίσου εκ της φύσεως προικισμένοι με το είδος εκείνο της εξυπνοκουταμάρας, του οποίου τόσον δα ψιλή χρήσιν έκαμεν ο κ. Γ Σημίτης κατά το πρόσφατον και το απώτερον παρελθόν. Τον γνωρίζομεν και μας γνωρίζει. Δεν μας διαφεύγουν τα πανουργήματά του, είτε φέρει την ψευδεπίφασιν του πάσχοντος αστού, είτε παρίσταται ως προσωπιδοφόρος ξένης προς τας αρχάς του ιδεολογίας.Ο κ. Γ. Σημίτης είναι κάθαρμα. Όπως καθάρματα κακού ποιού είναι και η συνομοταξία των υπερεξύπνων, όσοι αφού συνέφαγον και συνεκόπρισαν μέχρι σκασίματος επί δύο τρία έτη, εν σφιχτώ εναγκαλισμώ με τον κατακτητήν, ηνοίχθησαν εγκαίρως εις το πέλαγος δια να ευρεθούν, ως πράγματι ευρίσκονται, σήμερον επί αιγυπτιακού εδάφους ασφαλείς, ως εν τη απεράντω αφελεία των πιστεύουν, από πάσης εντεύθεν ενοχλήσεως. Και αυτοί και εκείνος - ο κ. Γ Σημίτης - και οι όμοιοι των, έχουν ανοικτήν την μερίδα των εις τα μαύρα κατάστιχα της τετραετίας. Η ημέρα της εκκαθαρίοεως δεν είναι μακράν».

Λίγες ημέρες αργότερα, ο Γ. Σημίτης θα εισερχόταν ως "θριαμβευτής" στην απελευθερωμένη Λαμία έχοντας στο πλευρό του τον Άρη Βελουχιώτη (φώτο). Ήταν εποχή που ο πατέρας του τέως πρωθυπουργού έφερε τον βαρύτιμο τίτλο του Γενικού Διοικητή Ρούμελης. Μερικούς μήνες μετά θ’ ακολουθούσε η αποκαθήλωσή του.

Από το βιβλίο «Οι Δωσίλογοι της κατοχής», Ιάκωβου Χονδροματίδη, έκδοση του περιοδικού ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΟΥΡΑΝΟΣ