Υπάρχει Στρατηγικό Βάθος από Ελλάδα - Κύπρο;

Με τον Νικόλα Στυλιανού
Δράττομαι της ευκαιρίας του επεισοδίου του στολίσκου με πορεία προς τη Γάζα και του διαστήματος που μεσολάβησε από τότε, για να υπογραμμιστεί η ανάγκη στρατηγικού σχεδιασμού από μέρους της Ελλάδας, αλλά περισσότερο της Κύπρου. Δυστυχώς, ακόμα δεν έχουμε καταλάβει την ιλιγγιώδη ταχύτητα με την οποία αλλάζουν τα γεωστρατηγικά δεδομένα και χαρακτηριστικά της περιοχής μας, με αποτέλεσμα ο στρατηγικός μας σχεδιασμός και όραμα να διατηρείται σε υποτονικά επίπεδα.

Ελλάδα και Κύπρος πρέπει να επανεξετάσουν τις σχέσεις τους με το Ισραήλ, οφείλουν να αναβαθμίσουν ουσιαστικά τις σχέσεις τους σε επίπεδο πολιτικο-στρατιωτικό, διότι στην περιοχή εμφανίζονται νέα δεδομένα, στα οποία πρέπει να προσαρμοστούμε πριν βρεθούμε πάλι προ τετελεσμένων.

Κατ' αρχάς, η επιλογή του κ. Χριστόφια να μη συμμετέχει άμεσα ή έμμεσα στον τουρκικού σχεδιασμού και υλοποίησης στολίσκο προς τη Λωρίδα της Γάζας ήταν στρατηγικά ορθή. Έδειξε ότι η υψηλή πολιτική δεν πραγματοποιείται με συναισθηματισμούς, αλλά με την ψυχρή λογική. Και μολονότι η στήριξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στον παλαιστινιακό αγώνα είναι δεδομένη εδώ και δεκαετίες, εντούτοις το κυπριακό κράτος πήρε τη συνετή απόφαση να μη συμμετάσχει στο στολίσκο, καθώς θα είχε σοβαρές συνέπειες. Οφείλουμε ν' αντιληφθούμε έγκαιρα τις αλλαγές στο στρατηγικό περιβάλλον της ευρύτερης Ανατολικής Μεσογείου και Μέσης Ανατολής. Η Τουρκία, ακόμα κι αν δεχτούμε ότι κάποτε υπήρξε σύμμαχος με τη Δύση και ειδικότερα το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ, τα δεδομένα άλλαξαν άρδην μετά την άνοδο του Ερντογάν και του κόμματός του, ΑΚΡ, στην εξουσία. Ας το παραδεχθούμε, επιτέλους: Η Τουρκία, εδώ και τουλάχιστον 7 χρόνια, δεν ανήκει στη Δύση από στρατηγικής, αλλά και από κάθε άλλη άποψη:

Συνάπτει στρατιωτικές συμμαχίες με κράτη -υποστηρικτές της τρομοκρατίας- όπως η Συρία και ο Λίβανος, διατηρεί στενότατες σχέσεις με το Ιράν και υποστηρίζει σθεναρά τις πυρηνικές του φιλοδοξίες και, τέλος, όσον αφορά το Μεσανατολικό, υποστηρίζει θέσεις εκ διαμέτρου αντίθετες με αυτές του Ισραήλ και της Δύσης γενικότερα. Επιπρόσθετα, η Τουρκία διατηρεί συγκεκριμένη πολιτική ατζέντα στη Μέση Ανατολή, επιδιώκει να καταστεί περιφερειακή δύναμη θεωρώντας πως είναι το κράτος-προστάτης των μουσουλμάνων. Ακόμα, η υποστήριξη των θέσεων του Ιράν και η έντονη κινητοποίηση της Τουρκίας για το εν λόγω θέμα δεν μπορεί να μας αφήσει ασυγκίνητους, αφoύ, όπως κυκλοφορεί έντονα σε μελέτες από ιδρύματα του εξωτερικού, η Τουρκία διατηρεί κρυφή πυρηνική ατζέντα. Και αν η Τουρκία όντως καταφέρει -πράγμα αδύνατο- να γίνει πυρηνική δύναμη, τότε η κατάσταση βγαίνει εκτός ελέγχου.

Όλη αυτή η δραστηριότητα της Τουρκίας τα τελευταία χρόνια έχει προκαλέσει τον έντονο προβληματισμό από αναλυτές κορυφαίων δεξαμενών σκέψης του εξωτερικού, αλλά και από πολιτικούς των χωρών της Δύσης. Υποστηρίζεται ότι η Τουρκία δεν ανήκει πλέον στρατηγικά στη Δύση, αφού σε όλα τα θέματα, Ιράν, Μεσανατολικό και στενές σχέσεις με τον "άξονα του κακού", διατηρεί διαφορετική ατζέντα με τους συμμάχους της. Ακόμα, το φιάσκο που υπέστη η Τουρκία με το στολίσκο και η ολοένα και αυξανόμενη σχέση και υποστήριξη του επίσημου τουρκικού κράτους με ακραίες ομάδες ισλαμιστών, φανερώνει την αλλαγή της στάσης της Τουρκίας, η οποία σταδιακά μετεξελίσσεται σε ένα φανατικά ισλαμικό κράτος, με κανένα σημείο επαφής με τη δυτική πολιτική και στρατηγική ατζέντα. Απ' εκεί και πέρα η Κύπρος οφείλει να μελετήσει αυτά τα νέα δεδομένα και να επανεξετάσει τη στρατηγική της γύρω από τρεις άξονες:

α) Η εμμονή μας σε γεγονότα του παρελθόντς μάς οδηγεί σε βιαστικές και λάθος επιλογές, οι οποίες έχουν συχνά κακά αποτελέσματα. Πρέπει, επιτέλους, ν' απογαλακτιστούμε από τα σύνδρομα του παρελθόντος, τύπου "ΕΟΚ-ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο" και να προσαρμοστούμε στα νέα δεδομένα και καταστάσεις. Είναι δεδομένο ότι ο ρόλος της Δύσης ήταν τουλάχιστον ύποπτος σε ό,τι αφορά την Κύπρο τις τελευταίες δεκαετίες, αλλά το στρατηγικό περιβάλλον αλλάζει δραματικά. Καλό παράδειγμα είναι η περίπτωση του Βιετνάμ, το οποίο είναι η πιο στενά συνεργαζόμενη χώρα της Ασίας με τις ΗΠΑ. Η Κίνα, η οποία έχει παγκόσμιες βλέψεις, αποτελεί υπαρξιακή απειλή για το Βιετνάμ και το τελευταίο επεδίωξε και κατάφερε την αποκατάσταση των σχέσεών του με τις ΗΠΑ σε όλα τα επίπεδα: πολιτικό, διπλωματικό και στρατιωτικό. Μέσα σε αυτά τα πλαίσια, οφείλουμε να αναθεωρήσουμε την είσοδό μας στο Συνεταιρισμό για την Ειρήνη (ΡfΡ). Η είσοδός μας στο Συνεταιρισμό πλανάται σαν ιδέα εδώ και χρόνια, αλλά καμία κυβέρνηση δεν ανέλαβε ουσιώδη πρωτοβουλία για την ένταξη τής Κύπρου. Και για κάποιους που ανεύθυνα λένε ότι ο Συνεταιρισμός αποτελεί προθάλαμο του ΝΑΤΟ, ας μάθουν, επιτέλους, ότι είναι μέλος και η Ρωσία. Σε κάποια φάση στο μέλλον πρέπει η Κύπρος να σκεφτεί το ενδεχόμενο ένταξης στο ΝΑΤΟ. Η στρατιωτική παρουσία της Κύπρου στην πολιτικοστρατιωτική ατζέντα της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας θα αποτελέσει τεράστιο στρατηγικό πλεονέκτημα για το νησί, αφού η στρατιωτική παρουσία της Κύπρου -έστω και σε επίπεδο στρατιωτικής ιατρικής- θα έχει πολλαπλά οφέλη.

β) Η διαχρονική υποστήριξη και στενές σχέσεις με τριτοκοσμικά καθεστώτα τύπου Λιβύης και Κούβας, η στρατηγική ανώφελη και χωρίς ανταλλάγματα υποστήριξη των Παλαιστινίων και των Κούρδων πρέπει να επανεξεταστεί.

γ) Τα νέα δεδομένα στην περιοχή απαιτούν την ουσιαστική και ποιοτική αναβάθμιση των σχέσεών μας με το Ισραήλ. Η στρατηγική συνεργασία Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ κρίνεται αναγκαία και οι προοπτικές κέρδους από τέτοια συνεργασία είναι τεράστιες και πολύπλευρες. Πρέπει να εξετάσουμε τη συνεργασία με το Ισραήλ σε θέματα στρατιωτικής εκπαίδευσης, έρευνας και διάσωσης στην Αν. Μεσόγειο. Οι σχέσεις Τουρκίας - Ισραήλ έχουν υποστεί αγεφύρωτη ρήξη και είναι αποτέλεσμα της συμπεριφοράς της Τουρκίας τα τελευταία χρόνια. Η Τουρκία υποστηρίζει το Ιράν, που υποστηρίζει την αφάνιση του κράτους του Ισραήλ και προσπαθεί ν' αναλάβει το ρόλο του προστάτη των Παλαιστινίων, ερχόμενη σε ολομέτωπη ρήξη με το εβραϊκό κράτος. Όλα αυτά θα πρέπει να μελετηθούν και να αναλυθούν με την πρέπουσα σοβαρότητα.

δ) Οι κυβερνήσεις Ελλάδος - Κύπρου πρέπει να φροντίσουν την αναθέρμανση του Δόγματος του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου. Το ΕΑΔ υπήρξε η μοναδική σοβαρή στρατηγική αποτροπής της τουρκικής επιθετικότητας, η οποία συνεχίζει να υφίσταται με αμείωτη ένταση. Έτσι αναβαθμίζεται ο ρόλος Ελλάδας - Κύπρου στην ευρύτερη περιοχή, η στρατιωτική υπεροχή της Τουρκίας δέχεται σοβαρό πλήγμα και η διαπραγματευτική ισχύς της Κυπριακής Δημοκρατίας αναβαθμίζεται oυσιαστικά. Αυτήν τη στιγμή, είμαστε όμηροι της τουρκικής στρατιωτικής υπεροπλίας, τόσο στο χώρο του Αιγαίου, όσο και στην Κύπρο. Οι άνευ όρων υποχωρήσεις μας στις τουρκικές απειλές και απαιτήσεις, μας έφεραν σε στρατηγικό αδιέξοδο. Το σκηνικό δύναται ν' ανατραπεί εάν οι κυβερνήσεις Ελλάδος - Κύπρου αντιληφθούν τη σοβαρότητα των καταστάσεων και δεν μείνουν προσκολλημένες σε σύνδρομα και ανώφελες καταστάσεις του παρελθόντος.

ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ
Ειδικός σε θέματα Διεθνούς Ασφάλειας
ΣΗΜΕΡΙΝΗ