Τζέιμς Σταυρίδης-Ένας "patriotis" στο τιμόνι του ΝΑΤΟ

Αυστηρή ουδετερότητα στα ελληνοτουρκικά από τον ανώτατο διοικητή της συμμαχίας στην Ευρώπη. Το προσωπικό του δόγμα είναι το «αποδέξου την ήττα και προχώρα».
Από τον Κώστα Ράπτη

Ο ίδιος παραπονείται ότι τα ελληνικά του δεν είναι τόσο καλά όσο του πατέρα του. Ωστόσο, δεν ήταν γλωσσικά τα εμπόδια που του επέβαλαν να παραμείνει επί της ουσίας σιωπηλός κατά την πρώτη επίσημη επίσκεψή του την περασμένη Πέμπτη και Παρασκευή στην Αθήνα.

Ο Ελληνοαμερικανός ανώτατος στρατιωτικός διοικητής των συμμαχικών δυνάμεων στην Ευρώπη (SACEUR), ναύαρχος Τζέιμς Σταυρίδης, κατά τη συνάντησή του με τον υπουργό Άμυνας Ευάγγελο Βενιζέλο, είχε κατ΄ αρχήν την ευκαιρία να συζητήσει τα θέματα που κυριαρχούν στην ατζέντα της Ατλαντικής Συμμαχίας: Το νέο στρατηγικό δόγμα που θα οριστικοποιηθεί στη συνεδρίαση της Πολιτικής Επιτροπής του ΝΑΤΟ τον Δεκέμβριο (σε συνάρτηση προφανώς με τη μόλις εκδοθείσα «Λευκή Βίβλο Ομπάμα» για τις στρατηγικές προτεραιότητες των ΗΠΑ), την προτεινόμενη νέα δομή διοίκησης, τη νέα στρατηγική αξιολόγηση της κατάστασης στο Αφγανιστάν, το Κόσοβο και την ευρύτερη θαλάσσια περιοχή της Σομαλίας, την ελληνική συμμετοχή στις αποστολές του ΝΑΤΟ, καθώς και την κατάσταση στην ευρύτερη περιοχή και ιδιαίτερα στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.

Είχε όμως την ευκαιρία και να ενημερωθεί από τους επιτελείς των Ενόπλων Δυνάμεων και για τα ελληνικού ενδιαφέροντος θέματα, τα οποία κατ΄ εξοχήν αναδεικνύει η τρέχουσα, ευαίσθητη συγκυρία: τις τουρκικές παραβιάσεις του εθνικού εναέριου χώρου και τις υπερπτήσεις πάνω από ελληνικά νησιά, τη μη υποβολή σχεδίων πτήσεως από τα τουρκικά μαχητικά αεροσκάφη, τα ζητήματα έρευνας και διάσωσης στο Αιγαίο, την εξαίρεση της Λήμνου από τους νατοϊκούς σχεδιασμούς, την ενεργοποίηση του στρατηγείου της Λάρισας (CAOC4) που εκκρεμεί εδώ και τρία χρόνια κ.ο.κ.

Εδώ το κλίμα υπήρξε αυστηρά ουδέτερο, με το ναύαρχο Σταυρίδη να αποδεικνύει διά της προσεκτικής σιωπής του ότι το ΝΑΤΟ δεν προτίθεται να μπει στην ουσία των θεμάτων που κυρίως απασχολούν την ελληνική πλευρά. Μπορεί ο SACEUR να εξέφρασε προς τους δημοσιογράφους την υπερηφάνεια του που νιώθει κάθε φορά που προσγειώνεται στο αεροδρόμιο της Καμπούλ και βλέπει να το φρουρούν «patriotes», όμως τα όρια του ρόλου του είναι σαφή.

Όχι ότι ο Τζέιμς Σταυρίδης αποφεύγει να αναφέρεται στην καταγωγή του – κάθε άλλο. Ο πρώτος Ελληνοαμερικανός που κατέλαβε τόσο υψηλό αξίωμα στην στρατιωτική ιεραρχία των ΗΠΑ συχνά επικαλείται στις δηλώσεις ή την πυκνή αρθρογραφία του παραδείγματα από την (τυπικά ελληνική) περιπετειώδη οικογενειακή του ιστορία ή από το αρχαιοελληνικό παρελθόν και ιδίως τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας που δείχνει κατ΄ εξοχήν να τον εμπνέει.

Η πορεία του
Ο αξιωματικός καριέρας που μεταξύ των συναδέλφων του έχει το χαρακτηριστικό παρωνύμιο «Ζορμπάς», γεννήθηκε το 1955 στο Γουέστ Παλμ Μπιτς της Φλόριντα. Ο πατέρας του υπήρξε συνταγματάρχης των Πεζοναυτών και υπηρέτησε στην Αθήνα επί τριετία ως ναυτικός ακόλουθος της εδώ αμερικανικής πρεσβείας, ενώ ο Μικρασιάτης παππούς του εγκατέλειψε μέσα στις φλόγες της Καταστροφής την ιδιαίτερη πατρίδα του με μια βάρκα, για να καταλήξει στα μέσα της δεκαετίας του ’20 στο Έλις Άιλαντ, πρώτο σταθμό όσων αναζητούσαν το αμερικανικό όνειρο.

Ακολουθώντας το πατρικό παράδειγμα, ο Τζέιμς Σταυρίδης στράφηκε στη στρατιωτική καριέρα και αποφοίτησε αριστούχος το 1976 από τη Ναυτική Ακαδημία των ΗΠΑ και το 1992 από το Εθνικό Κολέγιο Πολέμου. Επιπλέον το 1984 αναγορεύθηκε διδάκτορας Διεθνών Σχέσεων από τη Σχολή Φλέτσερ του Πανεπιστημίου Ταφτς. Την ακαδημαϊκή πλευρά της συγκρότησής τους αποδεικνύουν οι πολυάριθμες δημοσιεύσεις του που ξεκινούν από το Americas Quarterly και φτάνουν μέχρι το μπλογκ του Ναυτικού Ινστιτούτου των ΗΠΑ. Παθιασμένος με το γράψιμο από τα νεανικά του χρόνια, οπότε διηύθυνε το περιοδικό της Ναυτικής Ακαδημίας, έχει εκδώσει τα βιβλία «Command at Sea» και «Destroyer Captain».

Υπηρέτησε μεταξύ άλλων ως πλοίαρχος του καταδρομικού USS Barry το διάστημα 1993-5, με αποστολές στην Αϊτή, τον Περσικό Κόλπο και την Αδριατική (κατά τον πόλεμο της Βοσνίας), και ως κυβερνήτης του αεροπλανοφόρου Enterprise το 2002-4, σε επιχειρήσεις υποστήριξης του Πολέμου στο Ιράκ. Στις διακρίσεις που έχει λάβει ξεχωρίζει το Μετάλλιο Ελευθερίας της AHEPA που έλαβε το 2006.

Ο «πολιτικός» του ρόλος αναδείχθηκε όταν θήτευσε ως εκτελεστικός βοηθός του υφυπουργού Ναυτικών και κατόπιν του υπουργού Άμυνας των ΗΠΑ (επί των ημερών του Ντόναλντ Ράμσφελντ).

Τον Οκτώβριο του 2006 ανέλαβε τη Νότια Διοίκηση (SouthCom) των αμερικανικών ενόπλων Δυνάμεων, με δικαιοδοσία τη Λατινική Αμερική, ενώ τον Ιούνιο του 2009 ορίστηκε διοικητής της Eurocom και άρα ανώτατος στρατιωτικός διοικητής του ΝΑΤΟ, δέκατος πέμπτος στη σειρά μετά τον Ντούαιτ Αϊζενχάουερ και μόλις πρώτος από τις τάξεις του Ναυτικού. Εντάχθηκε έτσι στην ομάδα των «Τεσσάρων Σωματοφυλάκων», όπως τους αποκαλεί ο αμερικανικός Τύπος, ήτοι των τεσσάρων ανώτατων στρατιωτικών (μαζί με τον επικεφαλής του Γενικού Επιτελείου Μάικ Μάλεν, τον διοικητή της Κεντρικής Διοίκησης, με τομέα ευθύνης τη Μέση Ανατολή, Τζέιμς Μάτις και το διοικητή των δυνάμεων στο Αφγανιστάν Ντέιβιντ Πετρέους) που επωμίζονται την κύρια ευθύνη υλοποίησης των αμερικανικών στρατηγικών επιδιώξεων στην παρούσα φάση.

Κατά τη θητεία του στη SouthCom, ο Σταυρίδης αναδείχθηκε υπέρμαχος της στενής συνεργασίας όχι μόνο με τους ομολόγους του, αλλά και με τις κυβερνήσεις των συμμάχων χωρών, με αξιοποίηση της λεγόμενης «soft power» (ιδεολογικής επιρροής, ανθρωπιστικής δράσης κ.ο.κ.). Εντυπωσιάζει επίσης το προσωπικό του δόγμα «αποδέξου την ήττα και προχώρα», το οποίο εικονογραφεί με ένα από τα προσφιλή του αρχαιοελληνικά παραδείγματα: Το «στρατηγικό μήνυμα» υποταγής που απηύθυνε ο Δαρείος στις ελληνικές πόλεις-κράτη ήταν αδύνατον να «επικοινωνηθεί», με αποτέλεσμα η πολεμική σύγκρουση να καταστεί αναπόφευκτη. Αλλά και μετά την ήττα του ο Δαρείος δεν χρονοτρίβησε, στρεφόμενος για την ικανοποίηση των επιδιώξεών του προς ανατολάς…

Ο Τζέιμς Σταυρίδης είναι παντρεμένος με τη συγγραφέα Λόρα Χολ (την οποία γνώρισε ως παιδί στην Αθήνα, όταν ο πατέρας της υπηρετούσε ως αναπληρωτής του δικού του) και έχει δύο κόρες.

Δηλώνει ότι αν δεν είχε γίνει στρατιωτικός θα ασχολούνταν με… τη μαγειρική (ακολουθώντας την έτερη οικογενειακή παράδοση που εγκαινίασε ο εστιάτορας παππούς του) ή με το μπάσκετ, παραβλέποντας το δεύτερο παρατσούκλι του, που είναι «ο Κοντός».

* Αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Κεφάλαιο" της 7ης Αυγούστου
http://www.capital.gr/weekend_articles.asp?id=1028717