Ο κύβος ερρίφθη για τα πετρέλαια στο Αιγαίο

Του Χάρη Φλουδόπουλου
Τη σύσταση του δημόσιου φορέα που θα αναλάβει να προχωρήσει τις διαδικασίες παραχώρησης δικαιωμάτων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην Ελλάδα, προανήγγειλε από τη βουλή ο αρμόδιος υφυπουργός περιβάλλοντος Γ. Μανιάτης, λίγες μέρες μετά τις ενδιαφέρουσες ανακοινώσεις που έγιναν σε δύο συνέδρια στην Κρήτη και την Αθήνα.

Οι συγκεκριμένες επιστημονικές ανακοινώσεις αφορούσαν τόσο σε ενθαρρυντικά γεωλογικά (δηλαδή αρκετά πρώιμα) δεδομένα για την ύπαρξη φυσικού αερίου νοτίως της Κρήτης, όσο και πιο προχωρημένα ερευνητικά δεδομένα για διάφορες περιοχές του Αιγαίου.

Η ανακοίνωση για το Αιγαίο, όπως είχε προαναγγείλει το «Κεφάλαιο» αφορούσε την ύπαρξη έως δέκα νέων «Πρίνων» σε περιοχές του Αιγαίου, που εντοπίστηκαν μετά από αξιολόγηση διάφορων διάσπαρτων λεκανών με ανάλογα χαρακτηριστικά με το κοίτασμα του Πρίνου. Η ανακοίνωση έγινε από το γεωλόγο πετρελαίων, πρώην στέλεχος των ΕΛΠΕ  Δρ. Κωνσταντίνο Νικολάου, ο οποίος ασχολείται συστηματικά με τον τομέα της έρευνας στη χώρα μας, από τα μέσα της δεκαετίας του ΄70.  Το πιο σημαντικό ίσως στοιχείο για τις νέες αυτές ανακοινώσεις, είναι ότι δεν αφορούν κλειστή περιοχή του ανατολικού Θρακικού πελάγους ή το λεγόμενο κοίτασμα του Μπαμπουρα, όπου υπάρχει εμπλοκή της Τουρκίας. Για να γίνουν αντιληπτά τα μεγέθη των πιθανών αυτών κοιτασμάτων, η λεκάνη του Πρίνου έχει μέχρι σήμερα παράξει 116 εκατ. βαρέλια πετρέλαιο και 850 εκατ. κυβικά μέτρα φυσικό αέριο. Η αξιολόγηση που έχει γίνει από την επεξεργασία επιστημονικών δεδομένων, δείχνει ότι αντίστοιχες ποσότητες είναι πιθανόν να υπάρχουν σε αρκετές (έως δέκα) περιοχές του Αιγαίου.

Η δεύτερη ανακοίνωση που έγινε αφορούσε την αποκαλούμενη λεκάνη του Ηροδότου που αν και ενθαρρυντική βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο, αναγνωριστικών σεισμικών στοιχείων. Οι ανακοινώσεις έγιναν από τους συμβούλους ενεργειακών επιχειρήσεων και πρώην στελέχη της ΔΕΠ – ΕΚΥ (πρώην ΕΛΠΕ) Τερέζα Φωκιανού και Ηλία Κονοφάγο. Μάλιστα παρουσιάστηκαν τελευταίες μελέτες του USGS (United States Geological Survey) επίσημου συμβούλου της αμερικανικής κυβέρνησης  για την ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, όπου υπάρχει ήδη σημαντική κινητικότητα, τόσο στο Ισραήλ (κοίτασματα Ταμάρ και Λεβιάθαν) όσο και στην Κύπρο (Κύπρος Α). Σύμφωνα με το USGS η ευρύτερη περιοχή περιέχει συνολικά αναμενόμενα κοιτάσματα καθαρού μεθανίου (φυσικό αέριο) της τάξης των 15 τρισ. κυβικών μέτρων, ποσότητα ικανή για να καλύψει τις ανάγκες της Ευρώπης σε αέριο για 30 χρόνια (περίπου 500 δισ. κ.μ. ετησίως). Ωστόσο για να προχωρήσει η όποια αξιοποίηση της συγκεκριμένης περιοχής, θα πρέπει πρώτα να υπάρξει καθορισμός της περίφημης οικονομικής ζώνης εκμετάλλευσης, καθώς ακόμη δεν έχουν οριστεί «θαλάσσια σύνορα». Επιπλέον, τα μεγάλα βάθη στις συγκεκριμένες περιοχές καθιστούν τις έρευνες πολυδάπανες αλλά και το ρίσκο μεγαλύτερο, καθώς για να είναι εμπορικά εκμεταλλεύσιμο το αέριο, θα πρέπει να αποδειχθεί η ύπαρξη μεγάλου κοιτάσματος. Σε κάθε περίπτωση, τα πιθανά οφέλη είναι μεγάλα, οπότε τουλάχιστον σε ερευνητικό επίπεδο η συγκεκριμένη περιοχή αξίζει να εξεταστεί περαιτέρω.

Ο φορέαςΣύμφωνα με τις δηλώσεις του κ. Μανιάτη, σε πρώτη φάση η προτεραιότητα θα δοθεί στην περιοχή της Δ. Ελλάδας όπου υπάρχουν ενδείξεις για την ύπαρξη υδρογονανθράκων.

Πράγματι, παράγοντες του χώρου μιλάνε για 8 έως 10 περιοχές στη Δ. Ελλάδα και το Ιόνιο με πιθανότητα ύπαρξης πετρελαϊκών συστημάτων – σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία – της τάξης του 30 έως 40%. Δεδομένη είναι η ύπαρξη μικρού κοιτάσματος στο Κατάκολο (έχει γίνει γεώτρηση), ενώ περιοχές με σημαντικό ενδιαφέρον χαρακτηρίζονται ο Πατραϊκός Κόλπος, ο Μεσσηνιακός Κόλπος, το Β. Ιόνιο, η Ήπειρος και η Αιτωλοακαρνανία. Στην υπόλοιπη Ελλάδα νέα στοιχεία που προκαλούν ενδιαφέρον υπάρχουν για τα Γρεβενά, τη Θεσσαλονίκη καθώς και στη χερσαία περιοχή της Δυτικής Θράκης.

Τα προβλήματαΩστόσο, μέχρι την ίδρυση του φορέα, το κυριότερο πρόβλημα είναι ότι η Ελλάδα παραμένει μια κλειστή αγορά για την έρευνα. Η χώρα μας θεωρείται από τις λιγότερο εξερευνημένες περιοχές καθώς έχουν πραγματοποιηθεί 175 γεωτρήσεις εκ των οποίων με βάση τα σημερινά επιστημονικά δεδομένα μόλις το 15% έγινε με ορθό τρόπο. Για να θεωρηθεί εξερευνημένη μια περιοχή όπως η χώρα μας, θα πρέπει να γίνουν τουλάχιστον 2000 γεωτρήσεις. Μάλιστα πολλές χώρες όπως η Κύπρος, έχουν επιλέξει για την έρευνα τη διαδικασία των λεγόμενων non exclusive surveys δηλαδή των μη αποκλειστικών μελετών από εξειδικευμένες εταιρείες του χώρου. Αυτές οι εταιρείες κάνουν τις έρευνες με δικά τους κόστη και στη συνέχεια τις εμπορεύονται σε εταιρείες προκαλώντας το ενδιαφέρον της αγοράς. Με αυτή τη διαδικασία η Κύπρος δε χρειάστηκε να πληρώσει σεντ για τις παραχωρήσεις της.

Παρά τις περιορισμένες έρευνες, σύμφωνα με πληροφορίες του Capital.gr ήδη έχει εκδηλωθεί συγκεκριμένο ενδιαφέρον από ελληνικές αλλά και ξένες μεγάλες εταιρείες του πετρελαϊκού τομέα για έρευνες στην Ελλάδα. Οι προτάσεις αυτές έχουν τεθεί σε γνώση του αρμόδιου υπουργείου και μία εξ αυτών προέρχεται από μεγάλη βορειοευρωπαϊκή πετρελαϊκή για υπεράκτια περιοχή στα ανοικτά των Οθονών.

Πηγή:www.capital.gr