Αναζητά στήριξη σε παραδοσιακούς συμμάχους

Σε Παρίσι και Μόσχα ταξιδεύει ο πρωθυπουργός αναζητώντας συμπαραστάτες στην προσπάθεια ανάκτησης της χαμένης αξιοπιστίας της ελληνικής οικονομίας

Στα νέα δεδομένα που έχει δημιουργήσει η μεγάλη δημοσιονομική κρίση που αντιμετωπίζει η χώρα μας προσαρμόζεται και η διεθνής δραστηριότητα του πρωθυπουργού και έτσι οι επισκέψεις σε Παρίσι και Μόσχα εντάσσονται στη δύσκολη προσπάθεια αποκατάστασης του διεθνούς κύρους της χώρας και ανάκτησης της χαμένης αξιοπιστίας.

Για διαφορετικούς λόγους η κάθε επίσκεψη έχει ιδιαίτερη σημασία για την Ελλάδα, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες η Αθήνα έχει γνωστοποιήσει διακριτικά στις δύο πρωτεύουσες ότι θα άκουγε με πολλή ικανοποίηση δηλώσεις στήριξης και εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία από τον Γάλλο πρόεδρο Σαρκοζί αλλά και τον Ρώσο πρωθυπουργό Πούτιν.

Πρώτο θέμα στην ατζέντα των συνομιλιών είναι φυσικά η οικονομία και η κρίση την οποία βιώνει μεν με μεγαλύτερη σφοδρότητα η Ελλάδα, αλλά έχει πλήξει όλες τις ευρωπαϊκές οικονομίες.

Κοινός πονοκέφαλος
Η γαλλική κυβέρνηση αντιμετωπίζει και η ίδια ελλείμματα και κινείται εκτός του πλαισίου του Μάαστριχτ και εκ των πραγμάτων καθίσταται υπό μια έννοια «σύμμαχος» της Ελλάδας στις προσπάθειες που θα εκδηλωθούν για κάλυψη των θεσμικών κενών στη λειτουργία της Ευρωζώνης.

Ο κ. Παπανδρέου θα έχει την ευκαιρία να ενημερωθεί από πρώτο χέρι για τις διαθέσεις της Γαλλίας σχετικά με τα σενάρια που έχουν δει τη δημοσιότητα για το ενδεχόμενο «διάσωσης» της ελληνικής οικονομίας, εφόσον χρειαστεί, από τη Γαλλία και τη Γερμανία.

Πάντως έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η τοποθέτηση του προέδρου Σαρκοζί σχετικά με τη δημοσιονομική κρίση της Ελλάδας, εάν δηλαδή θα πρόκειται για μια γενικού χαρακτήρα πολιτική δήλωση στήριξης ή εάν θα εκμεταλλευθεί την ευκαιρία το Παρίσι να διατυπώσει τις θέσεις του για τη μεγάλη συζήτηση που έχει ξεκινήσει σχετικά με την ιδέα για ανάθεση στην Ευρωζώνη όχι μόνο της νομισματικής πολιτικής, αλλά και των βασικών παραμέτρων των εθνικών οικονομικών πολιτικών.

Tο κλίμα της επίσκεψης στη Μόσχα (14-17 Φεβρουαρίου) δεν έχει σχέση με την αρχική καχυποψία και ενόχληση που είχαν δημιουργήσει δηλώσεις στελεχών του ΠΑΣΟΚ και του ίδιου του κ. Παπανδρέου, που θεωρήθηκαν ως αμφισβήτηση βασικών σχεδίων της ενεργειακής συνεργασίας.

Η ενεργειακή και οικονομική συνεργασία αλλά και οι εξοπλισμοί είναι στην κορυφή της ατζέντας των συνομιλιών με τον πρωθυπουργό Βλ. Πούτιν, ενώ ζητήματα διεθνούς πολιτικής, Βαλκάνια, Καύκασος, σχέσεις Ρωσίας με ΝΑΤΟ και ΕΕ, αλλά και η πρόταση για νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας στην Ευρώπη θα απασχολήσουν τις συναντήσεις του Ελληνα πρωθυπουργού με τον πρόεδρο Ντ. Μεντβέντεφ.

Η επίσκεψη στο Παρίσι
Κοινή γραμμή στο μεταναστευτικό

Στο Παρίσι ένα από τα δύσκολα θέματα είναι η προοπτική των ευρωτουρκικών σχέσεων. Κεντρικό σημείο της εξωτερικής πολιτικής του προέδρου Σαρκοζί είναι η προσφορά της Ειδικής Σχέσης στην Τουρκία ως εναλλακτικής της πλήρους ένταξης.

Αντίθετα, στην απέναντι όχθη κινείται ο Παπανδρέου, που κομβικό σημείο σε όλη την εξωτερική πολιτική του είναι η σαφής προοπτική ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ.

Επειτα από δεκαετίες σχεδόν η συζήτηση των ηγετών της Γαλλίας και της Ελλάδας θα είναι ιδιαίτερα αμήχανη στο λεπτό αυτό ζήτημα, καθώς μέχρι τώρα έστω και συγκυριακά συνέπιπταν τα συμφέροντα των δύο χωρών στον χειρισμό των Ευρωτουρκικών, με την Αθήνα να βρίσκει στήριγμα στο Παρίσι έναντι του αναθεωρητισμού της Τουρκίας, αλλά και τη Γαλλία να οχυρώνεται συχνά πίσω από την Ελλάδα αρχικά και από την Κύπρο μετά το 2004.

Στο θέμα των Σκοπίων η γαλλική θέση παραμένει σταθερή και αυτό αποτελεί ένα σημαντικό στήριγμα για την ελληνική κυβέρνηση, εν όψει των πιέσεων που θα εκδηλωθούν για έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων της ΠΓΔΜ με την ΕΕ, αλλά και για ένταξη στο ΝΑΤΟ, ενώ δεν πρέπει να παραβλεφθεί το γεγονός ότι η Γαλλία είναι μόνιμο μέλος του ΣΑ του ΟΗΕ.

Με δεδομένο το ιδιαίτερο ενδιαφέρον της γαλλικής κυβέρνησης, ώστε να μην καταστεί η Ευρώπη πόλος έλξης και άλλων λαθρομεταναστών, στη συνάντηση Παπανδρέου - Σαρκοζί θα εξεταστούν και οι κοινές ευρωπαϊκές πολιτικές για αντιμετώπιση του φαινομένου, στο πλαίσιο και της FRONTEX αλλά και σε ό,τι αφορά τις κοινές δράσεις (και χρηματοδοτούμενες από τις Βρυξέλλες) για την περίθαλψη, φιλοξενία και εν τέλει επαναπροώθηση των λαθρομεταναστών στις χώρες προέλευσής τους. Στο θέμα αυτό αναμένεται να υπάρχει επαρκής στήριξη των ελληνικών θέσεων και σε ό,τι αφορά την ανάγκη υπογραφής και εφαρμογής σχετικών συμφωνιών με την Τουρκία.

Οι εξοπλισμοί
Ιδιαίτερα σημαντικό κεφάλαιο στις ελληνογαλλικές σχέσεις είναι τα εξοπλιστικά. Εκκρεμεί η ολοκλήρωση της διαδικασίας για τη ναυπήγηση των φρεγατών FREMM (τέσσερις με προοπτική να γίνουν έξι), η ναυπήγηση των οποίων θα δώσει ανάσα ζωής και στα Ναυπηγεία Ελευσίνας.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει για το Παρίσι η υπόθεση της ολοκλήρωσης προμήθειας από την Ελλάδα και πέραν των 20 ελικοπτέρων μεταφοράς NH-90, ενώ παρά το προσωπικό ενδιαφέρον του κ. Σαρκοζί να προωθήσει διεθνώς το γαλλικό μαχητικό Rafale, η οικονομική κρίση δεν αφήνει περιθώρια για τέτοιου είδους ανοίγματα.

Εξοπλισμοί
Παράπονα για συμβόλαια που εκκρεμούν

Στα εξοπλιστικά οι Ρώσοι θεωρούν ότι θα ολοκληρωθεί και τυπικά η διακρατική συμφωνία για την προμήθεια των 420 ΤΟΜΑ BMP-3, αξίας σχεδόν 1,2 δισ. δολαρίων (ώστε να υπογραφεί το τελικό συμβόλαιο στην επίσκεψη του υπ. Εθνικής Αμυνας Ευ. Βενιζέλου στη Μόσχα), ιδιαίτερο ενδιαφέρον δείχνει η Μόσχα στα συμβόλαια συντήρησης αντιαεροπορικών συστημάτων TOR και OSA, ενώ εκκρεμούν συμβόλαια για τη συντήρηση όλων των ρωσικών εξοπλισμών.

Η ρωσική πλευρά δεν είναι ικανοποιημένη από την ελλιπή αξιοποίηση των 4 αεροστρώμνων ZUBR που έχουν προμηθευτεί οι ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις.

Η ρωσική κυβέρνηση ενδιαφέρεται επίσης για την προώθηση των BERIEV BE-200 αμφίβιων αεροσκαφών πυροσβεστικών ή διάσωσης, αλλά και για τη συνέχιση ενοικίασης των 8-10 πυροσβεστικών ελικοπτέρων (από το ρωσικό κράτος αλλά και ιδιωτικές εταιρείες). Η Μόσχα έχει επεξεργαστεί και άλλες προτάσεις διμερούς συνεργασίας.

Στον τουρισμό, με δεδομένο ότι η ρωσική τουριστική αγορά είναι από τις πλέον δυναμικές, σημαντικό πρόβλημα είναι η έκδοση βίζας για τους Ρώσους πολίτες, καθώς φυσικά τα τρία ελληνικά Προξενεία (Μόσχα, Αγ. Πετρούπολη και Νοβοροσίσκ) δεν μπορούν να καλύψουν την αυξημένη ζήτηση. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι Ρώσοι τουρίστες στην Ελλάδα έφθασαν πέρυσι μόλις τις 300 χιλιάδες, ενώ στη γειτονική Τουρκία, όπου δεν υπάρχει το πρόβλημα της βίζας Σένγκεν, ξεπέρασαν τα 2 εκατομμύρια. Ακόμη και για τους χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του Σότσι στη Μαύρη Θάλασσα το 2014 έχουν προσκληθεί Ελληνες εφοπλιστές να νοικιάσουν κρουαζιερόπλοια ως πλωτά ξενοδοχεία, ενώ Ελληνες εφοπλιστές θα μπορούσαν να διεκδικήσουν τις θαλάσσιες συγκοινωνίες στο λεγόμενο Μεγάλο Σότσι που καλύπτει μια έκταση 140 χλμ. στη Μαύρη Θάλασσα.

Η επίσκεψη στη Μόσχα
Η ενέργεια στο επίκεντρο

Κρίσιμο θέμα της ελληνορωσικής συνεργασίας παραμένει η ενέργεια. Ο αγωγός Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη έχει «κολλήσει» λόγω της στάσης της βουλγαρικής κυβέρνησης που διεκδικεί μεγαλύτερα ποσά μέσω των τελών διέλευσης αλλά και αποθήκευσης, θέτοντας σε κίνδυνο την υλοποίηση του έργου, και αυτή η στάση του Βούλγαρου πρωθυπουργού Μ. Μπορίσοφ θα απασχολήσει τη συνάντηση Πούτιν - Παπανδρέου.

Πολύ πιο σημαντική όμως για τη Ρωσία είναι η προώθηση του αγωγού φυσικού αερίου South Stream, ο οποίος το τελευταίο διάστημα έχει κερδίσει σημαντικό έδαφος έναντι του άλλου αγωγού που παρακάμπτει τη Ρωσία, του Nabucco.

Η κατασκευή του South Stream πέραν της γεωστρατηγικής έχει και οικονομική αξία για την Ελλάδα. Χωρίς να συνδέεται ευθέως η κατασκευή του αγωγού με την προμήθεια φυσικού αερίου προς την Ελλάδα, η ρωσική πλευρά θεωρεί ότι χωρίς την υλοποίηση του έργου δεν θα είναι δυνατή (λόγω αδυναμίας των υπαρχόντων αγωγών) η ικανοποίηση του αιτήματος για σχεδόν διπλασιασμό των ποσοτήτων φυσικού αερίου που προμηθεύεται η Ελλάδα από τη Ρωσία βάσει της Διακρατικής Συμφωνίας του 1987, η οποία λήγει το 2016.

Σε καλό κλίμα
Σε πολιτικό επίπεδο οι συνομιλίες του κ. Παπανδρέου στη Μόσχα αναμένεται να διεξαχθούν σε πολύ καλό κλίμα. Η ρωσική πλευρά διαμηνύει με ένταση και σταθερότητα ότι παρά τις άριστες οικονομικές σχέσεις με την Τουρκία δεν θα υπάρξει αλλαγή θέσης στο Κυπριακό, ενώ στο θέμα της ΠΓΔΜ η Μόσχα έχει δηλώσει ότι θα αποδεχθεί και θα υιοθετήσει το όνομα στο οποίο θα καταλήξουν οι δύο πλευρές.

Σε ό,τι αφορά τα Βαλκάνια, αμετακίνητη παραμένει για λόγους αρχής η ρωσική πλευρά στη μη αναγνώριση της ντε φάκτο ανεξαρτησίας του Κοσόβου και αναμένει να ακούσει ότι και η νέα ελληνική κυβέρνηση μένει προσηλωμένη στη στάση της μη αναγνώρισης. Σημαντικό θέμα της συνάντησης με τον πρόεδρο Ντμίτρι Μεντβέντεφ είναι η πρότασή του για το νέο Σύμφωνο Ευρωπαϊκής Ασφάλειας, το οποίο στο γενικό πλαίσιό του δεν αντιμετωπίζεται αρνητικά από την ελληνική κυβέρνηση.

ΝΙΚΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ -ΕΘΝΟΣ