Η μισθοδοσία του Δημοσίου

Του Ανδρεα Δρυμιωτη*

Δ​​ιάβασα στο «Βήμα της Κυριακής» της 26ης Αυγούστου το ακόλουθο ρεπορτάζ: «Φαντασθείτε τι γίνεται. Μόνο για τη μισθοδοσία του δημοσίου τομέα απασχολούνται συνολικά 11.000 εργαζόμενοι (λογιστές, βοηθοί και προγραμματιστές). Αποτέλεσμα, το “λογιστήριο” που ασχολείται αποκλειστικά και μόνο με τη μισθοδοσία και την καταβολή των συντάξεων να στοιχίζει στον προϋπολογισμό 300 εκατ. ευρώ τον χρόνο. Μία από τις προτάσεις των εναλλακτικών μέτρων για τη μείωση των δημοσίων υπαλλήλων και του λειτουργικού κόστους είναι να ανατεθεί η μισθοδοσία του στενού δημόσιου τομέα σε ιδιωτικές εταιρείες (outsourcing). Σύμφωνα με την πρόταση, το Δημόσιο μπορεί να εξοικονομήσει περί τα 200 εκατ. ευρώ ετησίως, αφού όλα στον ιδιωτικό τομέα στοιχίζουν λιγότερο».

Αν αληθεύει το δημοσίευμα, τότε όντως μπορούμε να είμαστε κάπως πιο αισιόδοξοι. Το να εκχωρήσει το Δημόσιο δραστηριότητες στον ιδιωτικό τομέα είναι και επιθυμητό και αποτελεσματικό. Ο υπολογισμός και η διαχείριση της μισθοδοσίας είναι μια απαραίτητη δραστηριότητα, η οποία όμως δεν παράγει κανένα έργο και δεν εξυπηρετεί κανέναν πολίτη. Γι’ αυτό και στην Ελλάδα, τα τελευταία χρόνια, πολλές ιδιωτικές εταιρείες έχουν εκχωρήσει τη μισθοδοσία τους σε εξειδικευμένες εταιρείες. Μπορεί με βεβαιότητα να ισχυριστεί κάποιος ότι η μισθοδοσία είναι η κατ’ εξοχήν εφαρμογή για outsourcing.

Στο εξωτερικό και ειδικότερα στις ΗΠΑ μικρές και μεγάλες αλλά και πολύ μεγάλες εταιρείες δεν διανοούνται να απασχολήσουν προσωπικό με τον υπολογισμό της μισθοδοσίας. Για να καταλάβουμε το μέγεθος των υπηρεσιών αυτών, σας παραθέτω μερικά στοιχεία που αφορούν μια από τις μεγάλες αμερικανικές εταιρείες που παρέχουν τέτοιου είδους υπηρεσίες. Η εταιρεία λέγεται ADP (Advanced Data Processing), ιδρύθηκε το 1961, είναι εισηγμένη στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης και απασχολεί 57.000 υπαλλήλους. Προσφέρει ολοκληρωμένες υπηρεσίες μισθοδοσίας, δηλαδή υπολογισμό, εκτύπωση επιταγών, πίστωση λογαριασμών κ.ο.κ. σε 73 χώρες. Για τον χρόνο που έκλεισε στις 30 Ιουνίου 2012, η ADP είχε περίπου 600.000 πελάτες-εταιρείες, επεξεργάστηκε τις μισθοδοσίες για περίπου 48 εκατ. εργαζομένους και είχε συνολικά έσοδα 10,6 δισεκατομμύρια δολάρια. Πέρα από τη μισθοδοσία, στις ΗΠΑ, η ADP λειτουργεί και ως διεπαφή (interface) μεταξύ του Δημοσίου και των εταιρειών-πελατών της. Συγκεκριμένα, για το 2012 η ADP διακίνησε (ηλεκτρονικά) για λογαριασμό των πελατών της περισσότερα από 1,3 τρισεκατομμύρια δολάρια προς 7.000 ομοσπονδιακά, πολιτειακά και τοπικά γραφεία, μεταξύ των οποίων και το IRS (Internal Revenue Service). 

Δηλαδή οι πάροχοι των υπηρεσιών λειτουργούν ως συνεργάτες του Δημοσίου στην είσπραξη φόρων και εισφορών, επιτελώντας μια πολύ σημαντική υπηρεσία προς το Δημόσιο. Στη προκειμένη περίπτωση αντί οι 7.000 δημόσιοι οργανισμοί να έχουν συναλλαγές με τις 600.000 εταιρείες που εξυπηρετεί η ADP, έχουν συναλλαγές μόνο με την ADP διευκολύνοντας το Δημόσιο, τους πελάτες της ADP αλλά και τους εργαζομένους στις 600.000 εταιρείες, οι οποίοι δεν έχουν να υποβάλουν δικαιολογητικά σχετικά με τη μισθοδοσία τους.

Αξίζει όμως να επανέλθουμε στην πιθανότητα να εκχωρήσει το Δημόσιο τη μισθοδοσία των δημοσίων υπαλλήλων σε ιδιωτικές εταιρείες. Πέρα από το σημαντικό άμεσο οικονομικό όφελος, υπάρχει και ένας άλλος πολύ σημαντικός λόγος που επιβάλλει την εκχώρηση σε τρίτους.

Το ύψος της μισθοδοσίας επηρεάζεται από πολλά στοιχεία και, κυριότερα, από τα διάφορα επιδόματα: οικογενειακά, σπουδών κ.ο.κ. Ομολογώ ότι δεν γνωρίζω πόσα ακριβώς είναι τα διάφορα επιδόματα. Πάντως για κάποια τράπεζα για την οποία επεξεργαζόμασταν στο παρελθόν τη μισθοδοσία της, ήταν 48 διαφορετικά επιδόματα! 

Πρόσφατα, στη χώρα μας, είδαμε υγιέστατους ανθρώπους να παίρνουν επίδομα τυφλότητας και πεθαμένους να παίρνουν για χρόνια σύνταξη. Διάβασα ακόμα για έναν εκπαιδευτικό ο οποίος πληρωνόταν για 3 χρόνια χωρίς να έχει παρουσιαστεί. Υπάρχει κανείς που μπορεί να βάλει το χέρι του στη φωτιά και να μας διαβεβαιώσει ότι η μισθοδοσία ΟΛΩΝ των δημοσίων υπαλλήλων γίνεται βάσει των πραγματικών στοιχείων και δεν έχουν και εκεί παρεισφρήσει «λάθη» στην καταχώριση των στοιχείων τα οποία να επηρεάζουν προς τα πάνω τη μισθοδοσία; Μπορεί το ποσοστό των «λαθών» αυτών να είναι πολύ μικρό, αλλά κανείς δεν το γνωρίζει. Προσωπικά έχω δει ακόμα και πλαστά διπλώματα πανεπιστημίων. Ενα «μαϊμού» διδακτορικό θα εξασφάλιζε σε κάποιον ένα σημαντικό μηνιαίο επιπλέον έσοδο. Για τον λόγο αυτόν και μόνο, ο έλεγχος όλων των στοιχείων τα οποία επηρεάζουν τη μισθοδοσία θα έπρεπε να γίνεται από αναγνωρισμένα γραφεία. Στην αρχή θα μπορούσε να είναι δειγματοληπτικός με απώτερο σκοπό να γίνει ολοκληρωτικός. 

Η πείρα έχει δείξει ότι όπου υπάρχει έστω και στοιχειώδης έλεγχος, τα συστήματα αυτοδιορθώνονται. Δηλαδή και με μόνο την ανακοίνωση ότι τα στοιχεία της μισθοδοσίας των δημοσίων υπαλλήλων θα ελεγχθούν διεξοδικά από ελεγκτικές εταιρείες, είμαι απολύτως βέβαιος ότι αυτοί που έχουν τη φωλιά τους λερωμένη (αν υπάρχουν) θα τρέξουν να την καθαρίσουν για να αποφύγουν τις συνέπειες. Προϋπόθεση φυσικά είναι να υπάρχουν συνέπειες, πράγμα για το οποίο δεν είμαι βέβαιος.

*Ο κ. Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων.

kathimerini