Τουρκία: Υπονομεύεται η οικονομική βάση της εξουσίας των στρατηγών

Του Κώστα Ράπτη

Ο νέος γύρος εκκαθαρίσεων εις βάρος του λεγόμενου «βαθέος κράτους» στην γειτονική Τουρκία, με την άσκηση διώξεων εναντίον 11 εν ενεργεία ή απόστρατων ανώτατων στρατιωτικών για το μεταμοντέρνο πραξικόπημα του 1997 (οπότε ο κυβερνητικός συνασπισμός υπό τον ισλαμιστή Necmettin Erbakan ανατράπηκε με ένα... ηλεκτρονικό μήνυμα του Γενικού Επιτελείου) είχε ως παράπλευρη συνέπεια την ανάδειξη του ρόλου του ΟΥΑΚ - ο επικεφαλής του οποίου, αντιστράτηγος ε.α. Yildirim Turker συμπεριλαμβάνεται στους συλληφθέντες. 

Ο ΟΥΑΚ, ήτοι το Μετοχικό Ταμείο Στρατού της γείτονος, αποτελεί ο ίδιος γέννημα του πραξικοπήματος του 1960 και αποτελεί έναν θηριώδη καπιταλιστικό όμιλο, δίνοντας στους Τούρκους στρατηγούς την οικονομική βάση της ιδιαίτερης εξουσίας που διέθεταν μέχρι σήμερα. 

Με συμμετοχή σε 60 διαφορετικές επιχειρήσεις (σε τομείς από τη χαλυβουργία μέχρι την αυτοκινητοβιομηχανία), με 60.000 εργαζόμενους και συνολικές πωλήσεις ύψους 15 δισ. δολαρίων, ο ΟΥΑΚ απολαμβάνει ιδιαίτερων φορολογικών προνομίων που του παρέχουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, ενώ το ιδιωτικό ασφαλιστικό ταμείο που ελέγχει εξυπηρετεί 260.000 ασφαλισμένους. Η αποδυνάμωσή του, αντιλαμβάνεται κανείς, συμβαδίζει απολύτως με την ανάγκη πολιτικής και οικονομικής φιλελευθεροποίησης της Τουρκίας. 

Όπως αναφέρει το πρακτορείο Reuters, δύο εβδομάδες πριν από τη σύλληψή του, o Turker είχε επισκεφθεί τον πρωθυπουργό Tayyip Ergodan στο γραφείο του στα Ανάκτορα Ντολμάμπαχτσε της Κωνσταντινούπολης προκειμένου να του παραδώσει συμβολικά ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο, συμπαραγωγή του OYAK με τη γαλλική Renault.

Ωστόσο, αυτό δεν απέτρεψε τις εξελίξεις. Μάλιστα, εκτός του Turker, εμπλοκή με τη Δικαιοσύνη έχουν και άλλα δύο μέλη της διοίκησης του ΟΥΑΚ, κατηγορούμενα για συμμετοχή στο «Σχέδιο Βαριοπούλα» (το οποίο προέβλεπε την ανατροπή της κυβέρνησης μέσω προβοκατόρικων ενεργειών, που περιλάμβαναν από τρομοκρατικές επιθέσεις στην Κωνσταντινούπολη μέχρι σκηνοθετημένο «θερμό επεισόδιο» με ελληνικά μαχητικά αεροσκάφη στο Αιγαίο). 

Και το πιο χαρακτηριστικό: για πρώτη φορά στα χρονικά ο υπουργός Οικονομικών της κυβέρνησης Erdogan, Mehmet Simsek, παρέστη σε συνεδρίαση του Δ.Σ. του ΟΥΑΚ, με αντικείμενο την αντικατάσταση των τριών συλληφθέντων μελών του. 

Ο Simsek εξέφρασε την ελπίδα ότι η συμβολική κίνησή του θα βοηθήσει στο «να βελτιωθεί η άποψη της κοινωνίας για τον OYAK», ενώ από την πλευρά του ο Erdogan υπενθύμισε σε ομιλία του ότι στο πραξικόπημα του 1997 αναμίχθηκαν πολλοί και όχι μόνο στρατιωτικοί, αλλά και επιχειρηματίες, πρυτάνεις, μέσα ενημέρωσης και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών. Υποστήριξε επιπλέον ότι πολλοί θρησκευόμενοι επιχειρηματίες είδαν τα συμφέροντά τους να θίγονται, από τις μαύρες λίστες ανεπιθυμήτων που συγκροτούσε το στράτευμα, ενώ τα παλαιά επιχειρηματικά τζάκια σιωπούσαν. 

Υπενθύμισε έτσι εμμέσως, την κοινωνικο-οικονομική βάση της δικής του ανάρρησης στην εξουσία, που κατά πολλούς αναλυτές είναι τα «νέα τζάκια» των «Τίγρεων της Ανατολίας», ήτοι οι εξαγωγικά προσανατολισμένες οικογενειακές επιχειρήσεις που ανταγωνίζονται το παλιό κρατικοδίαιτο «εθνικο-αναπτυξιακό» κατεστημένο της Κωνσταντινούπολης. 

Μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι ο ίδιος ο OYAK πρόκειται να εμπλακεί στις διεξαγόμενε έρευνες που έχουν ήδη θέσει στο στόχαστρο μέλη της διοίκησής του, ενώ οι μετοχές των εταιρειών του δεν έχουν επηρεασθεί. Όμως αλλαγές στη δομή του θα πρέπει να θεωρούνται αναπόφευκτες. Ήδη έρευνα της δεξαμενής σκέψης Tesev, χρονολογούμενη από το 2010,προτείνει τον τερματισμό του οικονομικού ρόλου του στρατού μέσω της διάλυσης μεσοπρόθεσμα του OYAK,ενώ, πιο ρεαλιστικά, κοινοβουλευτική υποεπιτροπή, υποβοηθούμενη από πάνελ τεχνοκρατών διαφόρων υπουργείων αναμένεται στο τέλος του μηνός να ανακοινώσει τα πορίσματα της έρευνάς, η οποία προκλήθηκε από καταγγελίες δικαιούχων του ταμείου για ανεπαρκή εκπροσώπησή τους ή για διαχειριστικές αποφάσεις της διοίκησης βλαπτικές των συμφερόντων τους.

Πηγή:www.capital.gr