Νεποτισμός στα ΑΕΙ

Tου Aποστολου Λακασα

Σε πρόσφατη συζήτηση με πανεπιστημιακό, έγινε λόγος για ένα νέο επιστήμονα, ο οποίος τα τελευταία χρόνια έχει διοριστεί σε πανεπιστήμιο. Εχει θέση λέκτορα και, απ’ ό,τι φαίνεται, είναι τυπικός στα ακαδημαϊκά του καθήκοντα. Ο πανεπιστημιακός, όμως, δεν έκρυψε την απαξίωσή του για τον νέο επιστήμονα. Κι αυτό διότι ο νέος είναι γαμπρός ενός καθηγητή στο ίδιο πανεπιστήμιο. «Ο πεθερός του δεν συμμετείχε στο εκλεκτορικό σώμα που αποφάσισε τον διορισμό του. Μπορεί να τον αδικώ», επιχείρησε να επανορθώσει ο συνομιλητής μου.

Δυστυχώς, καμία εντύπωση δεν προκαλούν πλέον τα φαινόμενα νεποτισμού στον προνομιακό χώρο των πανεπιστημίων, όπου μια θέση αποτελεί διαβατήριο για κοινωνική ανέλιξη και πιθανή κατάληψη θέσεων εξουσίας. Η αξιοπρέπεια έχει χαθεί (εάν υπήρχε) από τους πανεπιστημιακούς που διορίζουν τις κόρες, τους γαμπρούς και τα ανίψια τους σε θέσεις στα ΑΕΙ. Μάλιστα, ορισμένοι ανερυθρίαστα όχι μόνο ευνοούν συγγενείς τους, αλλά συνεχίζουν να ζητούν όλο και περισσότερη εξουσία εντός του ιδρύματος, αφού έχουν προνομιακές σχέσεις με κομματικά επιτελεία. Το βλέπεις στη συμπεριφορά τους: ξέρουν να ελίσσονται, γνωρίζουν τους κανόνες του παιχνιδιού, και αφού τα κατάφεραν την πρώτη φορά, μπορούν και την επόμενη και την μεθεπόμενη.

Το ερώτημα είναι ποια είναι η στάση των υπολοίπων απέναντι σε αυτό το είδος πανεπιστημιακών - πολιτών γενικότερα. Οποιος γρήγορα επιχειρήσει να επανορθώσει, όπως έκανε ο συνομιλητής μου, είναι πιθανό ότι θα καταφέρει να διανύσει χωρίς προβλήματα τα επόμενα στάδια της καριέρας του. Ισως, μάλιστα, και να έχει το προνόμιο να καταλάβει μία θέση εξουσίας στο ίδρυμα ή στον δημόσιο τομέα, αφού γνωρίζει τους κανόνες του παιχνιδιού. Πετούν τις σπόντες, κινούνται παρασκηνιακά και μπροστά στον «αντίπαλο» ή τον «τρίτο παρατηρητή» τηρούν τους όρους του ιδιότυπου savoir faire, με φιλιά στον αέρα και φιλοφρονήσεις. Οι υπόλοιποι, όμως, τι κάνουν; Μήπως τελικά νοσεί όλο το σύστημα;

Αμεση διαφυγή δεν υπάρχει για ένα σύστημα που έχει νοτιστεί από αναξιοκρατία. Η ελπίδα είναι ότι αναδύεται μια νέα γενιά η οποία δεν έχει βιώσει τον παλαιότερο έντονο διαχωρισμό των τάξεων, όπου ο ταπεινός οφείλει να «προσκυνήσει» τον αριστοκράτη για να ανέβει. Είναι η ίδια γενιά που έχει πρόσβαση στη γνώση, σε μεταπτυχιακά σε καλά ΑΕΙ, που μπορεί να διεκδικήσει θέσεις σε οργανισμούς και επιχειρήσεις της Ελλάδας και του εξωτερικού. Και είναι αυτοί οι άνθρωποι που με το έργο τους θέτουν στο επιστημονικό περιθώριο τους «ημέτερους» πανεπιστημιακούς στα εσωστρεφή, αναξιοκρατικά ελληνικά ΑΕΙ. Με τις επιτυχίες τους εκθέτουν τους πανεπιστημιακούς εκείνους, οι οποίοι μπορεί να έχουν κληροδοτήσει μια θέση στα τέκνα τους αλλά έχουν χάσει την αξιοπρέπειά τους.
kathimerini.gr