Ρωσία: Επιστροφή στην “κοινοβουλευτική διπλωματία”

Γκεβόργκ Μιρζαγιάν, ειδικά για τη RBTH

Η αποστολή για εντατικοποίηση των επαφών με τη Δύση, εκτός των άλλων και στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ανατέθηκε στον πρώην επικεφαλής της Rossotrudnichestvo (Ομοσπονδιακή Υπηρεσία για θέματα της ΚΑΚ, Διασποράς και διεθνούς ανθρωπιστικής συνεργασίας), Κονσταντίν Κοσιατσόφ.
Το 2015 θα χαρακτηριστεί από τις έντονες διπλωματικές επαφές μεταξύ Ρωσίας και ΕΕ. Ωστόσο, προκειμένου να στεφθούν με επιτυχία, είναι απαραίτητος ο διάλογος όχι μόνο μεταξύ των εκπροσώπων της εκτελεστικής εξουσίας, αλλά και της νομοθετικής.

Μέχρι πρόσφατα στα ρωσικά όργανα εξουσίας υπήρχε κάποιος καταμερισμός των δραστηριοτήτων. Την πραγματική διπλωματία ασκούσε το υπουργείο Εξωτερικών και το Προεδρικό γραφείο, ενώ η δραστηριότητα των επιτροπών για διεθνείς υποθέσεις και των δυο Σωμάτων του Κοινοβουλίου συνίστατο στη διατύπωση απειλών και την επίδειξη σκληρών θέσεων. Τον πρώτο ρόλο είχε εδώ ο επικεφαλής της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Κάτω Βουλής, Αλεξέι Πουσκόφ.

Τα αιχμηρά και σκληρά σχόλια του Πουσκόφ ήταν ευπρόσδεκτα από τους δημοσιογράφους που εμπλούτιζαν τα ρεπορτάζ τους, και ταυτόχρονα συνέβαλλαν στην τήρηση της καθιερωμένης -στη διπλωματία- αρχής της αμοιβαιότητας (στην εχθρική δήλωση ή ενέργεια, πρέπει να απαντάς με μια δική σου). Αυτά ωστόσο, ακύρωναν αυτόματα τις δυνατότητες της κοινοβουλευτικής διπλωματίας. Η Μόσχα υποστήριζε την ύπαρξη αυτών των διακριτών ρόλων. Θεωρούσε την κοινοβουλευτική διπλωματία μη αποτελεσματική επειδή, όπως αναφέρει ο υποδιευθυντής του Κέντρου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Μελετών της Ανώτατης Οικονομικής Σχολής, Ντμίτρι Σούσλοφ, οι βουλευτές, αντίθετα με την εκτελεστική εξουσία, είναι πολιτικά πιο προκατειλημμένοι και λιγότερο υπεύθυνοι.

Αποκατάσταση του διαλόγου

Ωστόσο, το 2015 η σκοπιμότητα μιας τέτοιας διάκρισης θα τεθεί υπό αμφισβήτηση. Η χρονιά αναμένεται ιδιαίτερα γεμάτη όσον αφορά τις διαπραγματεύσεις μεταξύ της Ρωσίας και των χωρών της Δύσης. Ο διάλογος δεν θα αφορά μόνο την επανέναρξη των πολιτικοοικονομικών σχέσεων, αλλά και την εκπόνηση ενός κοινού σχεδίου δράσης για τη σωτηρία της Ουκρανίας από την ασύμφορη και για τις δυο πλευρές κατάρρευση. Ο Σούσλοφ αναφέρει ότι το 2015 η κατάσταση στην Ουκρανία «θα οξυνθεί έντονα, η οικονομία θα συνεχίσει να καταρρέει δημιουργώντας σοβαρούς κοινωνικούς και πολιτικούς κινδύνους για την Ευρώπη. Γι’ αυτό, θα είναι αναγκαίες οι συνομιλίες για την επιβίωση της Ουκρανίας, για την εγγύηση της αξιοπιστίας των προμηθειών των ενεργειακών πόρων μέσω της Ουκρανίας και συνολικά για την ενεργειακή ασφάλεια μεταξύ Ρωσίας και ΕΕ».

Σύμφωνα με τον σύμβουλο του πρακτορείου αναλύσεων «Εξωτερική πολιτική», Αντρέι Σουσεντσόφ, «από τη Ρωσία θα ζητήσουν να μην βυθίσει την ουκρανική οικονομία, στην στήριξη της οποίας η Μόσχα παίζει καθοριστικό ρόλο. Έτσι, η ΕΕ, η οποία δεν επιθυμεί να ξοδέψει περισσότερα χρήματα για την Ουκρανία, θέλει η Μόσχα να μην αξιώσει την εξόφληση του χρέους -απέναντι στη Ρωσία- των τριών δις. δολαρίων των ευρωομολόγων της Ουκρανίας, ως το τέλος του 2015».

Τέλος, σύμφωνα με τον Σούσλοφ, Ρωσία και ΕΕ πρέπει να διαμορφώσουν μια κοινή φιλοσοφία σχέσεων, στα πλαίσια της μεγάλης Ευρώπης. Μεταξύ άλλων, να αρχίσουν απευθείας διαπραγματεύσεις ανάμεσα στην ΕΕ και την Ευρασιατική Οικονομική Ένωση, η οποία από την 1η Ιανουαρίου θα αποτελέσει πολιτική και οικονομική πραγματικότητα.

Το γνωστό πρόσωπο

Προκειμένου όμως αυτός ο διάλογος να αποβεί αποτελεσματικός, πρέπει να διεξαχθεί όχι μόνο σε επίπεδο Προέδρων και υπουργών Εξωτερικών, αλλά να αποκατασταθεί και η επικοινωνία σε άλλα επίπεδα, συμπεριλαμβανομένων και των διακοινοβουλευτικών σχέσεων. Μεταξύ των ευρωπαίων νομοθετών υπάρχουν αρκετά πρόσωπα τα οποία εγκρίνουν την αποκατάσταση του ρωσο-ευρωπαϊκού διαλόγου.

Το συγκεκριμένο αυτό «μέτωπο» εργασίας ανατέθηκε στον πρώην επικεφαλής της Rossotrudnichestvo, Κονσταντίν Κοσιατσόφ, ο οποίος ορίστηκε να διευθύνει την Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων του Συμβουλίου της Ομοσπονδίας (Άνω Βουλή του ρωσικού Κοινοβουλίου). Ο Κοσατσιόφ είναι επαγγελματίας διπλωμάτης και πρώην υπάλληλος του υπουργείου Εξωτερικών, με ειδίκευση μάλιστα σε θέματα Ευρώπης. Διαθέτει σημαντική προϋπηρεσία στον τομέα της κοινοβουλευτικής διπλωματίας το διάστημα 2003-2007, όταν προΐστατο της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Κρατικής Δούμας (Κάτω Βουλής), ενώ ήταν και επικεφαλής της ρωσικής αντιπροσωπείας στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Όπως εξήγησε ο επικεφαλής του προεδρείου του Συμβουλίου Εξωτερικής και Αμυντικής Πολιτικής, Φιόντορ Λουκιάνοφ, στη διάρκεια αυτής της προϋπηρεσίας του, ο Κοσατσιόφ «απέκτησε μεγάλη εμπειρία, σχέσεις και ικανότητα στις επαφές με τους συνομιλητές του, οι οποίοι, θα λέγαμε, δεν είχαν και τόσο θετική προδιάθεση απέναντι στη Ρωσία. Έβρισκε πάντοτε κάποιες αμοιβαία αποδεκτές διεξόδους από καταστάσεις, αν θυμηθούμε τις πολυάριθμες κρίσεις στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση Συμβούλιο της Ευρώπης που συνδέονταν με τη Ρωσία».

Όλα δείχνουν ότι το πρώτο καθήκον του Κοσατσιόφ στη νέα του θέση, θα είναι η αποκατάσταση της Ρωσίας ως πλήρους μέλους στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης, που είναι και ο λόγος για τον οποίο θα τεθεί επικεφαλής της ρωσικής αντιπροσωπείας στο συγκεκριμένο θεσμό.  

Το «μέτωπο»

Η αποστολή του είναι δύσκολη, τόσο από διπλωματικής απόψεως, όσο και από την πλευρά της εσωτερικής πολιτικής. Η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης τηρεί εχθρική στάση απέναντι στη Ρωσία. Στις 10 Απριλίου η Συνέλευση αφαίρεσε από τη Ρωσία το δικαίωμα ψήφου ως το τέλος του έτους και την εξαίρεσε από τα διοικητικά της όργανα, κάτι που οδήγησε τη Μόσχα να διακόψει τη συνεργασία της με τον οργανισμό. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η στάση της Ρωσίας απέναντι στη Συνέλευση είναι άκρως αρνητική. Ορισμένοι ρώσοι πολιτικοί υποστηρίζουν ότι η Ρωσία θα πρέπει να αποχωρήσει εντελώς από τη Συνέλευση, μιας και αντιμετωπίζεται από την τελευταία με έλλειψη σεβασμού.

Διαβάστε επίσης:

Η ενιαία αμυντική ασπίδα στον μετα-σοβιετικό χώρο παίρνει σάρκα και οστά

ΝΑΤΟ, ΗΠΑ οι κύριες απειλές στο Νέο Στρατιωτικό Δόγμα της Ρωσίας

Λαβρόφ - Κέρι στηρίζουν την αποστολή του ΟΑΣΕ στην Ουκρανία

Ωστόσο, υπό τις σημερινές συνθήκες ένα βήμα όπως αυτό δεν θα ήταν συνετό. Κατά τον Σουσεντσόφ, «η διάρρηξη των σχέσεων δεν είναι απαραίτητη. Ναι, η ΚΣ είναι ένας οργανισμός που στερείται νοήματος, ωστόσο, αυτός επιτρέπει σε όλες τις χώρες να εκφράσουν τις απόψεις και την κριτική τους. Σε αυτή τη φάση των σχέσεων ένα τέτοιο πεδίο είναι σίγουρα αναγκαίο, ενώ συν τοις άλλοις η διακοπή των σχέσεων με την ΚΣ θα έχει σημαντική συμβολική σημασία. Θα δείξει ότι η σύγκρουση της Ρωσίας με την ΕΕ θα είναι μακράς διάρκειας, καθώς και ότι οι δυο πλευρές ακολουθούν διαφορετική ρότα και μετατρέπονται σε στρατηγικούς αντιπάλους τον 21ο αιώνα».

Η συμμετοχή στην ΚΣ είναι σημαντική και επειδή η Μόσχα δεν διαθέτει τόσα πολλά πεδία, όπου μπορεί έστω να εκφράσει τη θέση της και να ακουστεί. Τέλος, σύμφωνα με τον Κοσατσιόφ, στις κοινοβουλευτικές συνελεύσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης και στον ΟΑΣΕ υπάρχουν πολλοί υποστηρικτές της Ρωσίας και απλώς νηφάλια σκεπτόμενοι άνθρωποι. «Το γεγονός ότι αυτοί παραμερίστηκαν σε δεύτερο πλάνο -σημειώνει ο ίδιος- δεν σημαίνει επ’ ουδενί πως αυτοί μειώθηκαν ή ότι δεν υπάρχουν καθόλου. Αλλά δεν θα πρέπει να παραβλέπουμε ότι πρέπει με αυτούς να συζητάμε, να πείθουμε, και να αναζητούμε νέα σημεία επαφής».