Σκάκι στα ελληνοτουρκικά

Ουσιαστικά η Τουρκία, με την επιστολή του πρωθυπουργού της, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στην πρόταση Παπανδρέου για διάλογο, ξεκαθαρίζει ότι επιθυμεί διάλογο εφ’ όλης της ύλης, στο ανώτερο δυνατό επίπεδο. Βάζει στο τραπέζι όσα παγίως θέτει: Αιγαίο, μειονότητες, Κυπριακό, μετανάστευση, ευρωπαϊκή προοπτική. ▅ Σε δίλημμα η Αθήνα που μελετά πολύ προσεκτικά την απάντησή της στην επιστολή Ερντογάν

ΤΗΝ ΑΠΑΝΤΗΣΗ της στην επιστολή Ερντογάν αναζητεί η Αθήνα. Η διπλωματική αντεπίθεση της Αγκυρας, με αιχμή του δόρατος την επιστολή του τούρκου πρωθυπουργού στον έλληνα ομόλογό του κ. Γ. Παπανδρέου, έχει προκαλέσει ένα ελαφρό μούδιασμα στην κυβέρνηση και συγκεκριμένα στα υπουργεία Εξωτερικών και Αμυνας.

Η Αγκυρα εμφανίζεται «να ανοίγει όλη τη βεντάλια» των θεμάτων, με σκοπό να εμφανιστεί ως διαλλακτική καθώς πλησιάζουμε στον κρίσιμο, για την ευρωπαϊκή της πορεία, μήνα Δεκέμβριο. Και την ίδια στιγμή η Αθήνα, η οποία πρώτη έκανε κίνηση με την επίσκεψη του κ. Παπανδρέου στην Κωνσταντινούπολη, δύσκολα θα μπορούσε πλέον να υπαναχωρήσει. «Θα είναι δύσκολο για την Αθήνα να απορρίψει μία τέτοια πρόταση, διότι θα βρεθεί εκτεθειμένη έναντι των ευρωπαίων εταίρων της. Και παράλληλα, αν την αποδεχθεί, θα έχει να αντιμετωπίσει ισχυρές εσωτερικές αντιδράσεις» περιγράφουν διπλωματικοί παράγοντες το δίλημμα της κυβέρνησης.

Με την επιστολή του, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν «πέταξε την μπάλα στην ελληνική πλευρά και πλέον πρέπει να κινηθούμε. Δεν μπορούμε να μείνουμε με την μπάλα στα πόδια, διότι θα τη χάσουμε». Προτείνοντας διάλογο εφ΄ όλης της ύλης, με βασική θεματολογία το Αιγαίο, το Κυπριακό, τα μειονοτικά και τις ευρωτουρκικές σχέσεις, εμφανίζεται πιστός στο δόγμα των «μηδενικών προβλημάτων με τους γείτονες» το οποίο υποστηρίζει ο υπουργός Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου. Η Αγκυρα εμφανίζεται να είναι εκείνη που αναζητεί λύσεις σε όλα τα περιφερειακά προβλήματα. Η πρωτοβουλία αυτή συμπληρώνεται από την ανακοίνωση της πρόθεσης του κ. Ερντογάν να επισκεφθεί την Ελλάδα το προσεχές διάστημα. «Αυτό που προκύπτει είναι ότι η σύσκεψη κορυφής που έγινε στο τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών στις 23-24 Οκτωβρίου εξέτασε εις βάθος όλες τις πτυχές. Τώρα βλέπουμε τα αποτελέσματα» σχολιάζει έμπειρος διπλωμάτης.

Η πρόταση για θέσπιση ενός Υψηλόβαθμου Συμβουλίου Συνεργασίας (Ηigh Level Cooperation Council), με επικεφαλής τους δύο πρωθυπουργούς, το οποίο θα συνεδριάζει ανά τακτά χρονικά διαστήματα με τη συμμετοχή πολιτικών προσώπων (όπως π.χ. οι υπουργοί Εξωτερικών) αποτελεί ένα από τα κλασικά όπλα της τουρκικής διπλωματίας τα τελευταία χρόνια. Υπηρεσιακοί παράγοντες του υπουργείου Εξωτερικών, οι οποίοι παρακολουθούν τις κινήσεις της Αγκυρας, σημειώνουν μάλιστα ότι «υπήρξαν εισηγήσεις να κάνει η Αθήνα το πρώτο βήμα, για να κερδίσει και τις εντυπώσεις. Δεν εισακούστηκαν, πιθανόν υπό τον φόβο των αντιδράσεων». Προς το παρόν, πάντως, οι εμπλεκόμενοι στη σύνταξη της απαντητικής επιστολής συγκεντρώνουν ιδέες. Εχουν γίνει κάποιες συναντήσεις και συζητήσεις, αλλά οι οριστικές αποφάσεις ίσως ληφθούν εντός της εβδομάδος. Η απάντηση πάντως δεν θα είναι εύκολη. Οπως δεν θα είναι εύκολο και το έργο της κυβέρνησης να πείσει τα κόμματα της αντιπολίτευσης για την ορθότητα της επιλογής της να προχωρήσει σε άνοιγμα προς την Τουρκία. Αυτό φάνηκε από τις πρόσφατες δηλώσεις του εκπροσώπου της ΝΔ κ. Γ. Κουμουτσάκου, ο οποίος έθεσε συγκεκριμένα ερωτήματα προς την κυβέρνηση, ενώ ζήτησε τη σύγκληση του Εθνικού Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΣΕΠ) και της Διαρκούς Επιτροπής Εξωτερικών και Αμυνας της Βουλής. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος κ. Γ. Πεταλωτής πάντως εμφανίστηκε μετρημένος. «Χωρίς προϋποθέσεις δεν γίνεται κανένας διάλογος» σχολίασε.

Ουσιαστικά «οι δύο χώρες έχουν εμπλακεί σε μία παρτίδα σκάκι. Ο Παπανδρέου πήγε στην Κωνσταντινούπολη και ο Ερντογάν έκανε την επόμενη κίνηση με την επιστολή του. Η επόμενη ανήκει στον έλληνα Πρωθυπουργό. Ωστόσο, η επιστολή αλλάζει τα δεδομένα. Η Αγκυρα ζητάει διάλογο εφ΄ όλης της ύλης για σειρά ζητημάτων» σχολιάζουν διπλωματικοί κύκλοι. «Η Αθήνα όμως πρέπει να απαντήσει η ίδια σε σειρά ερωτημάτων πριν καθήσει στο τραπέζι. Το θέμα της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη αποτελεί ένα από τα αγκάθια. Θα μπει η Αθήνα σε διμερή διάλογο, αναγνωρίζοντας ρόλο στην Αγκυρα σχετικά με τη μειονότητα; Και επιπλέον» συμπληρώνουν «υπάρχει το ζήτημα του Αιγαίου» .

Επισήμως, η Αθήνα αναγνωρίζει στο Αιγαίο μία διαφορά με την Αγκυρα: αυτή της υφαλοκρηπίδας. Ωστόσο διπλωματικοί κύκλοι σημειώνουν προς «Το Βήμα» ότι δεν έχουν όλες οι πλευρές την ίδια άποψη. «Το ζήτημα του Αιγαίου είναι περίπλοκο. Αυτό έχει φανεί ξεκάθαρα στις μέχρι σήμερα διερευνητικές συνομιλίες. Οταν η κυβέρνηση Σημίτη είχε εμπλακεί ενεργά σε αυτές, είχε φθάσει σε ένα σημείο όπου και χτύπησε τοίχο. Ανέκυψαν ζητήματα, σχετιζόμενα με την υφαλοκρηπίδα, τα οποία δεν μπορούσαν να παρακαμφθούν. Τι θα γίνει ας πούμε με τα χωρικά ύδατα; Θα διατηρηθούν στα έξι ναυτικά μίλια ή θα επεκταθούν και πόσο πριν αρχίσουν οι συνομιλίες για την υφαλοκρηπίδα και η πιθανή παραπομπή της στη Χάγη;» αναρωτιούνται. Και καταλήγουν, υπογραμμίζοντας άλλα δύο θέματα: «Η νάρκη σε έναν διευρυμένο διάλογο είναι η θεωρία των “γκρίζων ζωνών”. Θα αποτελέσει μέρος μιας πιθανής ατζέντας ή θα απορριφθεί εκ των προτέρων; Και δεν μπορούν να αγνοηθούν αβασάνιστα οι αμερικανικές προτάσεις για ελληνοτουρκική συνεννόηση ώστε να εκτονωθεί η ένταση στο Αιγαίο».


«Κλειδί» το Κυπριακό
ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ για να προχωρήσει η ελληνοτουρκική προσέγγιση βρίσκεται προς το παρόν στο Κυπριακό. Από τις δηλώσεις του υπουργού Επικρατείας και επικεφαλής των διαπραγματεύσεων της Τουρκίας με την Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ) Εγκεμέν Μπαγίς, κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα, δεν διεφάνη το παραμικρό ενδεχόμενο υποχώρησης της Αγκυρας σε κανένα από τα επίμαχα ζητήματα, όπως το άνοιγμα των λιμανιών και των αεροδρομίων της στα κυπριακά πλοία και αεροπλάνα ή οι εγγυήσεις. Είναι πάντως εμφανές ότι η Βρετανία δραστηριοποιείται όλο και πιο ενεργά στο Κυπριακό, όπως κατέδειξε η επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών Ντέιβιντ Μίλιμπαντ στην Αγκυρα και οι αναμενόμενες επισκέψεις του προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Δ. Χριστόφια αλλά και του κ. Νταβούτογλου στο Λονδίνο. ΑΓΓ. ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ ΒΗΜΑ

Παιχνίδια εντυπώσεων από την Αγκυρα
«Αντεπίθεση φιλίας» της Τουρκίας που επιθυμεί διάλογο εφ’ όλης της ύλης
Της Δωρας Αντωνιου - ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Η θερμή ανταπόκριση της Αγκυρας στην «επίθεση φιλίας» του πρωθυπουργού και υπουργού Εξωτερικών κ. Γιώργου Παπανδρέου, που εκδηλώθηκε με μεγαλύτερη «επίθεση φιλίας», αλλά και η άμεση αξιοποίηση, από τουρκικής πλευράς, της ευκαιρίας προκειμένου να τεθούν στο τραπέζι όλα όσα η Αγκυρα θεωρεί ότι αποτελούν την ατζέντα των ελληνοτουρκικών διαφορών, προβληματίζει στελέχη του υπουργείου Εξωτερικών, αλλά και διπλωμάτες.

Ουσιαστικά η Τουρκία, με την επιστολή του πρωθυπουργού της, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στην πρόταση Παπανδρέου για διάλογο, ξεκαθαρίζει ότι επιθυμεί διάλογο εφ’ όλης της ύλης, στο ανώτερο δυνατό επίπεδο. Βάζει στο τραπέζι όσα παγίως θέτει: Αιγαίο, μειονότητες, Κυπριακό, μετανάστευση, ευρωπαϊκή προοπτική.

Οπως επισημαίνει έμπειρος διπλωμάτης, δεν είναι η πρώτη φορά που γίνεται κάτι ανάλογο. Κάθε φορά που η Τουρκία αντιλαμβάνεται ότι υπάρχει γόνιμο έδαφος, εξαπολύει επίθεση φιλίας και, ακολούθως, ανοίγει την ατζέντα με όλα τα θέματα.

Η αντίδραση του κ. Δρούτσα, ο οποίος κάλεσε σε υπευθυνότητα όλες τις πλευρές και επισήμανε την ανάγκη προετοιμασίας, ώστε να μην σπαταληθεί χάριν επικοινωνίας η ευκαιρία που ανοίγεται, δείχνει ότι η Αθήνα ενοχλήθηκε και αποδίδει εν πολλοίς σε παιχνίδι εντυπώσεων τον θόρυβο που προκάλεσε η Αγκυρα γύρω από το θέμα.

Ταυτοχρόνως, φαίνεται ότι Αθήνα και Αγκυρα προσεγγίζουν από εντελώς διαφορετική οπτική τις τελευταίες εξελίξεις. Ετσι, το Μέγαρο Μαξίμου και το υπουργείο Εξωτερικών επέλεξαν να μην αποκαλύψουν την ύπαρξη της επιστολής για δύο ημέρες μετά την παράδοσή της από τον νέο πρέσβη της Αγκυρας στην Αθήνα στον αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών κ. Δημήτρη Δρούτσα και αναγκάστηκαν ουσιαστικά να το κάνουν, όταν η πληροφορία άρχισε να διοχετεύεται στα τουρκικά μέσα ενημέρωσης. Στη συνέχεια, η ελληνική πλευρά επέλεξε να μην αποκαλύψει τίποτα για το περιεχόμενο της επιστολής. Ηταν η Αγκυρα, διά του υπουργού Επικρατείας και υπεύθυνου για τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Ε.Ε., Εγκεμεν Μπαγκίς, που έδωσε τις προτάσεις του κ. Ερντογάν προς τον κ. Παπανδρέου στη δημοσιότητα. Ολα αυτά, τη στιγμή που η Αθήνα ενέτασσε, διά του εκπροσώπου του υπουργείου Εξωτερικών στη «συνήθη διπλωματική πρακτική» την αποστολή της επιστολής, ενώ ο κ. Μπαγκίς, στη συνέντευξη που παραχώρησε στην «Κ», αναφέρεται σε «κάτι που δεν συνηθίζεται».

Διπλωματικές πηγές επισημαίνουν ότι παγίως η τουρκική πλευρά επιχειρεί να δημιουργεί θόρυβο γύρω από ανάλογες κινήσεις, πολύ περισσότερο μάλιστα τώρα, τη δεδομένη χρονική στιγμή, που έχει ιδιαίτερους λόγους να το κάνει: ενόψει της αξιολόγησης της ευρωπαϊκής προοπτικής της τον Δεκέμβριο, η Αγκυρα επιθυμεί να στείλει στις Βρυξέλλες το μήνυμα ότι εργάζεται για την εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών, ότι είναι διατεθειμένη να μπει σε διαδικασία διαπραγμάτευσης, ότι έχει κάθε καλή θέληση για διάλογο. Και μάλιστα, ότι συμμετέχει παραγωγικά σε αυτή τη διαδικασία, καταθέτοντας προτάσεις και προσπαθώντας να ενεργοποιήσει ένα πιο λειτουργικό μηχανισμό διαλόγου. Πέρα από αυτό, όμως, προσθέτει έμπειρος διπλωμάτης, δεν πρέπει κανείς να παραβλέπει το γεγονός ότι η Τουρκία έχει επιλέξει το τελευταίο διάστημα και ιδιαίτερα μετά την ανάληψη του υπουργείου Εξωτερικών από τον Αχμέτ Νταβούτογλου, να κινηθεί πολύ δυναμικά σε όλα τα μέτωπα της εξωτερικής της πολιτικής. Αρα, προσθέτει ο ίδιος, ήταν αναμενόμενο, μόλις παρουσιάσθηκε από ελληνικής πλευράς η διάθεση για αναθέρμανση των ελληνοτουρκικών σχέσεων και προσπάθεια επίλυσης των διαφορών, η Τουρκία να σπεύσει άμεσα να βάλει στο τραπέζι ότι αυτή θεωρεί διαφορά, σε μια σαφή κίνηση να προσδιορίσει την ατζέντα ενδεχόμενης προσπάθειας επίλυσης και, ταυτόχρονα, να οριοθετήσει τα εργαλεία διαλόγου, προτείνοντας τη συγκρότηση Συμβουλίου Συνεργασίας των δύο χωρών, σε επίπεδο πρωθυπουργών και υπουργών.

Το επόμενο βήμα στην τελευταία αλληλουχία εξελίξεων στα ελληνοτουρκικά είναι η αναμενόμενη για τις επόμενες ημέρες επιστολή – απάντηση του κ. Παπανδρέου στον κ. Ερντογάν, από την οποία θα διαφανεί η συνολική τοποθέτηση της Αθήνας έναντι των προτάσεών του. Με ενδιαφέρον αναμένεται, τέλος, η έλευση στην Αθήνα του κ. Νταβούτογλου για τη σύνοδο υπουργών Εξωτερικών του ΟΑΣΕ, την 1η και 2α Δεκεμβρίου.

** Χάρτης Εθνικιστών -Η Κύπρος στη Μεγάλη Τουρκία «Ένα βράδυ μπορεί ξαφνικά να έρθουμε», αναγράφεται στο χάρτη τον οποίο οι βουλευτές έδωσαν στη δημοσιότητα, χωρίς όμως οι ίδιοι να αποκαλύψουν την ταυτότητά τους. Στον ίδιο χάρτη αναγράφεται επίσης «Δεν θα ξεχάσουμε τα εθνικά σύνορα Misak-I Milli, δεν θα αφήσουμε να ξεχαστούν». Και στον χάρτη της μεγάλης Τουρκίας περιλαμβάνονται εκτός από τη Ρόδο, τη Θεσσαλονίκη και την Κύπρο, εδάφη του Βορείου Ιράκ, εδάφη της Συρίας, του Αζερμπαϊτζάν, της Γεωργίας και της Βουλγαρίας!Αυτη είναι η μικρή Ιστορία αυτής της φωτογραφίας και καλό ειναι να μην την ξεχνάμε.