H διαφορετική προσέγγιση Ρωσίας και Κίνας για την ΠΓΔΜ

ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΤΖΟΓΟΠΟΥΛΟΣ*

Τα Βαλκάνια αποτελούν τα τελευταία χρόνια πεδίο αντιπαράθεσης των μεγάλων διεθνών παικτών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι εξελίξεις και ο προσανατολισμός της ΠΓΔΜ μετά τη συμφωνία των Πρεσπών. Στην ατζέντα των συζητήσεων βρίσκονται συνήθως οι διαφορετικές προσεγγίσεις Ηνωμένων Πολιτειών-Ευρωπαϊκής Ένωσης από τη μία, και Ρωσίας από την άλλη. Δεν δίνεται, όμως, ιδιαίτερη σημασία στην κινεζική οπτική.

Παρόλο που σε πολλά σημαντικά διεθνή ζητήματα Ρωσία και Κίνα βρίσκουν κοινό τόπο, δε συμβαίνει το ίδιο στο θέμα της επίλυσης της ονομασίας της ΠΓΔΜ. Η Ρωσία κάθε άλλο παρά βλέπει θετικά την ένταξης της χώρας στις ευρωατλαντικές δομές.

Έτσι, μία πιθανή καθυστέρηση ή ακόμα και ακύρωση της διαδικασίας έγκρισης της συμφωνίας των Πρεσπών εξυπηρετεί τα συμφέροντά της. Αντίθετα, βασική προτεραιότητα της Κίνας είναι η εξασφάλιση της σταθερότητας στην ΠΓΔΜ. Αυτό είχε αρχίσει να διαφαίνεται από την άνοιξη 2017. Αν και η Κίνα δεν εμπλέκεται στις εσωτερικές υποθέσεις ξένων χωρών, παρακολουθούσε τότε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον την προσπάθεια μεσολάβησης του βοηθού αναπληρωτή υφυπουργού εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών, Μπράιν Χόιτ Γι, ώστε να επιλυθεί η κρίση στην ΠΓΔΜ και να σχηματιστεί κυβέρνηση. Άλλωστε, από την ΠΓΔΜ, και γενικά τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, περνάει, τμήμα του χερσαίου Δρόμου του Μεταξιού στην Ευρώπη. Συνεπώς, κάθε καινούρια αβεβαιότητα δεν εξυπηρετεί την οικονομική πολιτική του Πεκίνου

Παράλληλα, σε περίπτωση έγκριση της συμφωνίας των Πρεσπών η Ελλάδα αναμένεται να ενταχθεί στην κινεζική πρωτοβουλία «16+1», που πλέον θα ονομαστεί «17+1». Ο Έλληνας πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, το έχει ήδη αναφέρει σε απάντηση που έδωσε στη συνέντευξη τύπου της ΔΕΘ σχετικά με την κατάσταση στα Βαλκάνια. Η Ελλάδα δεν έχει μέχρι στιγμής ενταχθεί στην πρωτοβουλία «16+1», επειδή η Κίνα αναγνωρίζει την ΠΓΔΜ με τη συνταγματική της ονομασία.  Συμμετέχει, όμως, σε σχετικά φόρα, έχοντας καθεστώς παρατηρητή.

Πριν από λίγες μέρες, σε επίσημη ανακοίνωσή του, το ρωσικό υπουργείο εξωτερικών σημείωσε πως παρακολουθεί τις εξελίξεις, καθώς το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ πρέπει να είναι ενημερωμένο για  τις διαπραγματεύσεις Αθηνών-Σκοπίων (Απόφαση 845 του 1993). Μία ενδεχόμενη ανάγνωση της ανακοίνωσης είναι πως η Μόσχα ίσως κινηθεί για να εμποδίσει τη διαδικασία στο μέλλον. Το κείμενο της συμφωνίας των Πρεσπών δεν ορίζει ότι η επιτευχθείσα λύση θα συζητηθεί σε επίπεδο Συμβουλίου Ασφαλείας αλλά ότι η Ελλάδα ή η ΠΓΔΜ ή και οι δύο θα ενημερώσουν το Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ για αυτήν, ώστε να εφαρμοστεί στα Ηνωμένα Έθνη. Σε κάθε περίπτωση, η Κίνα δεν έχει λόγο να ακολουθήσει τη γραμμή της Ρωσίας.

Μία από τις ενδιαφέρουσες πτυχές της επίλυσης του ζητήματος της ονομασίας της ΠΓΔΜ, λοιπόν, είναι πως η ταύτιση συμφερόντων Ρωσίας-Κίνας δε μπορεί να θεωρείται απόλυτη αλλά μάλλον εξαρτάται από τα ενδιαφέροντά τους ανά περίπτωση.

* Ο Δρ. Γιώργος Ν. Τζογόπουλος είναι επιστημονικός συνεργάτης στο Begin Sadat Centre for Strategic Studies (Ισραήλ) και διδάσκων διεθνών σχέσεων στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

Καθημερινή