Η Ελλάδα και η Σένγκεν και μια πρόταση για το μεταναστευτικό

 Παναγιώτης Μπαλακτάρης*

Η Συμφωνία Σένγκεν έλαβε σάρκα και οστά, αρχικά, το 1985 και την πλήρη της μορφή το έτος 1997 με την υπογραφή της Συνθήκης του Άμστερνταμ, η οποία αφορούσε τον πυλώνα της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επιδίωξη των εγκεφάλων που εμπνεύστηκαν την Συμφωνία Σένγκεν ήταν η ελευθερία κυκλοφορίας προσώπων και εμπορευμάτων, εντός των εδαφικών της ορίων. Επίσης, στόχευση αποτέλεσε και η κοινή αστυνομική συνεργασία και η δικαστική συνδρομή, μεταξύ των συμβαλλομένων μερών.

Η Ελλάδα κύρωσε την Συμφωνία Σένγκεν με την ψήφιση του Νόμου 2514/1997 και έκτοτε, αποτελεί εσωτερικό δίκαιο.

Τα συμβαλλόμενα μέρη, επομένως και η χώρα μας, έχουν αναγνωρίσει, ότι τα εξωτερικά σύνορα (χερσαία, θαλάσσια, εναέρια) αυτών είναι κοινά, αφού εσωτερικά επιτρέπεται η ανεμπόδιστη κυκλοφορία σε πρόσωπα και εμπορεύματα. Τα εξωτερικά σύνορα της Σένγκεν απαιτούν προϋποθέσεις για πρόσωπα που δεν είναι υπήκοοι τινός εκ των συμβαλλομένων μερών, την ίδια ώρα που η κατάργηση των εσωτερικών συνόρων – μεταξύ των συμβαλλομένων μερών – παρέχει μεγάλες διευκολύνσεις στους πολίτες χωρών συμβαλλομένων.

Πέρα από αυτές τις πολύ γενικές αναφορές στο νόημα και τις προβλέψεις της Σένγκεν, πρέπει να σταθούμε περισσότερο σε κάποια από τα άρθρα της, ιδίως τώρα που η πατρίδα μας μετατρέπεται σταδιακά σε «μαύρο πρόβατο».

Στο άρθρο 5 παρ. 1 στ. ε’ της Συνθήκης Σένγκεν ορίζεται: «Μπορεί να επιτραπεί η είσοδος στο έδαφος των συμβαλλομένων μερών, για διαμονή που δεν υπερβαίνει τους τρεις μήνες, σε αλλοδαπούς που ανταποκρίνονται στις ακόλουθες προϋποθέσεις:…ε) δεν θεωρούνται ικανοί να διαταράξουν τη δημόσια τάξη, την εθνική ασφάλεια ή τις διεθνείς σχέσεις ενός από τα συμβαλλόμενα μέρη». Κατά συνέπεια, σε αλλοδαπούς, οι οποίοι θεωρούνται ικανοί να διαταράξουν τη δημόσια τάξη, την εθνική ασφάλεια ή τις διεθνείς σχέσεις ενός από τα συμβαλλόμενα μέρη, στην περίπτωσή μας συγκεκριμένα της Ελλάδας, δεν μπορεί να επιτραπεί η είσοδος ούτε για βραχεία διαμονή. Στην παρ. 2 προβλέπεται ότι «πρέπει να απαγορεύεται η είσοδος στο έδαφος των συμβαλλομένων μερών στους ξένους που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις αυτές το σύνολό τους, εκτός εάν ένα από τα μέρη κρίνει απαραίτητο να παρεκκλίνει από την αρχή αυτή για λόγους ανθρωπιστικούς, ή εθνικού συμφέροντος, ή λόγω διεθνών υποχρεώσεων. Στην περίπτωση αυτή, η είσοδος θα περιορίζεται στο έδαφος του ενδιαφερόμενου συμβαλλόμενου μέρους το οποίο θα πρέπει να ειδοποιήσει τα άλλα μέρη». Ήτοι, για να κάνουμε την επαγωγή από το γενικό στο ειδικό, όσο η Ελλάδα, ακολουθεί πολιτική ανοιχτών συνόρων για τους μετανάστες που φέρνει με «καραβιές» η Τουρκία, και τους δέχεται στην επικράτειά της, κατά παράβαση των διατάξεων της Σένγκεν, τόσο τα λοιπά συμβαλλόμενα μέρη θα έχουν δικαίωμα να επιμένουν, ότι όσοι αλλοδαποί εισέρχονται παρανόμως στην Ελλάδα θα περιορίζονται αποκλειστικά και μόνο στην ελληνική επικράτεια.

Ήδη, σήμερα και την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, στο Άμστερνταμ λαμβάνει χώρα η σύνοδος των Υπουργών Εσωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με θέματα της συνόδου την τρομοκρατία και το μεταναστευτικό.

Το γεγονός, καταρχάς, ότι θα συζητηθούν η τρομοκρατία και το μεταναστευτικό, ως άρρηκτο ζεύγος πρόκλησης προβλημάτων, έχει τους συμβολισμούς του, που η ελληνική πλευρά δείχνει να μην έχει καν αντιληφθεί. Όπως δεν έχει αντιληφθεί, ακόμη, ότι οι πολεμικές δηλώσεις λ.χ. της Αυστριακής Υπουργού Εσωτερικών κας Μικλ-Λάιτνερ, περί προσωρινής εξόδου της Ελλάδας από την Σένγκεν, δημοσιευμάτων στον ευρωπαϊκό τύπο με το ίδιο περιεχόμενο και λοιπών άλλων εχθρικών προς την Ελλάδα φωνών, δεν κατατείνουν στο να «διώξουν» την χώρα μας από την Σένγκεν. Εάν κάποιοι στα Υπουργεία Εσωτερικών και Εξωτερικών του κράτους μας μελετούν τη Συμφωνία Σένγκεν και τους τρόπους που εξοβελίζεται από αυτήν ένα συμβαλλόμενο μέρος, για να το αποφύγουν, να τους ενημερώσουμε ότι χάνουν πολύτιμο χρόνο με κάτι που είναι άνευ αντικειμένου. Από την Συνθήκη Σένγκεν ουδείς έχει τη δυνατότητα να βγάλει την Ελλάδα.

Το πρόβλημα έγκειται αλλού και καλόν είναι να το αντιληφθούν πριν να είναι αργά οι κρατικοί μας λειτουργοί.

Επειδή ουδείς μπορεί να βγάλει την Ελλάδα από την Σένγκεν, άλλωστε δεν υπάρχει νομική πρόβλεψη για κάτι τέτοιο, πρέπει να αποφύγουμε το ενδεχόμενο που κατά τα φαινόμενα, αποτελεί σκοπό των άλλων συμβαλλομένων μερών και είναι η άρνηση αποδοχής στα εδάφη των κρατών τους οποιουδήποτε αλλοδαπού παρανόμως εισελθόντος στα σύνορα της πατρίδας μας και εν ταυτώ στα εξωτερικά σύνορα της Σένγκεν.

Σε περίπτωση επίκλησης του άρθρου 5 παρ. 2 από κάποιο συμβαλλόμενο μέρος, οι αλλοδαποί που εισήλθαν και συνεχίζουν να εισέρχονται από τα θαλάσσια σύνορα της χώρας μας θα περιορισθούν εντός της ελληνικής επικράτειας, με ό,τι σημαίνει αυτό για την κατακρημνισθείσα οικονομία μας και για τους κινδύνους διασάλευσης της δημόσιας τάξης και της εθνικής ασφάλειας. Αυτήν τη σημασία έχουν οι δηλώσεις περί «μετακίνησης των εξωτερικών συνόρων προς την κεντρική Ευρώπη». Είναι προφανές, ότι τα σύνορα δεν γίνεται να μετακινηθούν. Ωστόσο, εάν τα λοιπά συμβαλλόμενα μέρη αρχίσουν να φυλάσσουν τα σύνορα της Ευρώπης από τα βόρεια σύνορα της Ελλάδας και άνω, με την ανέγερση φράχτη και απαγόρευση διέλευσης, τότε η Ελλάδα θα απομονωθεί εν τοις πράγμασι και θα έχει να διαχειρισθεί τον μεγάλο πληθυσμό αλλοδαπών που εισέρχονται παρανόμως καθημερινά, χωρίς καμία βοήθεια από την Ευρώπη.

Τέλος, σκοπός του παρόντος είναι να αφυπνισθούν οι δομές του ελληνικού κράτους, με την ελπίδα ότι θα καταφέρουμε να αποφύγουμε την τραγωδία. Εμείς προτείνουμε στους κρατικούς μας λειτουργούς να υλοποιήσουν μια άλλη πολιτική. Να ακολουθήσουν έναν άλλο δρόμο. Αντί να εγκλωβισθούμε στο θανατηφόρο αδιέξοδο που μας επιφυλάσσει η Τουρκία και να απομονωθούμε από την Σένγκεν, να κατορθώσουμε να αντιστρέψουμε τον ρου των γεγονότων και επικαλούμενοι την προαναφερθείσα διάταξη της παραγράφου 2 του άρθρου 5 της Συνθήκης, να ζητήσουμε αρωγή από τα άλλα συμβαλλόμενα μέρη στην προστασία των συνόρων μας, διότι υφίσταται ο κίνδυνος να διαταραχθούν η δημόσια τάξη, η εθνική ασφάλεια και οι διεθνείς σχέσεις της Ελλάδας, από την εισδοχή προσώπων που απαγορεύεται να εισέλθουν.

Είναι ο μόνος άμεσος τρόπος να σώσουμε ό,τι σώζεται…

*Ο  Παναγιώτης Μπαλακτάρης είναι δικηγόρος