Η αδυναμία παραγωγής στρατηγικής σκέψης στην Ελλάδα

Μάρκος Τρούλης

Η εξέλιξη της τεχνολογίας έχει σημάνει την ελαχιστοποίηση των χρόνων και των αποστάσεων, και αυτά, με τη σειρά τους, συνδέονται με τη δυνατότητα πρόβλεψης, ταχείας λήψης των αποφάσεων, και εντέλει παραγωγής στρατηγικής σκέψης.

Το εν λόγω στοιχείο είναι κρίσιμο για ένα συγκροτημένο κράτος με ορθολογική χάραξη στρατηγικής.

Οι ΗΠΑ, το Ισραήλ, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία και η Γερμανία δεν είναι τα μοναδικά παραδείγματα κρατών τα οποία διαθέτουν μηχανισμούς και θεσμικά όργανα που λειτουργούν με γνώμονα την εξυπηρέτηση των εθνικών συμφερόντων και μόνο. Θα εντυπωσιαστεί κάποιος βλέποντας ότι η Τσεχία, η Πορτογαλία, η Λετονία, αλλά σημειωτέον και η Τουρκία, διαθέτουν δεξαμενές σκέψης με κρατικούς λειτουργούς, οι οποίοι ερευνούν, συγγράφουν και συνδιαλέγονται σε διεθνές επίπεδο με μόνο απώτερο στόχο την προαγωγή των στρατηγικών σκοπών των κρατών τους. Εισακούονται από την πολιτική ηγεσία και διαμορφώνουν μέσω διαβούλευσης πολιτική. Δύσκολα θα βρει κάποιος μια χώρα –εκτός των Νησιών Ναούρου– η οποία δεν διαθέτει τέτοιου είδους θεσμικές –ή και εξωθεσμικές– δομές.

Με την Ελλάδα τι συμβαίνει; Τι έχει φταίξει και δεν έχουμε τέτοιες δομές, αλλά κυρίως –πέραν της θεσμοθέτησης οργάνων ή της ίδρυσης ινστιτούτων– τι έχει φταίξει και οι αναλυτές ή οι ακαδημαϊκοί, οι οποίοι διαθέτουν την ανάλογη συνέπεια, αδυνατούν να βρουν διαύλους πρόσβασης στην εκτελεστική εξουσία;

Το «πελατειακό σύστημα», θα έλεγε κάποιος με δύο λέξεις. Το πελατειακό σύστημα, το οποίο βάζει μια σειρά εμπόδια ανέλιξης στους «ανεξέλεγκτους» και ανοίγει το δρόμο σε εκπροσώπους ή «πατερίτσες» του πολιτικοοικονομικού κατεστημένου, θα προσέθετα.

Αυτό σημαίνει ότι κάποιοι άξιοι και σοβαροί επιστήμονες όντως επιβιώνουν ελέω του ρομαντισμού κάποιων μεγαλύτερων σε ηλικία ομοιοπαθών, αλλά δεν αποκομίζουν, εντέλει, αυτό που πραγματικά τους αναλογεί εν αντιθέσει με τους υπόλοιπους.

Σημειώνοντας ότι πρόκειται για το πολιτικοοικονομικό κατεστημένο το οποίο βασανίζει αυτή τη χώρα επί 200 χρόνια, καθίσταται αντιληπτό ότι η εκτελεστική εξουσία εντάσσεται πλήρως στον συγκεκριμένο φαύλο κύκλο. Ο καθηγητής κάνει εκπτώσεις για να εισέλθει στους μηχανισμούς, και το πολιτικό κόμμα ανταποδίδει είτε με κάποιο κονδύλι είτε με μια καλά μισθοδοτούμενη θέση σε δημόσιο οργανισμό – είτε ακόμη και με μια βουλευτική έδρα. Άλλες περιπτώσεις ιδιωτείας μπορούν να περιλαμβάνουν ακόμη και την κατοχή καθηγητικής έδρας ως αποτέλεσμα προσωπικής αυταρέσκειας, ναρκισσισμού, «πρεστίζ» και δυνατότητας πάσης φύσεως προσβάσεων.

Πώς να παραχθεί λοιπόν στρατηγική σκέψη, και από ποιους; Ο καθηγητής ή ο εξειδικευμένος αναλυτής είναι υποχρεωμένος στο πολιτικό σύστημα, ο πολιτικός θέλει να επανεκλεγεί έχοντας τους τεχνοκράτες οι οποίοι θα μιλούν αγγλικά για να συνδιαλέγονται με τους ξένους, ενώ η Ελλάδα σχοινοβατεί μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας.

Σε αυτά προστίθεται η αίσθηση του μέσου Έλληνα και του μέσου πολιτικού ότι γνωρίζει τα πάντα και ότι η διαχείριση των ελληνοτουρκικών διαφορών, επί παραδείγματι, δεν είναι ζήτημα –μεταξύ άλλων– ψύχραιμης ανάλυσης των τρωτών σημείων και των συντελεστών ισχύος του αντιπάλου, αλλά εναπόκειται στο δικαιικό ή στο ηθικό πλεονέκτημά μας, το οποίο –φυσικά– θα γίνει σεβαστό από τους «εταίρους» μας.

Εδώ έρχεται η φιγούρα του καθηγητή να καθησυχάσει και να νομιμοποιήσει τις επιθυμίες μας, να μας πληροφορήσει ότι υπάρχουν άλλοι (πέραν του ελληνικού κράτους) οι οποίοι «ενδιαφέρονται για την ειρήνη και τη σταθερότητα».

Η επιμονή στη σύσταση δεξαμενών σκέψης με γνώμονα την εξυπηρέτηση του εθνικού συμφέροντος και την παραγωγή στρατηγικής σκέψης έχει φθάσει να προέρχεται από ανθρώπους οι οποίοι δεν ανήκουν στην ευνομούμενη ελίτ. Αντιθέτως, στα υπόλοιπα σοβαρά κράτη του πλανήτη, αυτοί οι άνθρωποι απαρτίζουν τις ελίτ. Κατά συνέπεια, ας αναρωτηθούμε τι είδους ελίτ έχουμε και πόσο συμβατή είναι με τους σκοπούς του ελληνικού κράτους.

Η Ελλάδα επιβιώνει πλήρως προσδεμένη σε άρματα, που σημαίνει ότι συγκροτεί συμμαχίες άνευ όρων. Αυτό σημαίνει ότι είναι πλήρως αφημένη σε ορέξεις και επιθυμίες ληπτών αποφάσεων εκτός χώρας. Είναι λυπηρό, αλλά η Ελλάδα επιβιώνει γιατί εξυπηρετεί χωρίς να εξυπηρετείται.

http://www.pontos-news.gr/article/156938/i-adynamia-paragogis-stratigikis-skepsis-stin-ellada