Ονομασία και ένταξη μαζί

Μια πρόταση με «δικλίδες ασφαλείας» προς Αθήνα και Σκόπια

Αλλαγή της συνταγματικής ονομασίας της ΠΓΔΜ, πιθανώς σε «Δημοκρατία της Μακεδονίας - Βαρδάρης», ταυτόχρονα με την ένταξη της χώρας στην Ε.Ε., περιλαμβάνει πρόταση που κατέθεσε πρόσφατα η «Πρωτοβουλία για την Ευρωπαϊκή Σταθεροποίηση» με στόχο τη γεφύρωση του ελλείμματος εμπιστοσύνης που υπάρχει μεταξύ Αθήνας και Σκοπίων και, τελικά, την επίτευξη συμφωνίας.

Η πρόταση, η οποία έχει γίνει αντικείμενο επεξεργασίας από παράγοντες που άμεσα ή έμμεσα εμπλέκονται στην αναζήτηση λύσης του προβλήματος, προσφέρει «δικλίδες ασφαλείας» στις δυο πλευρές οι οποίες εξακολουθούν να δυσπιστούν, η μια για τις προθέσεις της άλλης.

Η πρόταση απαντά στην απαίτηση διαδοχικών ελληνικών κυβερνήσεων για μια λύση Erga Omnes (έναντι όλων) καθώς προβλέπει αλλαγή του Συντάγματος, η οποία απαιτεί πλειοψηφία δυο τρίτων στη Βουλή, ενώ από την πλευρά του ο Νίκολα Γκρούεφσκι επιμένει και στη διεξαγωγή δημοψηφίσματος. Ετσι, προτείνεται να δοθεί ένα σημαντικό κίνητρο στην πολιτική ηγεσία και τους πολίτες της ΠΓΔΜ για να αποδεχθούν και να υπερψηφίσουν τη συνταγματική αλλαγή, και αυτό είναι η διασφάλιση της πλήρους ένταξης της χώρας στην Ε.Ε.

Η έκθεση προτείνει να υπάρξει τροπολογία στο Σύνταγμα η οποία θα προβλέπει μεν την αλλαγή του συνταγματικού ονόματος της χώρας, η οποία, όμως, θα τεθεί σε ισχύ τη στιγμή που η χώρα θα ενταχθεί στην Ε.Ε. Κατατίθεται μάλιστα η παρακάτω πιθανή διατύπωση της συνταγματικής τροπολογίας: «Κάθε αναφορά σε Δημοκρατία της Μακεδονίας στο Σύνταγμα θα αντικατασταθεί από αναφορά στην ΧΧ (π.χ. Δημοκρατία της Μακεδονίας - Βαρδάρης) την ημέρα που η χώρα θα ενταχθεί στην Ε.Ε.». Δεν είναι τυχαία η αναφορά στη συγκεκριμένη ονομασία, αφού το τελευταίο διάστημα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων βρίσκονται παραλλαγές της ονομασίας «Μακεδονία του Βαρδάρη» (Vardaska Makedonija).

Εάν υπάρξει συμφωνία, αλλά στην πορεία, και μετά την ολοκλήρωση των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Ε.Ε. με την ΠΓΔΜ, για οποιονδήποτε λόγο, η διαδικασία δεν ολοκληρωθεί, τότε τα Σκόπια δεν θα αλλάξουν όνομα. Από την άλλη, ως «δικλίδα ασφαλείας» για την Ελλάδα, η έκθεση προτείνει να συμπεριληφθεί η δεσμευτική υιοθέτηση της νέας συνταγματικής ονομασίας ως μέρος της συνθήκης ένταξης της χώρας στην Ε.Ε.

Η λύση θα επιτρέψει στους ηγέτες των δύο χωρών να υποστηρίξουν ότι πέτυχαν τον στόχο τους, ενώ ταυτόχρονα η Αθήνα θα μετατραπεί σε ντε φάκτο σύμμαχο των Σκοπίων καθώς θα έχει λόγο να εργασθεί για να ολοκληρωθεί το συντομότερο δυνατό η ένταξη των Σκοπίων στην Ε.Ε. Παράλληλα, θα αυξηθούν σημαντικά οι πιθανότητες αποδοχής της συνταγματικής αλλαγής ονόματος από τους πολίτες της ΠΓΔΜ, αφού σε πιθανό δημοψήφισμα θα κληθούν με την ίδια ψήφο να πουν ταυτόχρονα «ναι» στο νέο όνομα και στην πολυπόθητη ένταξη της χώρας στην Ε.Ε.

Η πρόταση περιλαμβάνει και ένα δεύτερο σκέλος. Να επιτρέψει η Ελλάδα την ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ ως ΠΓΔΜ από τη στιγμή που θα έχουν περάσει οι –ουσιαστικά προσωρινές– συνταγματικές αλλαγές. Ομως, αυτή η πτυχή απομακρύνεται από τη φιλοσοφία που διέπει το κύριο τμήμα της πρότασης, αφού στην ουσία αποδυναμώνει το διαπραγματευτικό ατού της Ελλάδας που είναι η αντίθεση στην ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ χωρίς οριστική λύση. Αντίθετα, η συνταγματική τροπολογία θα μπορούσε να αναφέρει ότι η υιοθέτηση της νέας ονομασίας θα ισχύσει από τη στιγμή που η χώρα γίνει πλήρες μέλος όχι μόνο της Ε.Ε. αλλά και του ΝΑΤΟ.