21/9/17

Η ανώμαλη προσγείωση του Ερντογάν στην πραγματικότητα της Μέσης Ανατολής

Του Semih Idiz
Μετάφραση: Στέργιος Σεβαστιάν
Ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μπορεί να έχει αυξανόμενες δυσκολίες με τη Δύση, αλλά και η θέση του στη Μέση Ανατολή δεν είναι τόσο εύκολη.
Ο περιφερειακός εχθρός του, ο σύριος πρόεδρος Μπασάρ αλ Ασαντ, συνεχίζει να σημειώνει πρόοδο, ενώ η νέμεσή του στην Αίγυπτο, ο πρόεδρος Αμπντλ Φατάχ αλ Σισί, παραμένει στην εξουσία. Η κρίση του Κατάρ τον βρήκε απροετοίμαστο και τον αναστάτωσε. Εν τω μεταξύ, εναγκαλίζεται με τη βασιλεία του πρίγκιπα Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν στη Σαουδική Αραβία, ο οποίος είναι εχθρός της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, με την οποία ο Ερντογάν αισθάνεται στενή συγγένεια. Εκτός αυτού, η Χαμάς, την οποία και υποστηρίζει έντονα ο Ερντογάν, είναι έτοιμη να υποταχθεί στον παλαιστίνιο πρόεδρο Μαχμούντ Αμπάς και την κοσμική παλαιστινιακή του διοίκηση, ενώ πίσω από όλα αυτά, το Ιράν συνεχίζει να εδραιώνει την περιφερειακή του θέση.

Ο χειρότερος εφιάλτης του Ερντογάν, ωστόσο, είναι το κουρδικό ζήτημα που δημιούργησε η συριακή κρίση και οι εξελίξεις στο Ιράκ. Προσπαθεί να το αντιμετωπίσει τώρα επιδιώκοντας συνεργασία με ηγέτες που θα προτιμούσε να αποφύγει.
Πολύ λίγα κατέληξαν, όπως θα ήθελε ο Ερντογάν, μετά από την πλέον ξεχασμένη Αραβική Άνοιξη. Ο Αχμέτ Νταβούτογλου, ο τότε υπουργός εξωτερικών του Ερντογάν, ήταν πεπεισμένος ότι «η Τουρκία θα κατευθύνει τους ανέμους της αλλαγής στη Μέση Ανατολή».
Σήμερα, όμως, η Τουρκία "κατευθύνεται" από γεγονότα στην περιοχή, που είναι πέρα ​​από τον έλεγχό της. Όπως αποδείχθηκε, η ισλαμική ατζέντα του Ερντογάν - που καθοδηγείται από την επιθυμία να είναι ένας υπερασπιστής των καταπιεζόμενων ισλαμικών μαζών - δεν ταιριάζει σε καμία από τις καθιερωμένες δυνάμεις της Μέσης Ανατολής.
Όσοι υποστήριζαν τον Ερντογάν και περίμεναν την υποστήριξή του ενάντια στην καθιερωμένη τάξη, από την άλλη πλευρά, έχουν ως επί το πλείστον απομακρυνθεί από το προσκήνιο. Ο Ερντογάν πρέπει να ασχοληθεί τώρα με την παραδοσιακή ηγεσία της περιοχής, η οποία αντιτίθεται στο είδος του πολιτικού Ισλάμ που πρεσβεύει.
Δεν ήταν πολύς καιρός μετά το ξέσπασμα της αραβικής άνοιξης, όταν ο Ερντογάν κατηγορήθηκε ότι εργάζεται για κυβερνήσεις υπό την ηγεσία της Μουσουλμανικής Αδελφότητας ώστε να έρθουν στην εξουσία σε όλη την περιοχή με νίκες στις εκλογές, παρόμοιες με αυτές του ίδιου του κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP). Οι πολιτικές της Άγκυρας στη Συρία κατέληξαν επίσης στο να κατηγορείται ο Ερντογάν ότι ευνοεί τους Σουνίτες έναντι των άλλων και οτι εμπλέκεται σε σεκταρικές διαμάχες.
Τελικά, ο Ερντογάν κατόρθωσε να τραβήξει την προσοχή, τόσο στη Σαουδική Αραβία, όσο και στο Ιράν - τους βασικούς αντιπάλους της Μέσης Ανατολής - δείχνοντας ότι οι υποψίες γι 'αυτόν διαπερνούν τους σεκταρικούς διαχωρισμούς.
Ο Hasan Koni, καθηγητής διεθνών σχέσεων στο πανεπιστήμιο Kultur της Κωνσταντινούπολης, πιστεύει ότι το λάθος της Τουρκίας ήταν ότι «ανέμειξε πολιτική και συναισθήματα» στη Μέση Ανατολή.
"Εντάξει, οι μουσουλμάνοι διώκονται και παραβιάζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα [στη Μέση Ανατολή]. Αλλά ποιες είναι οι συνέπειες της πολιτικής που υποστήριξα σχετικά με αυτά τα προβλήματα; Τι παίρνω σε αντάλλαγμα;" αναρωτήθηκε ρητορικά ο Koni σε μια συνέντευξη στη Hurriyet Daily News, που δημοσιεύθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου.
Με τις περισσότερες από τις προσδοκίες του να διαψεύδονται, ο Ερντογάν τώρα αναλαμβάνει διπλωματικές συζητήσεις για να ανακτήσει το χαμένο έδαφος στην περιοχή. Μια συγκεκριμένη περίπτωση είναι η σχέση του με τον πρωθυπουργό του Ιράκ Haider al-Abadi.
Πριν από ένα χρόνο, αντάλλασσε βέλη και εκτόξευε προσβολές στον Abadi, αφότου ο ιρακινός πρωθυπουργός ζήτησε να αποσυρθούν οι τουρκικές δυνάμεις που βρίσκονταν στη Bashiqa, κοντά στη Mosul, και επέμεινε ότι η Τουρκία δεν θα μπορούσε να συμμετάσχει στην απελευθέρωση της Mosul από το ισλαμικό Κράτος (IS).
"Πρέπει να ξέρετε ότι θα κάνουμε ό, τι θέλουμε", δήλωσε ο Ερντογάν προκλητικά, προσθέτοντας ότι ο Αμπάντι ήταν τίποτα σε σύγκριση με αυτόν και κάλεσε τον πρωθυπουργό του Ιράκ να «μάθει τη θέση του».

Τα τουρκικά στρατεύματα παραμένουν στη Μπασίκα αλλά δεν τους επιτρέπεται να συμμετάσχουν στη επιχείρηση στη Μοσούλη. Η Άγκυρα επίσης δεν λαμβάνει το λόγο που θέλει για το πώς θα διαμορφωθεί η δημογραφία της πόλης μετά την απελευθέρωσή της. Δεν υπάρχει επίσης καμία αλλαγή στη θέση της Βαγδάτης όσον αφορά τις τουρκικές δυνάμεις στο Ιράκ.
Ωστόσο, ο Ερντογάν επιδιώκει την υποστήριξη του Αμπάντι, για να αποτρέψει το δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της περιφερειακής κυβέρνησης του Κουρδιστάν (KRG) στις 25 Σεπτεμβρίου. Ο ίδιος δήλωσε στους δημοσιογράφους στις 17 Σεπτεμβρίου, πριν πετάξει στη Νέα Υόρκη για τη συνάντηση της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, οτι θα συναντιόνταν με τον Abadi στις Ηνωμένες Πολιτείες για να συζητήσουν αυτό το ζήτημα. "Ο στόχος μας είναι ο ίδιος. Ο στόχος μας είναι να μην διαμελιστεί το Ιράκ", δήλωσε.
Κατά ειρωνικό τρόπο, ο Ερντογάν έχει μια φιλική σχέση με τον Πρόεδρο της KRG, Μασούντ Μπαρζάνι, που τον προσκάλεσε στο παρελθόν στα συνέδρια του ΑΚΡ και τον φιλοξένησε στην Άγκυρα, όχι πολύ καιρό πριν, με τη σημαία του KRG να κυματίζει στο αεροδρόμιο, προς οργίν των Τούρκων εθνικιστών.
Ο Ερντογάν πρέπει επίσης να διαχειριστεί με προσοχή με τον Μπαρζάνι, λαμβάνοντας υπόψη τα δισεκατομμύρια δολάρια που η Τουρκία επένδυσε στο βόρειο Ιράκ - ειδικά στον ενεργειακό τομέα. Η προσπάθεια να αποτραπούν οι κουρδικές πολιτικές προσδοκίες στο Ιράκ, εξισορροπώντας ταυτόχρονα τους δεσμούς του με τον Abadi και τον Barzani χωρίς να αποξενώσει κανέναν από τους δύο, θα παραμείνει μια μεγάλη πρόκληση.
Οι σχέσεις της Τουρκίας με το Ιράν είναι ένα άλλο παράδειγμα. Μόλις τον Ιούνιο, ο Ερντογάν, σε μια προσπάθεια να κερδίσει την εύνοια των κρατών του Κόλπου κατά τη διάρκεια διάσκεψης στο Μπαχρέιν, κατηγόρησε την Τεχεράνη για «περσικό επεκτατισμό», λέγοντας ότι «αυτό πρέπει να αποφευχθεί».
Το Ιράν δεν έχει αλλάξει τις περιφερειακές πολιτικές του από τότε, αλλά ο Ερντογάν στηρίζεται τώρα στην Τεχεράνη για να τον βοηθήσει επίσης με το κουρδικό πρόβλημα, παρόλο που οι δύο χώρες εξακολουθούν να έχουν σημαντικές διαφορές σε βασικά ζητήματα σχετικά με το Ιράκ και τη Συρία.
Ο Ερντογάν θα μεταβεί στην Τεχεράνη στις αρχές Οκτωβρίου, για μια συνάντηση του Στρατηγικού Συμβουλίου υψηλού επιπέδου Τουρκίας-Ιράν, οπόταν και το κουρδικό ζήτημα αναμένεται να συζητηθεί κατα τις συνομιλίες του με τον Πρόεδρο Χασάν Ρουχανί. Την ίδια στιγμή, ο αρχηγός της Τουρκίας του Γενικού Επιτελείου, Hulusi Akar, θα βρίσκεται στην Τεχεράνη για συνομιλίες με τον Ιρανό ομόλογό του, κ. Mohammad Bakiri, ο οποίος επισκέφθηκε την Άγκυρα όχι πολύ καιρό πριν.
Μια άλλη σημαντική πρόκληση για τον Ερντογάν είναι στην περιοχή του Κόλπου, όπου προσπαθεί να εξισορροπήσει τους δεσμούς του με το Κατάρ και τη Σαουδική Αραβία, κατά τρόπο που θα του επιτρέψει να διατηρήσει την ισχυρή του υποστήριξη στη Ντόχα ενάντια στο Ριάντ και τους συμμάχους του - ενώ ταυτόχρονα δεν θα υπονομεύει τους δεσμούς της Τουρκίας με τη Σαουδική Αραβία και άλλες χώρες του Κόλπου.
Περιόδευσε στον Κόλπο τον Ιούλιο, σε μια προσπάθεια να αποδυναμώσει την κρίση του Κατάρ και παρόλο που τον υπεδέχθησαν εγκάρδια στη Σαουδική Αραβία, υπήρχαν λίγα πράγματα που να δείχνουν ότι οι προσπάθειές του έφεραν κάποια πρόοδο. Από τότε η Άγκυρα άφησε τη διαμεσολάβηση σε αυτή την κρίση στο Κουβέιτ.
Σε ένα ακόμη σημάδι ότι η Άγκυρα θέλει να διατηρήσει δεσμούς με όλα τα κράτη του Κόλπου, ο Ερντογάν φιλοξένησε την περασμένη εβδομάδα τον Εμίρ Σέιχ Τάμιμ Μπιν Χαμάντ Αλ Τάνι του Κατάρ στην Άγκυρα, περίπου την ίδια ώρα που ο πρωθυπουργός Μπινάλι Γιλντιρίμ φιλοξενούσε τον Πρωθυπουργό του Κουβέιτ Σέιχ Χάμπερ αλ Μουμπάρακ αλ-Χαμάντ αλ Σαμπάχ.
Ωστόσο, οι ειδικοί πιστεύουν ότι η εξομάλυνση των σχέσεών της Τουρκίας με τις περιφερειακές δυνάμεις, στο βαθμό που θα μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην αναμόρφωση της περιοχής, θα απαιτήσει χρόνο, λόγω υποψιών για τα τελικά κίνητρα της Άγκυρας στη Μέση Ανατολή.
Ο Σουχά Ουμάρ, πρώην Τούρκος πρεσβευτής στο Αμάν, ο οποίος συνταξιοδοτήθηκε πλέον, δήλωσε ότι η Τουρκία είχε χάσει πολλή από την αξιοπιστία της στην περιοχή λόγω σοβαρών πολιτικών λαθών. Πιστεύει επίσης ότι η Άγκυρα δεν έχει τη δύναμη στρατιωτικής αποτροπής ή την οικονομική επιρροή που είχε κάποτε στην περιοχή.
"Η Τουρκία σήμερα φαίνεται να είναι αναξιόπιστος εταίρος στα μάτια πολλών στη Μέση Ανατολή. Κάθε βήμα που κάνει τώρα πρέπει να στοχεύει στην υπέρβαση αυτής της εντύπωσης", δήλωσε ο Ουμάρ στο Al-Monitor. "Αυτό όμως θα διαρκέσει πολύ καιρό, γιατί οι σημαντικές δυνάμεις στην περιοχή με τις οποίες η Τουρκία θα έπρεπε να συνεργαστεί καθ 'όλη την περίοδο, έχουν αποξενωθεί όπως ποτέ άλλοτε".
Παραδεχόμενος ότι η ορθολογική προσέγγιση που προσπαθεί να παρουσιάσει η Άγκυρα τώρα "είναι σωστή στα χαρτία", ο Ουμάρ υποστήριξε ότι η Τουρκία είναι απίθανο να ανακτήσει την περιφερειακή επιρροή της υπό τη σημερινή διοίκηση, δεδομένων των υπονοιών που προκάλεσαν οι κλυδωνισμοί της.

1 σχόλιο:

  1. βάρδα μην καταλάβουνε οι τούρκοι τι αλιμπαρούτης είναι ο Ρ. πριν ολοκληρώσει την ισλαμοποίηση της τουρκιάς και την συντριβή κάθε κεμαλικού και κοσμικού ερείσματος στο κράτος τους.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Υφίσταται μετριασμός των σχολίων.

- Παρακαλούμε στα σχόλια σας να χρησιμοποιείτε ένα όνομα ή ψευδώνυμο ( Σχόλια από Unknown θα διαγράφονται ).
- Παρακαλούμε να μη χρησιμοποιείτε κεφαλαία γράμματα στη σύνταξη των σχολίων σας.