Η Κύπρος στον «Δρόμο του μεταξιού»

  Γιάννης Αντωνίου   

Ανοίγματα σε περισσότερες από 70 χώρες της Ασίας και της Ευρώπης προβλέπει η φιλόδοξη αναπτυξιακή πρωτοβουλία της Κίνας, που στοχεύει στη διεύρυνση των εμπορικών συναλλαγών και τη δημιουργία έργων υποδομής, που θα τη συνδέουν με τον υπόλοιπο κόσμο.
Τα μεγέθη είναι τεράστια καθώς σύμφωνα με έκθεση του οίκου αξιολόγησης Fitch, έχουν προγραμματιστεί ή βρίσκονται σε εξέλιξη έργα ύψους 900 δισ. δολαρίων, όπως αγωγοί και λιμάνι στο Πακιστάν, γέφυρες στο Μπαγκλαντές, ηλεκτροπαραγωγοί σταθμοί και σιδηροδρόμοι, προς τη Ρωσία.
Το μεγαλεπήβολο σχέδιο του Πεκίνου, «Μια ζώνη, ένας δρόμος» και έχει δύο άξονες: Ο ένας ονομάζεται «οικονομική ζώνη του δρόμου του μεταξιού», που αποτελείται από μια σειρά χερσαίων διαδρόμων που συνδέουν την Κίνα με την Ευρώπη μέσω της κεντρικής Ασίας και της Μέσης Ανατολής. Ο άλλος είναι ο «θαλάσσιος δρόμος του μεταξιού του 21ου αιώνα», που συνδέει τη νότια ακτή της Κίνας με την ανατολική Αφρική και τη Μεσόγειο.
Το σχέδιο που καθιερώθηκε πλέον με το αρκτικόλεξο όνομα ΒRI (από το Belt and Road initiative) άρχισε το 2013 και στη συνέχεια επεκτάθηκε. «Είναι μια κινέζικη λύση για την παγκόσμια οικονομική μελαγχολία», μετέδωσε χαρακτηριστικά το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Xinhua. Οι υπέρμαχοί του κάνουν λόγο για το μεγαλύτερο αναπτυξιακό έργο στην παγκόσμια ιστορία. Οι επικριτές του υποστηρίζουν ότι πρόκειται για ένα θεωρητικό σχέδιο χωρίς αρχή και τέλος, ενώ επιφυλάξεις εκφράζονται από όσους ανησυχούν για την επέλαση του «Κινεζικού δράκου». Πολλοί εκτιμούν ότι η εν λόγω πρωτοβουλία αποτελεί μια γεωπολιτική μάχη για να ενισχυθεί η περιφερειακή επιρροή της Κίνας, την ώρα που οι ΗΠΑ υπό τον Τράμπ φαίνεται να αποχωρούν από την Ασία.
Αν κοιτάξει κάποιος τον χάρτη του κινεζικού πρότζεκτ θα διαπιστώσει ότι η Κύπρος βρίσκεται στον θαλάσσιο δρόμο του μεταξιού, που αρχίζει από τη νότια ακτή της Κίνας και από τη Μεσόγειο καταλήγει στην Ευρώπη. Οι αλλαγές που συντελούνται στη Μέση Ανατολή, οι στοχεύσεις της Κίνας στην περιοχή μέσω της πολιτικής και οικονομικής πρωτοβουλίας «Ζώνη και Δρόμος», καθώς και ο ρόλος της Κύπρου και άλλων γειτονικών χωρών, βρέθηκαν στο επίκεντρο συμποσίου που διοργάνωσε το Κυπριακό Κέντρο Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, σε συνεργασία με τη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Λευκωσίας και την Κινεζική Ακαδημία Κοινωνικών Επιστημών (CASS).
«Η Κύπρος είναι σημαντική στην πρωτοβουλία μας λόγω και της γεωγραφικής της θέσης» σημείωσε ο Πρέσβης της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας στην Κύπρο Huang Xingyuan και αναφέρθηκε στη δυναμική που μπορεί να διαδραματίσουν οι συνέργειες στον τομέα του εμπορίου (έκανε ειδική αναφορά στο χαλούμι), της ενέργειας και του τουρισμού. Για τη σημασία της Κίνας στις σχέσεις με την ΕΕ και τη συμβολή της Κύπρου ως γέφυρας για τη συνεργασία ανάμεσα στην Ευρώπη και την Ασία, μίλησε ο Πρόεδρος της Βουλής Δημήτρης Συλλούρης, ο οποίος αναφέρθηκε στο ενδιαφέρον που επιδεικνύει η Κύπρος για την πρωτοβουλία της Κίνας «Ζώνη και Δρόμος» και για το ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει λόγω της γεωγραφικής της θέσης. Μιλώντας στο συμπόσιο ο κ. Συλλούρης ανέφερε ότι ενημερώθηκε εκτενώς για την πρωτοβουλία «Ζώνη και Δρόμος» κατά την επίσκεψη εργασίας που πραγματοποίησε στην Κίνα το 2017 και τόνισε ότι η Κύπρος στηρίζει τέτοιες προσπάθειες, από τις οποίες μπορεί και η ίδια να αποκομήσει οφέλη. Ναυτιλία, ενέργεια, τουρισμός, εμπόριο (έκανε και ο ίδιος αναφορά στο χαλούμι), ήταν οι τομείς στους οποίους εστίασε ο κ. Συλλούρης.
Στα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Κύπρου, πέραν της γεωγραφικής της θέσης, αναφέρθηκε ο Πρόεδρος του Κυπριακού Κέντρου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων, Καθηγητής Ανδρέας Θεοφάνους, τονίζοντας την ευρωπαϊκή της ιδιότητα, τις άριστες σχέσεις με τις γειτονικές χώρες, το υψηλό επίπεδο υπηρεσιών που προσφέρει αλλά κυρίως, τη σταθερότητα που προσφέρει, σε μια περιοχή που θεωρείται από τις πλέον ασταθείς και επικίνδυνες στον κόσμο. Αναφέρθηκε ειδικότερα στις συνεργασίες της Κύπρου με άλλες χώρες στα θέματα της ενέργειας και διερωτήθηκε κατά πόσον η Τουρκία είναι έτοιμη να ενταχθεί σε αυτή τη συμμαχία ή θα ακολουθήσει τα δικά της πλάνα.
Στις στενές εμπορικές και ευρύτερα τις οικονομικές σχέσεις Πεκίνου-Άγκυρας εστίασε την παρουσίασή του ο Ισραηλινός Δρ Hay Eytan Cohen Yanarocak από το Ινστιτούτο Στρατηγικών Σπουδών της Ιερουσαλήμ. Τόνισε ότι η Άγκυρα προσβλέπει στην πρωτοβουλία της Κίνας γιατί έχει κάθε λόγο να ανήκει σε ένα ισχυρό κλαμπ ενώ από την άλλη η Κίνα επιδιώκει μέσω επενδύσεων στην Τουρκία να διεισδύσει σε νέες αγορές στη Μέση Ανατολή και την Ανατολική Μεσόγειο, με χαρακτηρισιτκό παράδειγμα τον κολοσσό στο διαδικτυακό εμπόριο, alibaba.
Κλειδί η σταθερότητα
Στο θέμα της σταθερότητας αναφέρθηκε ο Κινέζος καθηγητής Yang Guang του Ινστιτούτου Δυτικοασιατικών και Αφρικανικών Σπουδών (IWAAS), ο οποίος υπέδειξε ότι χωρίς ασφάλεια ούτε επενδύσεις μπορούν να γίνουν, ούτε ανάπτυξη. «Είναι κάτι που η Κίνα θα πρέπει να δει» σημείωσε και ανέφερε ότι η Κύπρος είναι κόμβος σταθερότητας. Για τα οφέλη που έχει για την Κύπρο η πρωτοβουλία της Κίνας μίλησε ο Μιχάλης Κοντός, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας: Ενταξη σε ένα ισχυρό σύστημα, ευκαιρίες στον τουρισμό, επενδύσεις, ναυτιλία και ενέργεια. Ωστόσο, η συμμετοχή στο πρόγραμμα «Μια ζώνη, ένας δρόμος» έχει πολλές προκλήσεις για τη Λευκωσία, η οποία βρίσκεται αντιμέτωπη με το ναυτικό εμπάρκο της Τουρκίας και βεβαίως, το πρόβλημα που δημιουργεί η Άγκυρα και το ψευδοκράτος στο FIR.

Φιλελεύθερος