Η Καγκελάριος, ο Αντισημιτισμός και ο Φρόϋδ

Τού Μιχαήλ Στυλιανού

Στα λάθη φραστικής παραδρομής, ακόμη και τα εκρηκτικά, ακόμη και πολιτικών ηγετών, δεν αποδίδεται συνήθως προσοχή και δημοσιογραφικός χώρος και χρόνος , σε χώρες όπου πολιτική, λόγος και γλώσσα έχουν φθαρεί, διαφθαρεί και ευτελισθεί σαν το τσαρικό ρούβλι ή την κατοχική δραχμή.

Υπάρχουν όμως εξαιρέσεις που διαπερνούν και το «τεφάλ» του κυνισμού της εποχής  και αξιώνουν επιτακτικά την προσοχή και την καταγραφή τους. ΄Οπως, λόγου χάριν, αυτή που εξερράγη προχθές από το βήμα τού γερμανικού κοινοβουλίου...

Εδώ ο χώρος, ο χρόνος και η ταυτότητα του ομιλητή είναι ακριβώς τα συστατικά που καθιστούν το μίγμα εκρηκτικό και αναδεικνύουν μια παραδρομή της γλώσσας σε φροϋδικό παράδειγμα.

Ο χρόνος, με την έννοια της σημερινής συγκυρίας, κυριαρχείται στην ειδησεογραφία από εκδηλώσεις μιας τρομο-ψύχωσης που σαρρώνει την Ευρώπη, ιδιαίτερα έκδηλες στο εβραϊκό στοιχείο, μετά την επίθεση «τζιχαντιστών» σε κατάστημα τροφίμων «κασσέρ» του Παρισιού:

[Τα δελτία ειδήσεων αναφέρονται σε πολλαπλασιασμό του μεταναστευτικού ρεύματος προς το Ισραήλ, στο προσκλητήριο Νετανιάχου για καταφυγή στο εθνικό άσυλο, στις δηλώσεις του Ραββίνου Μεναχέμ Μαργκολίν, Γεν.Διευθυντή της Ευρωπαϊκής Εβραϊκής ΄Ενωσης, ότι στους  Ισραηλίτες στο θρήσευμα πρέπει να επιτραπεί η οπλοφορία για την προστασία τους (!) και σε πλήθος άλλων δηλώσεων και σχολίων.]

Στον χρόνο, υπό την ευρύτερη έννοια, ως συντελεστή αξιολόγησης, ενυπάρχει βέβαια και το στοιχείο του ιστορικού χρόνου,  στον συγκεκριμένο χώρο, το Βερολίνο.

Η ταυτότητα του ομιλητή.

Στο βήμα της Μπούντεσταγκ ήταν η Καγκελάριος ΄Ανγκελα  Μέρκελ, η οποία, απευθυνόμενη στη κατάμεστη γερμανική βουλή, διακήρυξε την θέση της κυβέρνησής  της απέναντι στο κυρίαρχο θέμα, με την εξής πολύκροτη φράση:

« Ο αντισημιτισμός είναι η κρατική μας πολιτική και το καθήκον μας ως πολιτών!...»

΄Οτι επρόκειτο περί λάθους  εκ παραδρομής έγινε ίσως αντιληπτό από το γεγονός ότι δεν εσείσθηκαν οι τοίχοι του μεγάρου πού έχει αντικαταστήσει τη προπολεμική Μπούντεσταγκ -για την πυρπόληση της οποίας κατηγορήθηκε ο Βούλγαρος κομμουνιστής Δημητρώφ από τους Ναζί, σε μια μνημειώδη επιχείρηση «ψευδούς σημαίας», ή προβοκάτσιας, όπως λεγόταν τότε.

Για το άν σημειώθηκε και σχολιάσθηκε, ή καλύφθηκε με διακριτικότητα, το Μερκελικό απόφθεγμα από τον γερμανικό Τύπο, ο γράφων δεν είναι ενήμερος. 

 Μπορεί όμως να καταθέσει για την ιπποτική ευπρέπεια, με την οποία αντιμετωπίσθηκε το βροντώδες  φραστικό ολίσθημα, από το ρωσικό κανάλι διεθνούς εμβέλειας  R.T. Ο παρουσιαστής του οποίου εξήγησε ότι η φράση που άκουσαν οι γερμανομαθείς ακροατές της κ.Μέρκελ, σε ζωντανή αναμετάδοση,  οφείλεται σε παραδρομή.

Ωστόσο, παρά την προφανή εξήγηση του φραστικού αμαρτήματος ( που μπορεί να οφείλεται και σε ταραχή για τις γερμανικές απώλειες από την ανατίμηση του ελβετικού φράγκου, ή από τις μελλοντικές συνέπειες του ελλαδικού“GREXIT”…), πολλοί ξένοι ή και Γερμανο-εβραίοι ακροατές της Φράου Μέρκελ δεν θα μπορέσουν να αποσπάσουν την ένοχη φράση από το οπτικό πρίσμα, κάτω από το οποίο τη σπρώχνουν μοιραία: ο χώρος, ο ιστορικός χρόνος, η συγκυρία και το αξίωμα Καγκελάριος...

Και οι συμπίπτουσες διαπιστώσεις: του Φρόϋδ, περί «lapsus» και της  ελληνικής παράδοσης, περί «γλώσσας λανθάνουσας...»