Μαζάουερ: Η Δύση χάνει τη δύναμή της; Τόσο το καλύτερο!

Πνευματική νωθρότητα και απαρχαιωμένες βεβαιότητες για την κοινωνία και την οικονομία καθιστούν την παγκόσμια κυριαρχία της Δύσης παρελθόν, γράφει ο γνωστός ιστορικός Μαρκ Μαζάουερ. Αντί να θρηνεί γι' αυτό, όμως, η Δύση πρέπει να αδράξει την ευκαρία και να διευρύνει τους ορίζοντές της.

Ενώ η Ευρώπη πασχίζει να παραμείνει ενωμένη και τα εθνικιστικά κόμματα κηρύττουν και πάλι τις αρετές του πάλαι ποτέ έθνικού κράτους, φαίνεται πως βρισκόμαστε και πάλι σε ένα σημείο της Ιστορίας ανατριχιαστικά οικείο. Για ακόμα μία φορά είμαστε κάτοικοι ενός κόσμου όπου οι μεγάλες δυνάμεις κονταροχτυπιούνται στο παιχνίδι της μεγαλύτερης παγκόσμιας επιρροής. H Ρωσία, με την εισβολή στην Ουκρανία, φιλοδοξεί για άλλη μια φορά να αποτελέσει ένα σημαντικό αντίβαρο στην ισορροπία δυνάμεων. Και η άνοδος της Κίνας έχει μπερδέψει την τράπουλα της γεωπολιτικής ισχύος στην Ασία. Ταυτόχρονα, η επάνοδος του Ιράν μετά τη συμφωνία για τα πυρηνικά με τις λοιπές παγκόσμιες δυνάμεις, αλλά και η αργή υποχώρηση της αμερικανικής κυριαρχίας αναπλάθουν το σκηνικό στη Μέση Ανατολή.

Είναι λοιπόν όλα αυτά σημεία ιστορικής παρακμής της Δύσης, όπως θα έλεγαν διάφοροι καταστροφολόγοι; Σίγουρα είναι το τέλος εκείνης της μακράς περιόδου όπου οι ΗΠΑ και η Ευρώπη μπορούσαν να λένε ο ένας στον άλλον ότι κυβερνούν τον κόσμο. Ίσως όμως αντί να δείχνει απλώς ως παρακμή, αυτή η ανακατάταξη των δυνάμεων στον κόσμο μας παρέχει μια αναζωογόνηση του πνεύματος, που τόσο χρειαζόμαστε, ίσως μάλιστα φέρει ένα τέλος όχι μόνο στους αιώνες της διεθνούς κυριαρχίας της Δύσης, αλλά και στην πνευματική οκνηρία που τη συνόδευε.

Όταν η Δύση στέφθηκε θριαμβευτής του Ψυχρού Πολέμου, πολλοί ερμήνευσαν την ήττα του κομουνισμού ως μια επιβεβαίωση των ιδεών της. Πίστεψαν ότι η Ιστορία κατέδειξε την ανωτερότητα της Δημοκρατίας και των αγορών έναντι της κυριαρχίας ενός κόμματος και της προγραμματισμένης οικονομίας. Είδαν τις ΗΠΑ ως θεματοφύλακα αυτών των αξιών και ενθάρρυναν τους διεθνείς θεσμούς όπως την Παγκόσμια Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο να προωθήσουν τις αξίες αυτές σε όλο τον κόσμο υπό τη μορφή του Washington Consensus.

Στην πράξη, αυτό που πραγματικά έκανε το Washington Consensus, όπως έμελλε να γίνει γνωστό αυτό το σύνολο αξιών, ήταν να αντικαταστήσει μια άποψη για τη σχέση της αγοράς με τη Δημοκρατία με μια άλλη. Αυτό που κατέστρεψε ήταν η παλαιότερη ιδέα που σμιλεύτηκε υπό συνθήκες ύφεσης και πολέμου ότι οι αγορές είναι μεν πολύτιμες, χρειάζεται όμως να διατηρούνται υπό έλεγχο προκειμένου να επιτρέπουν στις κυβερνήσεις να κάνουν ό,τι χρειάζεται ώστε να λειτουργούν ανεμπόδιστα οι δημοκρατικοί θεσμοί.

Για περισσότερα Euro2Day