Η Ευρωβουλή δεν έκλεισε οριστικά την πόρτα στην Τουρκία

  Παύλος Ξανθούλης, Βρυξέλλες  

«Επίσημη αναστολή» των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας ζητά η ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, εγκρίνοντας με 370 ψήφους υπέρ, 109 εναντίον και 143 αποχές την έκθεση του Σώματος για την υποψήφια χώρα.

Η ολομέλεια απέρριψε την τροπολογία του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος που ζητούσε «τερματισμό» της ευρωπαϊκής προοπτικής της Τουρκίας, κρίνοντας ότι δεν πρέπει να κλείσει οριστικά την πόρτα, κάτι που δεν είναι άσχετο με απειλές που όπως πληροφορείται ο «Φ» επιστράτευσε η εισηγήτρια, ευρωβουλευτής των Σοσιαλιστών-Δημοκρατών Κάτι Πίρι, ότι εάν γινόταν δεκτή η θέση του ΕΛΚ, τότε θα απέσυρε την υπογραφή της από την έκθεση... 

Την ίδια τύχη είχε και η τροπολογία του ΕΛΚ που επέκρινε δριμύτατα τον Ταγίπ Ερντογάν για αντιευρωπαϊκή ρητορική, αποδίδοντας στον Τούρκο Πρόεδρο την ευθύνη για το πάγωμα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Η εν λόγω τροπολογία απορρίφθηκε με οριακή διαφορά 10 ψήφων, καθώς 308 ευρωβουλευτές την καταψήφισαν και 298 τη στήριξαν.  

Σε κάθε περίπτωση, η θέση της Ευρωβουλής δεν είναι ούτε νομικά, αλλά ούτε και πολιτικά δεσμευτική σε σχέση με την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας, αλλά δεν παύει να στέλνει πολιτικά μηνύματα. Το πλέον οξύμωρο στοιχείο της έκθεσης είναι η εμφανής τάση υποκατάστασης της ανενεργούς ενταξιακής πορείας της Τουρκίας με την αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης, κάτι που απορρίπτει η Λευκωσία.  

Στο κυπρογενές πεδίο, η έκθεση χαρακτηρίζεται ως «διπλό ράπισμα», καθώς πέραν της αναβάθμισης της Τελωνειακής Ένωσης, φλερτάρει με τη συνέχιση των εργασιών της ad hoc δικοινοτικής επιτροπής για εξοικείωση/εναρμόνιση των Τ/κ με το κεκτημένο, κάτι που επίσης αποτελεί κόκκινο πανί για την Κυπριακή Δημοκρατία. Στον αντίποδα πάντως, η έκθεση διατηρεί αναλλοίωτες τις κλασικές υποδείξεις προς την Τουρκία, για έναρξη αποχώρησης των τουρκικών στρατευμάτων και για απόδοση των Βαρωσιών στον ΟΗΕ. 

Οι αρνητικές πρόνοιες της έκθεσης δεν επέτρεψαν σε κανέναν Κύπριο ευρωβουλευτή να δώσει θετική ψήφο. 

 

Ειδικότερα, τα θετικά στοιχεία: 

• Η Τουρκία καλείται να αρχίσει την αποχώρηση των στρατευμάτων της από την Κύπρο.
• Ζητείται όπως αποδώσει την περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου στα Ηνωμένα Έθνη, σύμφωνα με το ψήφισμα 550 του Σ.Α. 
• Καλείται επίσης να απόσχει από κάθε ενέργεια που διαφοροποιεί το δημογραφικό ισοζύγιο στο νησί. 
• Ζητείται από την Άγκυρα να καθυστερήσει τον σχεδιασμό της για τη δημιουργία πυρηνικού σταθμού στο Άκκιουγιου και να διαβουλευθεί, αν μη τι άλλο, με γειτονικά κράτη, περιλαμβανομένων της Ελλάδας και της Κύπρου.
• Στο ζήτημα των αγνοουμένων, επαινείται η προσπάθεια της ΔΕΑ και ζητείται από την Άγκυρα να παράσχει πληροφορίες από τα στρατιωτικά της αρχεία.

Τα αρνητικά στοιχεία: 

• Ζητείται αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης της Τουρκίας, αν και η υποψήφια χώρα δεν εφαρμόζει την Τελωνειακή Ένωση στην υφιστάμενη, βασική της μορφή, διατηρώντας τα τουρκικά λιμάνια κλειστά προς την Κυπριακή Δημοκρατία. Σημειώνεται ότι η Ευρωπαϊκή Ενωτική Αριστερά υπέβαλε τροπολογία ζητώντας την απάλειψη της εν λόγω αρνητικής αναφοράς. Η τροπολογία καταψηφίστηκε, καθώς οι πολιτικές ομάδες του ΕΛΚ και των Σοσιαλιστών-Δημοκρατών τάσσονται αναφανδόν υπέρ της αναβάθμισης της Τελωνειακής Ένωσης (με εξαίρεση τους Κυπρίους ευρωβουλευτές που είναι κάθετα εναντίον). 
• «Τονίζει την ανάγκη εφαρμογής του κεκτημένου και από αυτή την άποψη αναγνωρίζει τη συνέχιση της εργασίας της ad hoc δικοινοτικής επιτροπής για την προετοιμασία (σ.σ. της τ/κ κοινότητας), για την Ε.Ε», κάτι που απορρίπτει η Λευκωσία, η οποία διά επιστολής Αναστασιάδη κατέστησε σαφές ότι η εξοικείωση/εναρμόνιση των Τουρκοκυπρίων με το κεκτημένο πρέπει να συμβαδίζει με τις προσπάθειες λύσης του Κυπριακού. Άλλωστε, σε διαφορετική περίπτωση θα δημιουργηθεί η εντύπωση ότι η διαδικασία που ακολουθείται για τους Τ/κ προσομοιάζει με το πλαίσιο εναρμόνισης που ακολουθείται για υποψήφια προς ένταξη κράτη...
• Η έκθεση αρκείται να καλέσει την Τουρκία να σεβαστεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας, στην ΑΟΖ της. Θέση η οποία είναι, αν μη τι άλλο, ξεπερασμένη, καθώς η Τουρκία έχει ήδη εισβάλει στην κυπριακή ΑΟΖ, ενώ έχει εξαγγείλει και γεωτρήσεις... 
• Αρνητική επίσης είναι η έκφραση λύπης γιατί δεν δρομολογήθηκε το ξεπάγωμα των τουρκικών διαπραγματευτικών κεφαλαίων 23 και 24, για τα Θεμελιώδη Δικαιώματα και τη Δικαιοσύνη, αντίστοιχα, αιχμή που στρέφεται προς τη Λευκωσία, η οποία τα έχει μπλοκάρει μονομερώς. 

Αναφορικά με το Κυπριακό, το κείμενο επιχειρεί να τηρήσει ισορροπίες. Καλούνται «όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη και ειδικότερα η Τουρκία» να συμβάλουν στη λύση του Κυπριακού. Γίνεται αναφορά σε «διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία, με μια διεθνή προσωπικότητα, μια κυριαρχία και μια ιθαγένεια», με πολιτική ισότητα όπως καθορίζεται στα σχετικά ψηφίσματα του Σ.Α. ΟΗΕ και σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και το κοινοτικό κεκτημένο. Υποστηρίζεται επανέναρξη προσπαθειών με «οικοδόμηση επί των συμφωνιών που ήδη επιτεύχθηκαν το 2017 στο Κραν Μοντανά». 

 

Τι ψήφισαν οι Κύπριοι ευρωβουλευτές 

Οι Λευτέρης Χριστοφόρου (ΔΗΣΥ), Νεοκλής Συλικιώτης (ΑΚΕΛ), Τάκης Χατζηγεωργίου (ΑΚΕΛ), Κώστας Μαυρίδης (ΔΗΚΟ) και Δημήτρης Παπαδάκης (ΕΔΕΚ) τήρησαν αποχή επί του συνόλου της έκθεσης για την Τουρκία λόγω των σημαντικών αρνητικών προνοιών σε σχέση με τα κυπρογενή ζητήματα, ενώ η Ελένη Θεοχάρους της Αλληλεγγύης, καταψήφισε το κείμενο. Σε ό,τι αφορά στο ζήτημα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας, ο Λευτέρης Χριστοφόρου και ο Δημήτρης Παπαδάκης ψήφισαν υπέρ της «επίσημης αναστολής» και εναντίον του οριστικού «τερματισμού», ενώ οι Νεοκλής Συλικιώτης και Τάκης Χατζηγεωργίου ψήφισαν εναντίον και στις δύο περιπτώσεις και υπερψήφισαν το «πάγωμα» της διαδικασίας, στη βάση τροπολογίας της Ευρωπαϊκής Αριστεράς. Ο Κώστας Μαυρίδης και η Ελένη Θεοχάρους ψήφισαν υπέρ του «τερματισμού» των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας.
 

Απειλές Κάτι Πίρι στην Ομάδα των Σοσιαλιστών 

Πληροφορίες του «Φ» αναφέρουν ότι η εισηγήτρια, ευρωβουλευτής της Ομάδας των Σοσιαλιστών-Δημοκρατών Κάτι Πίρι, απείλησε ότι εάν η τροπολογία της Ομάδας του ΕΛΚ εγκρινόταν, τότε θα απέσυρε την υπογραφή της από το κείμενο της έκθεσης της Ευρωβουλής. Η τοποθέτηση της Κάτι Πίρι έγινε στην κεκλεισμένων των θυρών συνάντηση της Ομάδας των Σοσιαλιστών-Δημοκρατών, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες του «Φ», κοινοποιήθηκε και προς άλλες κατευθύνσεις. 

Η κ. Πίρι απέφυγε πάντως να επαναλάβει δημόσια την απειλή της, στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε χθες. Καταφέρθηκε εναντίον της τροπολογίας του ΕΛΚ, λέγοντας ότι στηρίζεται από την «ακροδεξιά» και ότι στοχεύει στον τερματισμό των ενταξιακών διαπραγματεύσεων και της ιδιότητας της Τουρκίας ως υποψήφιας χώρας, προσθέτοντας ότι μόνο το Συμβούλιο, δηλαδή τα κράτη-μέλη έχουν τέτοια αρμοδιότητα.  

Στη συνέχεια πάντως αναγκάστηκε να διευκρινίσει ότι και πάλι τα κράτη-μέλη είναι τα μόνα αρμόδια να αποφασίσουν επί της δικής της θέσης για «επίσημη αναστολή» των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, καθώς ως γνωστόν η έκθεση της Ευρωβουλής έχει συμβουλευτικό ρόλο, δεν είναι νομικά ή πολιτικά δεσμευτική και αρκείται να στείλει πολιτικά μηνύματα.  

Η Κάτι Πίρι ξέχασε και πάλι τις κυπρογενείς υποχρεώσεις της Τουρκίας, στις οποίες δεν αναφέρθηκε κατά τη συνέντευξη Τύπου. Ωστόσο, επέκρινε τα κράτη-μέλη σημειώνοντας ότι στη Σύνοδο κορυφής που προηγήθηκε της ευρωτουρκικής συνάντησης της Βάρνας, το κείμενο Συμπερασμάτων περιελάμβανε μόνο διμερή ζητήματα της Ελλάδας και της Κύπρου και ότι εστερείτο ευρωπαϊκής στρατηγικής για να κρατηθεί η Τουρκία στη Δύση. 

Φιλελεύθερος