Τεράστιοι ομαδικοί τάφοι δίπλα στο λιμανάκι Λαπήθου

Οι σοροί 800 έως και 1.000 Ελληνοκυπρίων τάφηκαν μετά από την περισυλλογή νεκρών από το μέτωπο της απόβασης.Άλλοι τρεις ομαδικοί τάφοι εντοπίστηκαν στους κατεχόμενους Στύλλους

Τεράστιοι ομαδικοί τάφοι δίπλα στο λιμανάκι Λαπήθου
Του Ανδρέα Παράσχου

Οι σοροί 800 έως και 1.000 Ελληνοκυπρίων τάφηκαν μετά από την περισυλλογή νεκρών από το μέτωπο της απόβασης

Με αφορμή τη συνέντευξη αυτόπτη μάρτυρα στην τ/κ εφημερίδα «Αφρίκα» στις 31/8/2009, για μαζική δολοφονία 320 περίπου Ελληνοκυπρίων αιχμαλώτων στην παραλία «Πέντε Μίλι», η «Κ» αποκαλύπτει σήμερα μαρτυρία για μαζικούς τάφους 800 και πλέον πεσόντων στην περιοχή του μετώπου της εισβολής, παρά το αλιευτικό καταφύγιο Λαπήθου. Σύμφωνα με τη μαρτυρία, πρόκειται για τις σορούς που περισυνελέγησαν από όλο το μέτωπο της τουρκικής απόβασης.

Αναγνώστης της «Κ» επικοινώνησε μαζί μας και μας έκανε κοινωνούς καταθέσεων* στην κυπριακή αστυνομία Ε/κ Λαπηθιωτών, οι οποίοι και ήσαν εγκλωβισμένοι στο χωριό τους για διάστημα πέραν του ενός έτους από την εισβολή. Ανάμεσά τους και η συγκλονιστική κατάθεση του Σάββα Θεοδούλου Μαστραππά, 63 ετών το 1974. Ο Μαστραππάς παρέμεινε εγκλωβισμένος στη Λάπηθο μέχρι τις 28 Οκτωβρίου 1975 και ήταν ο άνθρωπος που μαζί με άλλους χωριανούς του έθαψε και πολλούς νεκρούς στη Λάπηθο, ενώ στις καταθέσεις του στην αστυνομία (η πρώτη με ημερομηνία 21/3/1977) αναφέρεται σε χώρο ταφής 800 έως και 1.000 Ε/κ νεκρών, τους οποίους οι εισβολείς περισυνέλεξαν από όλο το μέτωπο της απόβασης και έθαψαν σε τεράστιους ομαδικούς τάφους παρά το αλιευτικό καταφύγιο Λαπήθου.

Η «Κ» έχει πολύ πρόσφατες μαρτυρίες από Τ/κ, οι οποίοι και γνωρίζουν τον συγκεκριμένο χώρο ταφής και αποκαλύπτουν ότι «είναι κοινό μυστικό» στην περιοχή και πως μάλιστα κάποιοι φοιτητές ιατρικής ξέθαψαν από εκείνους τους τάφους κρανία για σκοπούς των σπουδών τους…

Η μαρτυρία Μαστραππά
Από τον Μάρτιο του 1977 και εντεύθεν, ο Σάββας Θεοδούλου Μαστραππάς έδωσε σειρά καταθέσεων στην κυπριακή αστυνομία σχετικά με τους νεκρούς που έθαψε και τους χώρους ταφής, καθώς και για τις πληροφορίες που συνέλεξε για χώρους ταφής Ε/κ πεσόντων. Σε μία από αυτές αναφέρει: «Τον Ιούλιο του 1974, όταν έγινε η εισβολή, παρέμεινα με τη σύζυγό μου εγκλωβισμένος στο χωριό μου. Στις ελεύθερες περιοχές ήρθα τον Οκτώβριο του 1975. Εκτός από μας, στη Λάπηθο θα ήταν άλλοι 40 με 50 Ε/κ εγκλωβισμένοι. Επειδή εγώ γνώριζα λίγα Τούρκικα και άλλες γλώσσες, οι Τούρκοι με έβαλαν υπεύθυνο για τους εγκλωβισμένους και κυκλοφορούσα κάπως πιο ελεύθερα από τους άλλους. Τέσσερεις με πέντε μέρες μετά από την κατάληψη της Λαπήθου, ήρθε στο χωριό μας κάποιος Αχμέτ από τη Φώτταν, τον οποίον και γνώριζα από παλιά, μαζί με κάποιον Νιζέτ, αξιωματικό της αστυνομίας. Ο Αχμέτ ήρθε στο σπίτι μου και στην κουβέντα που κάναμε μου ανέφερε ότι η τουρκική αστυνομία επέβλεπε την περισυλλογή πτωμάτων από τη Λάπηθο μέχρι το δίστρατο προς τη Βασίλεια και μάζεψε γύρω στους 800-1.000 Έλληνες, τους οποίους και έθαψαν στην τοποθεσία “Αγνή”, κοντά στο λιμανάκι, όπου ήταν οι ψαρόβαρκες των Λαπηθιωτών. Ο ίδιος μού είπε ότι μάζεψαν και πτώματα Τούρκων στρατιωτών, αλλά τους έθαψαν αλλού».

Έκαιγαν νεκρούς…
Σε άλλο σημείο της κατάθεσης του Σάββα Θεοδούλου Μαστραππά αναφέρεται: «Μία μέρα, θα ήταν μεταξύ Οκτωβρίου και Νοεμβρίου 1974, όταν πήγα μαζί με έναν Τούρκο αστυνομικό ονόματι Μεχμέτ – νομίζω ήταν από το Καζάφανι – και κάποιον Εγγλέζο της αγγλικής πρεσβείας, στην τοποθεσία “Κουφή Πέτρα”, ώστε να τοποθετήσουμε αγγλική σημαία σε κάποιο εγγλέζικο σπίτι, πρόσεξα φωτιά στην τοποθεσία “Αγνή”, περίπου δύο σκάλες ανατολικά από το περβόλι του Σάββα Φραντζιέσκου. Τότε ο Μεχμέτ μού είπε ότι τη φωτιά την είχε βάλει ο τουρκικός στρατός, για να κάψει πτώματα Ε/κ, τα οποία ξεσκέπασε το νερό της βροχής. Πράγματι, δυο-τρεις μέρες προηγουμένως είχε βρέξει πολύ και κατέβηκαν οι χείμαρροι.

Πέντε-έξι μέρες μετά την κατάληψη της Λαπήθου, εγώ και ο συγχωριανός μου Λαζαρής Κότσαπας βρήκαμε τέσσερεις νεκρούς Ε/κ στρατιώτες κοντά στο κέντρο της Αυρκώτισσας, στην τοποθεσίαν “Ασπρόβρυσες”, δίπλα από τα φυλάκια της Εθνοφρουράς και τους θάψαμε επί τόπου».

Στην τοποθεσία «Αγνή», παρά το αλιευτικό καταφύγιο της Λαπήθου, όπου είχα πάει τον περασμένο Μάρτιο, κατόπιν πληροφοριών που συλλέξαμε από Τ/κ της περιοχής, οι οποίοι γνωρίζουν πράγματα και καταστάσεις, όπως σημειώσαμε τότε σε σχετικό ρεπορτάζ. Στον χώρο πήγαμε μαζί με Τ/κ συνάδελφο και εκεί μας οδήγησε Τ/κ μάρτυρας, ο οποίος, όταν συναντηθήκαμε, μου είπε: «Θα σε πάω σε ένα χώρο δίπλα στη θάλασσα, όπου σίγουρα υπάρχουν θαμμένοι Ε/κ αγνοούμενοι». «Κι εσύ πού το ξέρεις ότι υπάρχουν εκεί θαμμένοι αγνοούμενοι;», τον ρώτησα. «Είναι κοινό μυστικό εδώ στην Κερύνεια και οι πλείστοι Τ/κ γνωρίζουν πως κάποιοι ξέθαψαν κρανία για… ιατρικούς σκοπούς»… Σύμφωνα με τον ίδιο, φίλος του εκπαιδευτικός τού είπε ότι από τον συγκεκριμένο χώρο ξέθαψε κρανίο για τις σπουδαστικές ανάγκες της κόρης του, όταν ήταν φοιτήτρια ιατρικής. Μάλιστα, όταν προέκυψε αυτή η «ανάγκη» και άρχισε να ρωτά διακριτικά από πού θα μπορούσε να προμηθευτεί ένα κρανίο, στο καφενείο τον πληροφόρησαν ότι υπήρξαν και άλλες παρόμοιες περιπτώσεις και πως ο μόνος τρόπος ήταν να μπει στον συγκεκριμένο περιφραγμένο χώρο και να σκάψει: «Μη φοβάσαι, δεν θα είσαι ο πρώτος. Το έκαμαν κι άλλοι», του είπαν. Αυτό και έκαμε. Μετά φόβου, μην και τον δουν στρατιωτικοί, καθότι υπήρχαν πινακίδες που προειδοποιούσαν ότι πρόκειται περί «στρατιωτικής περιοχής», πήγε στον συγκεκριμένο χώρο. Περίμενε για λίγο, παρατηρώντας να δει αν υπήρχε κίνηση στρατιωτών ή έστω κάποιος σκοπός να φυλάει και όταν είδε ότι δεν υπήρχε κανείς, μπήκε, έσκαψε, βρήκε αυτό που αναζητούσε, το πήρε κι έφυγε.

Πήγαμε επί τόπου
Κινηθήκαμε από τον παραλιακό της Κερύνειας, με κατεύθυνση προς τη Λάπηθο. Σε κάποιο σημείο στρίψαμε δεξιά, σε έναν χωματόδρομο προς την παραλία. Στα δεξιά μας ήταν ένας περιφραγμένος χώρος, με ένδειξη «στρατιωτική περιοχή», του οποίου η μισή περίφραξη είναι κατεστραμμένη, φανερό ότι είναι προ καιρού εγκαταλελειμμένος. Ρώτησα τους συνοδούς μου αν γνωρίζουν να υπάρχει κι εκεί ομαδικός τάφος και μου απάντησαν ότι έχει «τα ίδια χαρακτηριστικά» με το άλλο περιφραγμένο τεμάχιο… Απέναντί μας, όπως το αυτοκίνητο κατευθυνόταν προς τη θάλασσα, ήταν το μικρό αλιευτικό καταφύγιο της Λαπήθου. «Εκεί, πήγαινε προς τα εκεί», μου είπε ο συνοδηγός. Στα αριστερά μας ήταν το περιφραγμένο εκείνο τεμάχιο γης όπου, σύμφωνα με τις μαρτυρίες των Τ/κ, βρίσκεται ομαδικός τάφος με Ε/κ νεκρούς του ’74. Εδώ είναι άραγε θαμμένοι 800 και πλέον αγνοούμενοι, όπως είπε στον Μαστραππά, ο Αχμέτ από τη Φώτταν και ο Μεχμέτ από το Καζάφανι; Η απάντηση στο ερώτημα δεν πρέπει να είναι δύσκολη, καθώς μια εκταφή θα δείξει του λόγου το αληθές. Κι ένας τόσο μεγάλος αριθμός αγνοουμένων θα λύσει στην κυριολεξία τα χέρια της Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων (ΔΕΑ), καθώς θα καλύψει ένα τεράστιο μέρος του έργου που έχει αναλάβει για διακρίβωση όλων των αγνοουμένων της κυπριακής τραγωδίας. Τώρα πια η βασική απαίτηση της ΔΕΑ θα πρέπει να είναι η άρση της απαγόρευσης από τον τουρκικό στρατό του ανοίγματος τάφων σε περιοχές που είναι διαβαθμισμένες σαν «στρατιωτικές». Ιδιαίτερα όταν, όπως στη συγκεκριμένη περίπτωση, πρόκειται για μια περιοχή εντελώς άδεια και εγκαταλελειμμένη.

* Καταθέσεις που δόθηκαν από εγκλωβισμένους στην αστυνομία την τότε εποχή συνέλεξε και εξέδωσε σε τεύχη, με τον τίτλο «Μαύρη Βίβλος», ο τότε πρόεδρος της Παγκύπριας Επιτροπής Εγκλωβισμένων, Πέτρος Στυλιανού.www.kathimerini.com.cy


Άλλοι τρεις ομαδικοί τάφοι εντοπίστηκαν στους κατεχόμενους Στύλλους
Χαρτογράφηση των σημείων από τη ΔΕΑ

Λευκωσία: Τρεις νέοι ομαδικοί τάφοι εντοπίστηκαν στους κατεχόμενους Στύλλους, της επαρχίας Αμμοχώστου, ύστερα από πληροφορίες που συνέλεξαν συγγενείς αγνοουμένων.

Η πληροφορία δόθηκε επίσημα στη Διερευνητική Επιτροπή (ΔΕΑ), η οποία μετέβη στο χωριό και χαρτογράφησε τα τρία σημεία.

Σύμφωνα με όσα μεταδόθηκαν από την τηλεόραση του ΡΙΚ, υπάρχουν πληροφορίες ότι εκεί βρίσκονται θαμμένοι εννέα αγνοούμενοι από τους Στύλλους και άλλοι από γειτονικά χωριά.
ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ