ΣΙΖΟΠΟΥΛΟΣ: Ένα ενιαίο δημοψήφισμα, αν πάμε σε λύση

Του Μιχάλη Παπαδόπουλου

Μ. ΣΙΖΟΠΟΥΛΟΣ: ΕΑΝ Η ΚΑΤΑΛΗΞΗ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ ΚΡΑΤΟΣ, ΠΩΣ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΟΥΝΤΑΙ ΤΑ ΔΥΟ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑΤΑ;

• Εκτιμούμε ως λάθος τακτική να αρχίσει η συζήτηση των κριτηρίων. Θα την αξιοποιήσει η τουρκική πλευρά για κωλυσιεργία είτε για να μην καταθέσει της προτάσεις της, τονίζει ο Πρόεδρος της ΕΔΕΚ
• «ΕΔΕΚ και ΔΗΚΟ μπορούν ν' αποτελέσουν έναν αξιόπιστο πυρήνα για τη συνεργασία και άλλων κομμάτων με περίπου τις ίδιες ή/και παραπλήσιες θέσεις»

Η ΕΔΕΚ είναι κάθετα αντίθετη στη διεξαγωγή χωριστών δημοψηφισμάτων, εάν και εφόσον έρθει ενώπιον του κυπριακού λαού συμφωνία για λύση, διαμηνύει ο Μαρίνος Σιζόπουλος, εξηγώντας πως η λογική αυτή παραπέμπει σε δύο κράτη και δύο λαούς, που η είναι η πάγια τουρκική στόχευση και θέση.

Είναι γι' αυτόν το λόγο, διευκρινίζει, που κατ' επανάληψιν η ΕΔΕΚ ζήτησε πριν από τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος να γίνει απογραφή του πληθυσμού κάτω από την αιγίδα του ΟΗΕ και της ΕΕ, προκειμένου «να γνωρίζουμε πόσοι και ποιοι είναι οι νόμιμοι κάτοικοι της Κυπριακής Δημοκρατίας και το δημοψήφισμα να είναι ένα, ανεξάρτητα εάν οι Τουρκοκύπριοι θα ψηφίσουν στις κατεχόμενες περιοχές».

Αναφερόμενος στη συνάντηση του Μοντ Μπελεράν, επισημαίνει ότι ελλοχεύει πολλούς κινδύνους για την ε/κ πλευρά, καλώντας τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας να είναι «προσεκτικός και διεκδικητικός» έναντι ενδεχόμενων τουρκικών ελιγμών αλλά και οιωνδήποτε πιέσεων επιχειρηθούν από τρίτους. Όσον αφορά, τέλος, την ουσία του εδαφικού, υπογραμμίζει ότι αυτή έχει να κάνει με την υποβολή χαρτών, όπου θα πρέπει να επικεντρωθεί η κύρια προσπάθεια της πλευράς μας.

Εδαφικό σημαίνει χάρτης

Υποστηρίζετε ότι ο λόγος που η κρίσιμη διαπραγμάτευση για το εδαφικό διεξάγεται στην Ελβετία είναι για να ασκηθούν πιέσεις προς την πιο ευάλωτη διαπραγματευτική πλευρά, που είναι η πλευρά μας. Αυτές οι πιέσεις, ωστόσο, δεν μπορεί να ασκηθούν οπουδήποτε, οποτεδήποτε και από οποιονδήποτε;

Είναι λογική η απορία που διατυπώνετε. Πιέσεις μπορούν να ασκηθούν οπουδήποτε, οποτεδήποτε αλλά όχι από οποιονδήποτε. Η εμπειρία αλλά και το παρελθόν απέδειξαν ότι η άσκηση πιέσεων είναι διαφορετική, ανάλογα με το περιβάλλον στο οποίο διεξάγονται οι συνομιλίες. Η επιλογή χώρων απομόνωσης για δήθεν διαπραγματεύσεις ή διαβουλεύσεις δεν είναι τυχαία. Είναι αποτέλεσμα μελέτης από ομάδες εξειδικευμένων εμπειρογνωμόνων και αποσκοπεί ακριβώς στη διαμόρφωση του κατάλληλου ψυχολογικού περιβάλλοντος.

Γιατί δεν έχει επιλεγεί ως χώρος ένα κεντρικό ξενοδοχείο στη Γενεύη ή τη Ζυρίχη; Γιατί και το 2004 είχε επιλεγεί το χιονισμένο Μπούργκενστοκ; Το προηγούμενο είτε του Καμπ Ντέιβιντ είτε του Ντέιτον πρέπει να μας οδηγήσει σε ανάλυση και σε συμπεράσματα. Το επιχείρημα ότι η συζήτηση του εδαφικού πρέπει να γίνει στο εξωτερικό, για να μην υπάρχουν δήθεν διαρροές, είναι προσχηματικό. Διαρροές από τους συνομιλητές και τους συνεργάτες τους μπορούν να γίνουν σε οποιοδήποτε μέρος γίνονται οι συνομιλίες, αφού μόνο αυτοί θα συμμετέχουν.

Επιπρόσθετα, αφού η συζήτηση θα γίνει για το εδαφικό στη βάση της προηγούμενης δικαιολόγησης, γιατί σήμερα προβάλλεται η θέση ότι στο Μοντ Μπελεράν θα συζητηθούν και άλλα κεφάλαια στα οποία δεν υπάρχει τελική συμφωνία; Γιατί θα πρέπει να συζητηθούν και τα υπόλοιπα κεφάλαια, τα οποία για μεγάλο χρονικό διάστημα συζητούνται ήδη στην Κύπρο; Ευχόμαστε να διαψευσθούμε, όμως εκτίμησή μας είναι ότι ο Πρόεδρος θα δεχθεί πιέσεις για περαιτέρω υποχωρήσεις σε όλα τα κεφάλαια. Ως ΕΔΕΚ ελπίζουμε ότι τελικά θα αποτραπεί ένα τέτοιο ενδεχόμενο.

Πώς θα πρέπει, κατά τη γνώμη σας, να αντιδράσει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, σε περίπτωση που οι Τούρκοι δεν παρουσιάσουν χάρτες στη συνάντηση στο Μοντ Μπελεράν;

Όπως τονίσαμε και στην τελευταία συνεδρία του Εθνικού Συμβουλίου, το εδαφικό είναι το πρώτο κεφάλαιο, στο οποίο η Τουρκία πρέπει να αποδώσει οφέλη στην πλευρά μας, ως ανταπόδοση στα όσα μέχρι σήμερα έλαβε. Οφείλει να καταθέσει τις προτάσεις της, επί των οποίων να γίνει η συζήτηση. Εκτιμούμε ως λάθος τακτική να αρχίσει η συζήτηση των κριτηρίων. Θα την αξιοποιήσει η τουρκική πλευρά για κωλυσιεργία είτε για να μην καταθέσει της προτάσεις της και κύρια τον χάρτη, είτε, σε αντίθετη περίπτωση, να επιμερίσει ευθύνες για το όποιο αποτέλεσμα στην πλευρά μας. Το εδαφικό σημαίνει χάρτης. Ο Πρόεδρος οφείλει να είναι διεκδικητικός, αλλά και ιδιαίτερα προσεκτικός.

Συμπόρευση με ΔΗΚΟ

Η ΕΔΕΚ έχει έρθει σε ένα modus operandi με το Δημοκρατικό Κόμμα για συνεργασία στο Κυπριακό αλλά και ευρύτερα. Το ΔΗΚΟ, ωστόσο, δεν έχει αποκηρύξει τη λύση ΔΔΟ, όπως έχει πράξει η ΕΔΕΚ, αλλά και προσφάτως, επίσημα, το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας. Θεωρείτε, λοιπόν, ότι είστε πιο κοντά με το ΚΚΕ στο εθνικό πρόβλημα, παρά με το ΔΗΚΟ;

Η πραγματικότητα είναι πως οι θέσεις μας όσον αφορά το Κυπριακό συγκλίνουν πολύ περισσότερο με το ΔΗΚΟ, παρά με τα υπόλοιπα κόμματα. Αυτό είναι κάτι που χρονολογείται. Στο παρελθόν έγιναν αρκετές προσπάθειες, όχι μόνο συνεργασίας, αλλά και συνένωσης των δύο κομμάτων, οι οποίες δυστυχώς δεν καρποφόρησαν, για διάφορους λόγους. Σήμερα υπάρχουν νέα δεδομένα, τα οποία, κατά την άποψή μας, διαμορφώνουν ένα θετικό κλίμα, που επιτρέπει μια πιο στενή συνεργασία. Στα δύο κόμματα υπάρχουν ηγεσίες από μια νέα γενιά πολιτικών απαλλαγμένων από το παρελθόν.

Οι εξελίξεις στο Κυπριακό, σε συνδυασμό με τα σοβαρά οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η πατρίδα μας, δημιουργούν ένα πρόσθετο πλαίσιο που μπορεί να φέρει τα δύο κόμματα πιο κοντά. Μπορούν να αποτελέσουν έναν αξιόπιστο πυρήνα για τη συνεργασία και άλλων κομμάτων με περίπου τις ίδιες ή/και παραπλήσιες θέσεις. Το πρόγραμμα κοινοβουλευτικής συνεργασίας, που συμφώνησαν τα 4 κόμματα τον περασμένο Μάιο, είναι μια αισιόδοξη προοπτική, χρειάζεται όμως επιμονή, συνέπεια και σωστή διαχείριση, ώστε να αποδώσει.

Το γεγονός ότι το ΔΗΚΟ δεν απέρριψε και την ονοματολογία της ΔΔΟ, δεν νομίζω ότι συνιστά εμπόδιο στη συνεργασία των δύο κομμάτων. Το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας (ΚΚΕ) είχε μια σταθερή θέση για το Κυπριακό, στηριγμένο στην ευρύτερη κοσμοθεωρία του, η οποία, κατά την άποψή μας, είναι σωστή ως ανάλυση, άρα και ως τελική διαπίστωση.

Κανένας δεν μπορεί πια να αμφισβητήσει ότι το Κυπριακό δημιουργήθηκε από τον αμερικανοβρετανικό παράγοντα για να εξυπηρετήσει τα γεωστρατηγικά του συμφέροντα στην περιοχή και τα οποία η Τουρκία αξιοποίησε για να προωθήσει την επεκτατική της πολιτική. Όσο οι κύκλοι αυτοί εξακολουθούν να ακολουθούν την ίδια πολιτική, δεν πρόκειται ποτέ να έχουν θετική συμβολή στην επίλυση του Κυπριακού. Γι' αυτό και η ΕΔΕΚ προτείνει την ενεργό εμπλοκή και άλλων χωρών, όπως η Ρωσία, η Γαλλία, η Κίνα μέσα από μια Διεθνή Διάσκεψη, για να υπάρξει ανακατανομή ρόλων αλλά και εξισορρόπηση του αρνητικού περιβάλλοντος.

Η ΔΔΟ νομιμοποιεί τη διχοτόμηση

Απορρίπτοντας τη λύση ΔΔΟ για το Κυπριακό, συνακόλουθα απορρίπτετε και οιαδήποτε συμφωνία προκύψει από τις διαπραγματεύσεις, δεδομένου ότι αυτές οι τελευταίες διεξάγονται σ' ένα πλαίσιο που στοχεύει να οδηγήσει σ' αυτήν. Υπό αυτό το δεδομένο, ο πολιτικός ρόλος που επιφυλάσσετε στον εαυτό σας, συμμετέχοντας στο ΕΣ, είναι να περιορίσετε όσο γίνεται τις πρόνοιες μιας κακής λύσης;

Δυστυχώς, όπως προκύπτει από αναλύσεις έγκριτων συνταγματολόγων, νομικών αλλά και άλλων, μέσα από την πορεία των συνομιλιών, αντί το περιεχόμενο της λύσης να καθορίσει και το τελικό όνομα της λύσης, συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Η πλευρά μας, δυστυχώς, έχει αποδεχθεί μια ονοματολογία ασαφή, η οποία, όμως, στην πορεία του χρόνου έχει διαμορφώσει και έχει καταστήσει αποδεκτή την έννοια του διαχωρισμού του πληθυσμού και δυαδική αρχή άσκησης της εξουσίας. Πολιτειακό μοντέλο που ταυτίζεται με τη συνομοσπονδία και όχι την ομοσπονδία, όπως κάποιοι επικαλούνται. Το όνομα τελικά καθορίζει και το περιεχόμενο με εμφανές το αποτέλεσμα. Η χρήση της Ομοσπονδίας στην ονοματολογία της λύσης είναι παραπλανητική. Κανένας μέχρι σήμερα δεν απάντησε σε ερωτήματα, όπως σε ποια ομοσπονδία οποιουδήποτε τύπου:

- Υπάρχει γεωγραφικός διαχωρισμός του πληθυσμού στη βάση εθνοτικών κριτηρίων;

- Οι αποφάσεις της ομοσπονδιακής κυβέρνησης να καθορίζονται από την εθνοτική προέλευση των κατοίκων της;

- Υπάρχει άμεσα ή έμμεσα εγγυημένη πλειοψηφία πληθυσμού και περιουσίας;

- Η άσκηση των ατομικών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων να βρίσκεται υπό την έγκριση των Αρχών της συνιστώσας πολιτείας, στοιχείο το οποίο συνιστά κυριαρχία;

- Μόνιμοι κάτοικοι μιας περιοχής να στερούνται των πολιτικών τους δικαιωμάτων γιατί ανήκουν σε άλλη εθνοτική ομάδα;

- Η σύνθεση ανώτατων θεσμικών οργάνων του κράτους να στηρίζεται σε εθνοτική βάση και να απαιτείται για την έγκριση αποφάσεων ξεχωριστή πλειοψηφία;

Παρόμοιας μορφής πολιτειακά μορφώματα ήταν το απαρτχάιντ στη Νότιο Αφρική με τη γνωστή κατάληξη και η Διζωνική, Τρικοινοτική Ομοσπονδία στη Βοσνία με τα γνωστά δυσλειτουργικά προβλήματα που αντιμετωπίζει, αλλά και την πρόσφατη ανακήρυξη σε ανεξάρτητο κράτος της Σερβικής Ζώνης. Τελικά, η υιοθέτηση μιας τέτοιας λύσης θα αποτελέσει τη χειρότερη μορφή νομιμοποιημένης διχοτόμησης της πατρίδας μας και ας επικαλούνται κάποιοι ότι επιδιώκουν αυτήν τη μορφή λύσης για να αποτρέψουν δήθεν τη διχοτόμηση. Τελικά θα πετύχουν εντελώς το αντίθετο.

Η συμμετοχή μας στο Εθνικό Συμβούλιο, πέρα από την ενημέρωση, αποσκοπεί, μέσα από τις στοιχειοθετημένες και τεκμηριωμένες παρεμβάσεις μας, να προσπαθήσουμε να αποτρέψουμε κατά το δυνατόν αρνητικές πρόνοιες στο περιεχόμενο της λύσης που τελικά θα βοηθήσουν την Τουρκία να υλοποιήσει τον στρατηγικό της στόχο για πολιτικό και στρατιωτικό έλεγχο της Κύπρου. Η ασφάλεια για τις επόμενες γενιές καθώς και η διασφάλιση της φυσικής και εθνικής επιβίωσης των Ελλήνων της Κύπρου αποτελεί βασικό μέλημα και προτεραιότητα των επιλογών μας.

Τοπικά κριτήρια για Δημοτικές

Η ΕΔΕΚ, στις προσεχείς εκλογές, προβαίνει σε συνεργασία με το ΑΚΕΛ σε διάφορους Δήμους, ενώ τυχαίνει να υποστηρίζει και υποψηφίους που στηρίζονται από τον ΔΗΣΥ, οι οποίοι έχουν σαφώς διαφορετική προσέγγιση από τη δική σας όσον αφορά το Κυπριακό. Δεν συνιστά αυτό μιαν ανακόλουθη στάση, δεδομένου ότι, σε περίπτωση συμφωνίας και διεξαγωγής δημοψηφισμάτων, πολλά θα κριθούν στο πυρηνικό/τοπικό επίπεδο, όπου σημαίνοντα ρόλο διαδραματίζει η τοπική αυτοδιοίκηση και οι δημοτικοί άρχοντες;

Χωρίς να αμφισβητώ και αυτήν τη διάσταση, οι δημοτικές εκλογές έχουν έναν διαφορετικό χαρακτήρα. Αφορούν τις τοπικές κοινωνίες, τα προβλήματα των πολιτών και κύρια τις υπηρεσίες που πρέπει να απολαμβάνουν από τις τοπικές Αρχές. Τα Δημοτικά και Κοινοτικά Συμβούλια είναι η πλέον αποκεντρωμένη μορφή εξουσίας, η πλησιέστερη προς τον πολίτη και βασικό συστατικό στοιχείο της Δημοκρατίας. Οι επιλογές της ΕΔΕΚ έγιναν με βάση τα τοπικά δεδομένα, τις απόψεις των οργανώσεων του κόμματος, τις ικανότητες των υποψηφίων Δημάρχων καθώς και το έργο το οποίο έχουν παραγάγει κατά τη μέχρι σήμερα θητεία τους.

Ενόψει μάλιστα της αναμενόμενης μεταρρύθμισης του θεσμού της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, είναι σημαντικό να υπάρχουν δημοτικοί άρχοντες οι οποίοι να είναι βαθιοί γνώστες των προβλημάτων που αντιμετωπίζει σήμερα ο θεσμός, ώστε να έχουν ουσιαστική και εποικοδομητική συνδρομή σε αυτήν την προσπάθεια. Η απειρία όχι μόνον ενδέχεται να καθυστερήσει τη μεταρρύθμιση, αλλά να οδηγήσει και σε λάθη, τα οποία να είναι δύσκολο να διορθωθούν στη συνέχεια. Η συνεργασία κατά κύριο λόγο είναι με το ΔΗΚΟ, αλλά σε αρκετούς Δήμους και με το ΑΚΕΛ και λόγω προσώπων, αλλά και μεγαλύτερης σύγκλισης σε θέματα Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Όχι χωριστά δημοψηφίσματα

Θεωρείται δεδομένο, ότι, όπως και στο 2004, ενδεχόμενη συμφωνία θα περάσει από την ετυμηγορία των δημοψηφισμάτων για να εγκριθεί. Φαίνεται, ωστόσο, ότι υπάρχει ένα σοβαρό κενό στην κυπριακή νομοθεσία για τη διεξαγωγή δημοψηφισμάτων, το οποίο εγείρει σημαντικά νομικά, αλλά και πολιτικά ερωτήματα. Ποια είναι η δική σας θέση;

Η έγκριση της όποιας λύσης σε δημοψήφισμα πρέπει να θεωρείται δεδομένη. Είναι απαίτηση της Τουρκίας, η οποία από τη 10ετία του 1950 επιχειρεί να εδραιώσει την αντίληψη ότι στην Κύπρο υπάρχουν δύο λαοί, οι οποίοι πρέπει να εκφράσουν το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης με χωριστά δημοψηφίσματα. Αυτό έπρεπε να είχε αποφευχθεί, όχι μόνο γι' αυτό, αλλά και για έναν επιπρόσθετο λόγο: Οι παράνομοι έποικοι δεν μπορούν να λαμβάνουν μέρος στην έγκριση της λύσης, αλλά και ούτε να νομιμοποιείται η παρουσία τους με την απόδοση σε αυτούς εκλογικού δικαιώματος. Η ΕΔΕΚ, όπως καλά θα πρέπει να θυμάστε, το 2004 κάλεσε τον τότε Πρόεδρο Τ. Παπαδόπουλο να το απορρίψει και να μην το φέρει ενώπιον του λαού...

Επιπλέον τούτου, εκφράζεται από κάποιους η άποψη ότι δεν θα πρέπει, σε περίπτωση συμφωνίας, να διεξαχθούν δύο χωριστά δημοψηφίσματα, αλλά ένα ενιαίο, κατά το πρότυπο της Βορείου Ιρλανδίας. Ποια είναι η άποψη η δική σας επί του προκειμένου.

Είναι γι' αυτόν το λόγο που κατ' επανάληψιν η ΕΔΕΚ ζήτησε πριν από τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος να γίνει απογραφή του πληθυσμού κάτω από την αιγίδα του ΟΗΕ και της ΕΕ. Να γνωρίζουμε πόσοι και ποιοι είναι οι νόμιμοι κάτοικοι της Κυπριακής Δημοκρατίας και το δημοψήφισμα να είναι ένα, ανεξάρτητα εάν οι Τουρκοκύπριοι θα ψηφίσουν στις κατεχόμενες περιοχές. Το τελικό αποτέλεσμα να είναι αποδεκτό και σεβαστό.

Όσοι ισχυρίζονται ότι η κατάληξη στη συζητούμενη μορφή λύσης θα είναι ένα κράτος και ένας λαός, πώς δικαιολογούν τα δύο δημοψηφίσματα; Το ερώτημα αυτό το έθεσα σε διάφορους συνομιλητές μου, καθώς και στον κ. Έιντε, αλλά απάντηση δεν έχω λάβει. Σε ποιο ομοσπονδιακό κράτος, όταν ο λαός καλείται σε δημοψήφισμα, η κάθε πολιτεία ψηφίζει ξεχωριστά και για να ισχύσει το αποτέλεσμα θα πρέπει να είναι πλειοψηφία σε όλες τις πολιτείες;

Αυτό είναι ακόμα ένα επιβεβαιωτικό στοιχείο που συνηγορεί ότι η τελική λύση θα είναι συνομοσπονδία, δηλ. δύο κράτη. Με αυτόν τον τρόπο δίνουμε τη δυνατότητα στην Τουρκία να ελέγχει απόλυτα το τ/κ συνιστών τμήμα και διά μέσου αυτού ολόκληρη την Κύπρο. Ταυτόχρονα, να διατηρεί και το δικαίωμα, όποτε το επιθυμεί, να οδηγήσει σε απόσχιση το τ/κ τμήμα και να το ανακηρύξει σε ανεξάρτητο τουρκικό κράτος στην Κύπρο.

Σημερινή