Η Ελλάδα και η δυναμική των τουρκο-ισραηλινών σχέσεων

Αρθρο Του Ιωάννη Θ. Μάζη
Ο Ιωάννης Θ. Μάζης είναι Καθηγητής Οικονομικής Γεωγραφίας / Γεωπολιτικής, ΕΚΠΑ.

Ο Εφραίμ Ίνμπαρ είναι από τους πλέον αξιόλογους διεθνολόγους και στρατηγικούς αναλυτές του Ισραήλ, γνωστός στην ελληνική ακαδημαϊκή κοινότητα και πολλάκις προσκληθείς σε σημαντικά διεθνή συνέδρια που έλαβαν χώρα στην Ελλάδα αλλά και σε σημαντικά ελληνικά κομματικά think tank, όπως το «Ινστιτούτο Δημοκρατίας Κ. Καραμανλής».

Είναι διευθυντής του διεθνώς αναγνωρισμένου, και με ισχυρές διασυνδέσεις στην Ουάσιγκτον, Begin-Sadat Center (BESA) for Strategic Studies, του Πανεπιστημίου του Bar Ilan στο Τελ Αβίβ. Είναι αντιπρόεδρος στο «Ίδρυμα Γιτζχάκ Ράμπιν» και προωθεί, εδώ και πολλά χρόνια, με πραγματική αφοσίωση, τον τουρκο-ισραηλινό διάλογο. Ο ίδιος, όπως αναφέρει στο κατωτέρω σχολιαζόμενο άρθρο του, της 6ης Οκτωβρίου, στην Jerusalem Post υπό τον τίτλο “An Open Letter to my Turkish Friends” 1, «πιστεύει ότι η τουρκο-ισραηλινή στρατηγική συμμαχία έχει τεράστια σημασία για τις δύο χώρες αλλά και για τη Δύση στο σύνολό της». Όπως ο ίδιος παραδέχεται στο εν λόγω άρθρο, η αφοσίωσή του αυτή τον έχει χαρακτηρίσει στο Ισραήλ ως ιδιαιτέρως «φιλότουρκο» και «αρκετοί Ισραηλινοί φίλοι του τον ονομάζουν “Mr Turkey”!

Ο Εφραίμ Ίνμπαρ είναι και δικός μου φίλος και, λόγω της υψηλής του ευφυΐας αλλά και της επιστημονικής του προσέγγισης για τα πράγματα, συγκρούεται με όλους τους κανόνες του διαλόγου μαζί μου, διαφωνώντας ή συμφωνώντας σε πολλά ζητήματα που αφορούν τη Μέση Ανατολή. Εδώ και έξι περίπου χρόνια, με την ευκαιρία της πρώτης μου ομιλίας στο BESA Center of Strategic Studies, στο Τελ Αβίβ, του είχα εκθέσει τις εκτιμήσεις μου για τον επιταχυνόμενο και ασφαλώς διαφαινόμενο εξισλαμισμό της πολιτικής ζωής στην Τουρκία και είχα αναρωτηθεί για το μέλλον της τουρκο-ισραηλινής στρατηγικής και στρατιωτικής συνεργασίας και συμμαχίας, υπό τις προϋποθέσεις ανάλογων εξελίξεων. Φυσικά… διαφωνήσαμε εντονότατα!

Πριν τρία περίπου χρόνια, όταν μου έκανε την τιμή να με ξαναπροσκαλέσει στο BESA για μία ακόμη διάλεξή μου, στο πλαίσιο του Προγράμματος “Madlen Feher”, επανήλθα στις εκτιμήσεις μου και του επανυπέβαλα την ερώτησή μου σχετικά με το μέλλον των τουρκο-ισραηλινών σχέσεων. Ξαναδιαφωνήσαμε εντονότατα! Δεν έβλεπε καμία «επιστημονική» ή «ρεαλιστική βάση» στο ερώτημά μου. Έτσι, δεν μπορούσα παρά να εκπλαγώ ιδιαίτερα, όταν διάβασα το συγκεκριμένο άρθρο του στην εγκυρότατη Jerusalem Post, απ’ όπου κράτησα τα εξής σημεία:

1. Ότι ως «πραγματικός φίλος της Τουρκίας ανησυχεί τα μέγιστα σήμερα, βλέποντάς τη να ολισθαίνει προς τη λανθασμένη κατεύθυνση»!
2. Ότι «έκαμε λάθος», όταν πίστευε ότι το Α.Κ.P. «θα μετέτρεπε την Τουρκία σε ένα κράτος πρότυπο μετριοπαθούς ισλαμικής Δημοκρατίας, για ολόκληρο τον ισλαμικό κόσμο»!
3. Ότι «το Α.Κ.P. ολοένα και περισσότερο υποκύπτει στα ισλαμιστικά του ένστικτα (sic!), έχοντας ιεραρχήσει ως δευτερεύουσες τις σχέσεις του με τη Δύση»!

Και στηρίζει όλα αυτά τα απαισιόδοξα συμπεράσματά του σε μερικά πρόσφατα δεδομένα που χαρακτήρισαν την εξωτερική πολιτική της Τουρκίας, όπως την υποδοχή του «αμφιλεγόμενου» (sic!) Μαχμούντ Αχμαντινεζάντ στην Άγκυρα τον Αύγουστο του 2008, τη διαφωνία της Τουρκίας, «σε αντίθεση με οποιουσδήποτε άλλους δυτικούς συμμάχους», στην επιβολή κυρώσεων στο Ιράν, την πρόσκληση του Σουδανού προέδρου Omer Hassan al-Bashir, ο οποίος ευθύνεται με τη γενοκτονία στο Νταρφούρ, τις στενότατες τουρκικές σχέσεις με τη Χαμάς, την εξαιρετικά «προσβλητική για το Ισραήλ» στάση του κ. Ερντογάν αναφορικά με την επιχείρηση “Cast Lead” στη Γάζα, μη δεχόμενος εξηγήσεις υποστηρίζουσες το ότι όλα έγιναν «για λόγους εσωτερικής κατανάλωσης του τουρκικού λαού», την έρευνα και τις διώξεις του κ. Ερντογάν, στην υπόθεση «Εργκένεκον» για τις οποίες εκφράζει την ανησυχία του ότι χρησιμοποιούνται από το Α.Κ.P. για να καταπνίξει κάθε αντίδραση από πλευράς αντιπολιτεύσεως και, τελικώς, τον πόλεμο που έχει εξαπολύσει το ισλαμιστικό κυβερνών κόμμα της Τουρκίας εναντίον τού κεμαλιστικών τάσεων ομίλου Ντογάν, τον οποίο θεωρεί ακόμη μια προσπάθεια κατάπνιξης των αντιπολιτευομένων φωνών από το ισλαμιστικό καθεστώς της Άγκυρας.

Και καταλήγει, απολύτως απογοητευμένος, σε εξαιρετικά αρνητικά συμπεράσματα σχετικά με αυτό καθαυτό το μέλλον της Τουρκίας στο σύγχρονο κόσμο! Αναρωτιέται κατά πόσον η «σύμμαχος Τουρκία» θέλει να μετατραπεί σε μια «οποιαδήποτε οπισθοδρομική ισλαμική μεσανατολική χώρα» και καλεί όλους τους Τούρκους «φίλους του σε οποιαδήποτε πλευρά του πολιτικού φάσματος κι αν βρίσκονται» να κάνουν ό,τι μπορούν για να σταματήσουν μια τέτοια εξέλιξη.

Στο ίδιο συμπέρασμα καταλήγει και ο Soner Cagaptay2 στο άρθρο του με τον εύγλωττο τίτλο «Εγκαταλείπει τη Δύση η Τουρκία;» στο έγκριτο Foreign Affairs (30 Οκτωβρίου 2009), αναφερόμενος ιδιαίτερα στην εκδίωξη του Ισραήλ από την ετήσια τουρκική αεροναυτική άσκηση «Αετός της Ανατολίας». Και όχι μόνον αυτοί…

Πρέπει να αντιληφθούμε κάποια στιγμή στη χώρα μας ότι η Τουρκία οδεύει ολοταχώς προς την ισλαμιστική οπισθοδρόμηση και ότι η ελληνική εξωτερική πολιτική πρέπει να αποδείξει πως η Ελλάδα είναι ο μόνος ασφαλής εταίρος στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ, για να υποστηρίξει τη διασφάλιση των δυτικών κοινωνικο-πολιτισμικών αξιών στη ΝΑ Μεσόγειο.

Θα αντιληφθεί η χώρα μας ότι το Ισραήλ, τις κρίσιμες αυτές στιγμές για την ασφάλειά του, δεν έχει πλέον σύμμαχο την Τουρκία;

Θα αντιληφθεί η χώρα μας τι σημαίνει για την ισραηλινή ασφάλεια αυτή η ανατροπή των στρατηγικών συσχετισμών του με την Άγκυρα;

Θα αντιληφθεί η χώρα μας τι σημαίνει αυτή η απώλεια «στρατηγικού βάθους» για το Ισραήλ, ειδικά αυτή την κρίσιμη για την ειρήνη στη Μέση Ανατολή περίοδο;

Θα αντιληφθεί η χώρα μας ποια πρέπει να είναι, από τούδε και στο εξής, η σχέση της με το Τελ Αβίβ;

Ή μήπως αδιαφορώντας θα «προσφέρει σε ασημένια πιατέλα» την «κεφαλή του Ισραήλ» στα χέρια των ισλαμιστών νεοοθωμανών της Άγκυρας, με οτιδήποτε αρνητικό σημαίνει αυτό για τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα;

1. Σ.Σ.: «Ανοιχτή επιστολή προς τους Τούρκους φίλους μου». Βλέπε το πρωτότυπο στη διεύθυνση: http://www.jpost.com /servlet/Satellite?cid=1254827721464&pagename=JPArticle%2FShowFull
2. Στο http://www.foreignaffairs.com/articles/ 65634/soner-cagaptay/is-turkey-leaving-the-west, Soner Cagaptay, “Is Turkey living the West?”. O S. Cagaptay είναι ανώτερος ερευνητής εταίρος και διευθυντής του Τουρκικού Ερευνητικού Προγράμματος στο Ινστιτούτο Ερευνών της Εγγύς Ανατολής της Ουάσιγκτον. Είναι επίσης ο συγγραφέας του βιβλίου Islam, Secularism, and Nationalism in Modern Turkey: Who Is a Turk?
m-epikaira.gr