ΚΥΠΡΟΣ 1974-2010: ΕΙΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΙΝ ΤΑΥΤΟΤΗΤΟΣ ΚΑΙ ΠΟΡΕΙΑΣ

ΔΡ.ΝΙΚΟΣ ΕΡΡΙΚΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ

Καρδιολόγος

Ομιλία στον Σύνδεσμο Εφέδρων Αξιωματικών Πειραιώς

Τρίτη, 14 Δεκεμβρίου 2010
Απευθύνομαι στο Σύνδεσμο Εφέδρων Αξιωματικών Πειραιώς με μεγάλη συγκίνηση. Ευρισκόμενος ανάμεσά σας, φέρνω στο νου μου προσωπικές αναμνήσεις και βιώματα αλλά κυρίως ιδέες που λειτουργούν καταλυτικά για την Πατρίδα μας.
Αυτόματα, χωρίς προσπάθεια, η πρώτη μορφή που προβάλλει όταν αναφέρω τη λέξη «Έφεδρος Αξιωματικός», είναι του Γρηγόρη Αυξεντίου.
Ήταν τόσος ο καημός και η λαχτάρα του να υπηρετήσει την Ελλάδα φορώντας
 την τιμημένη στολή του Έλληνα Αξιωματικού, που, όταν δεν ευοδώθηκαν οι προσπάθειές του να εισαχθεί στη Σχολή Ευελπίδων κατετάγη στον Ελληνικό στρατό και έγινε έφεδρος αξιωματικός πεζικού. Ας σημειωθεί ότι εκείνη την εποχή, η Κύπρος ήταν αγγλική αποικία. Οι γνώσεις και η εμπειρία που απεκόμισε τότε απεδείχθησαν ανεκτίμητα όπλα για τον Απελευθερωτικό Αγώνα της Ε.Ο.Κ.Α. που ξέσπασε την 1η Απριλίου του 1955. Εκτός από τον Αρχηγό Διγενή που ήταν απόστρατος Συνταγματάρχης με πλούσια επιτελική και πολεμική εμπειρία, όλοι οι άλλοι αποκτούσαν τότε την πρώτη τους επαφή με όπλα, βόμβες και ό,τι άλλο συνεπάγεται ένας τέτοιος αγώνας.
Σε λίγες μέρες γιορτάζει όλος ο κόσμος. Πρώτα οι Χριστιανοί την Γέννηση του Ιησού και την Πρωτοχρονιά σύμπασα η Οικουμένη με την προσδοκία ότι το Νέον Έτος θα φέρει κάτι καλύτερο.
Παρά τα καταθλιπτικά μηνύματα που φθάνουν καθημερινά λόγω ανθρώπινων χειρισμών, θα αντλήσω κάποια από την μακραίωνα ιστορία μας και ίσως τότε φτερουγίσει δίπλα μας η ελπίδα.
Πηγαίνοντας τρεις χιλιάδες χρόνια πίσω βρίσκουμε τις καταβολές των Κυπρίων στους αρχαίους Αρκάδες αποίκους την εποχήν του Τρωικού πολέμου. Τα ονόματα πολλών ηρώων του Ομήρου συνδέονται με την δημιουργία Κυπριακών πόλεων (Τεύκρος την Σαλαμίνα, Αγαπήνωρ την Πάφο, Πράξανδρος την Λάπαθο…).
Η κοινή μοίρα του Ελληνισμού είτε βρίσκεται στην Μητροπολιτική Ελλάδα είτε στην Κύπρο πιστοποιείται και την εποχή των Περσικών πολέμων και στην συνδρομή των Κυπρίων στην εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Θεωρώ ιδιαίτερα σημαντική την αναφορά στον Κίμωνα, υιό του Μαραθωνομάχου Μιλτιάδους, ο οποίος είχε μια λαμπρή πορεία και το 449 π.Χ. επικεφαλής 200 τριήρων ξεκίνησε να απελευθερώσει από τους Πέρσες την Κύπρο.
Έδειξε τότε ότι η Κύπρος δεν είναι μακριά και κατεναυμάχησε τους Πέρσες ανοικτά της Σαλαμίνος. Στη σημερινή Λάρνακα, περίλαμπρη ανάμνηση και αναγνώριση αποτελεί η ύπαρξη της Ακτής Κίμωνος.
Τον Ιούλιο του 1974 ο κυβερνήτης του «Λέσβος» Λευτέρης Χανδρινός, ΑΥΤΟΒΟΥΛΩΣ και με κίνδυνο να υποστεί κυρώσεις απεβίβασε τους άνδρες της ΕΛ.ΔΥ.Κ που επέστρεφαν στην Ελλάδα, εξουδετέρωσε την οχύρωση των Τούρκων στην Πάφο με τα πυροβόλα του και με επιδέξιους χειρισμούς επροκάλεσε σύγχυση στους Τούρκους, με αποτέλεσμα να βομβαρδίσουν οι ίδιοι δύο αντιτορπιλικά τους εκ των οποίων το ένα εβυθίσθη.
Μετά από αιώνες σκλαβιάς και εξευτελισμών οι Έλληνες μέθυσαν με τ’ αθάνατο κρασί του 21 και μετά από εκατόμβες, ηρωισμούς και θυσίες, εδημιουργήθη επιτέλους το σύγχρονο Ελεύθερο Ελληνικό κράτος.
Στην προετοιμασία αλλά και στη διεξαγωγή εκείνου του αγώνα, η συμμετοχή της Κύπρου ήταν μαζική και αδιαφιλονίκητη. Ήδη, την 9η Ιουλίου του 1821 εμαρτύρησαν περίπου 450 προύχοντες, λόγιοι και ιερωμένοι με πρώτον τον Αρχιεπίσκοπο Κυπριανό και τους Μητροπολίτες γιατί επροδόθη η σχέσις τους με την Φιλική Εταιρεία.
Ο Καποδίστριας επεδίωξε την απελευθέρωση πολλών υποδούλων εδαφών μεταξύ των οποίων ευρίσκετο και η Κύπρος, αλλά δεν επρόλαβε. Σε όλες όμως τις δοκιμασίες του νεοσύστατου κράτους οι Κύπριοι ήταν παρόντες και αρωγοί.
Τον Ιούλιο του 1974 η διχόνοια μεταξύ μας και η έλλειψη σοβαρού πολιτικοστρατωτικού σχεδιασμού, σε αντιδιαστολή με τα μακρόπνοα σχέδια της Τουρκίας για ανασύσταση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, είχαν σαν αποτέλεσμα την εισβολή και κατάληψη της μισής σχεδόν Κύπρου με τα γνωστά σε όλους αποτελέσματα. Στο πλαίσιο της παραπληροφόρησης και του αποπροσανατολισμού κάποιοι διετύπωσαν την εκτίμηση ότι ήταν η επιδίωξις της Ενώσεως που έφερε τους Τούρκους στην Κύπρο.
Ουδέν αναληθέστερον. Ήταν η εγκατάλειψη της Ενώσεως που τους έφερε. Γιατί βρήκαν αφορμή να κάνουν χρήση του δικαιώματος επεμβάσεως που τους έδιναν οι συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου του 1959.
Η αγάπη της Ελλάδος και ο πόθος της Ενώσεως ζέσταινε τις ψυχές των Κυπρίων στους παγωμένους αιώνες της σκλαβιάς. Η αναμέτρηση με την Τουρκία ήταν εντελώς άνιση κι έτσι με την ανοχή αν όxι με την υποστήριξη της Μεγάλης Βρετανίας που ήταν εγγυήτρια δύναμη της Κυπριακής Δημοκρατίας υπερίσχυσε το δίκαιο του ισχυρού.
Αλλά στην Κύπρο το καλοκαίρι του ’74 δεν ενικήθη ο Έλληνας (Κύπριος και Ελλαδίτης) στρατιώτης. Και ήταν η πρώτη φορά μετά τον Κίμωνα που συμπαρατάχθηκαν αδελφωμένοι νέοι από την Αθήνα και τη Λεμεσό, τη Κερύνεια και τη Μάνη, τον Έβρο και την Αμμόχωστο, τον Πειραιά, την Κρήτη, την Πάφο.
Υστέρησεν η ηγεσία και εχρέωσε την ήττα αλλού. Είναι πλέον καιρός να μάθουν όλοι οι Έλληνες ότι δικαιούνται να είναι υπερήφανοι για τους γονείς τα αδέλφια, τα παιδιά τους που πολέμησαν στην Κύπρο. Γιατί πραγματικά πολέμησαν σαν ημίθεοι, σε έναν άνισο απελπισμένο αλλά συνάμα επικό αγώνα.
Η επέλασις της ηρωικής ΕΛΔΥΚ (Ελληνική Δύναμις Κύπρου) στον ακάλυπτο κάμπο της Μεσαορίας χωρίς καμία κάλυψη και υπό τα πυρά υπερτέρων επίγειων αλλά και αεροπορικών δυνάμεων πρέπει να διδάσκεται στα σχολεία.
Υπάρχει μαρτυρία επιζήσαντος μαχητή της ΕΛΔΥΚ ο οποίος ρώτησε τον αξιωματικό του: «τι παριστούμε τώρα εμείς εδώ, τους τριακόσιους του Λεωνίδα;» Και η απάντησις: «ναι, και αν χρειαστεί θα πέσουμε όλοι για να μην αφήσουμε τα άρματα των Τούρκων να περάσουν». Ο λοχαγός Σταυριανάκος διαιωνίζει την παράδοση των Θερμοπυλών.
Οι ήρωες της ΕΛΔΥΚ απέδειξαν περίτρανα ότι ο ποιητής Κώστας Μόντης είχε δίκιο όταν έγραψε:
Κι η Ελλάδα, τελευταίος θάμνος στον γκρεμό
Να τον αρπάζει η λευτεριά και να κρατιέται.
Αξίζει τον κόπο να γίνει ευρέως γνωστό ότι χρειάστηκαν πολλά διαβήματα και παραστάσεις για να πειστούν οι πολιτικοί ταγοί να αναγράψουν επιτέλους και το όνομα Κύπρος στο μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτου. Και το πρόσχημα για την άρνηση ήταν ότι δεν εκηρύχθη πόλεμος Ελλάδος-Τουρκίας.
Μπορώ να θυμηθώ πολλά παραδείγματα ηρωισμού και αυτοθυσίας Αξιωματικών Μονίμων και Εφέδρων, Υπαξιωματικών και Οπλιτών. Δεν θα ξεχάσω ποτέ έναν βαρειά τραυματισμένο Έφεδρο Ανθυπολοχαγό που ζητούσε πρόχειρη φροντίδα των πληγών του για να επιστρέψει γρήγορα στην πρώτη γραμμή. Ή τον Διοικητή Γιάννη Μοιραλιώτη που παρά τα σοβαρά καρδιακά προβλήματα δήλωνε και το εφήρμοζε: «όταν η διαταγή είναι υποχώρηση, χάλασε ο ασύρματος». Είναι τόσα τα ονόματα που δυστυχώς δεν μας φτάνει μια ζωή απλώς για να τα αναφέρουμε και βεβαίως εδώ εννοώ αυτούς που έπεσαν για την Ελλάδα.
Θυμάμαι έντονα το ταπεινό νεκροταφείο στη Βόρεια Ήπειρο που έφτιαξε η αφοσίωση και αγάπη ενός ταπεινού πατριώτη που τώρα αναπαύεται ανάμεσα στους ήρωες του Έπους του ’40. Στάθηκα προσοχή σ’ ένα προς ένα τα μνήματα της Μακεδονίτισσας και τα φυλακισμένα μνήματα. Αναλογίζομαι όμως την ίδια στιγμή τις χιλιάδες που ποτέ δεν αναγνωρίστηκαν. Δεν ετάφησαν χριστιανικά και οι δικοί τους άνθρωποι τους θεωρούν αγνοούμενους. Αυτό το τραγικό θέμα απέκτησε ιδιαίτερες διαστάσεις με τη μοχθηρότητα των εισβολέων της Κύπρου. Αποκρύπτουν για δεκαετίες τους τόπους όπου συνέλαβαν, αιχμαλώτους, εβασάνισαν, ακρωτηρίασαν, εξετέλεσαν εν ψυχρώ και έθαψαν σε ομαδικούς τάφους.
Και τι γίνεται τα τελευταία χρόνια; Χάρις στην πρόοδο της επιστήμης και το DNA αναγνωρίζονται οι ταυτότητες κάποιων. Τα ιερά τους οστά χωρούν σε μικρά τετράγωνα κουτάκια, σαν βρεφικά φέρετρα. Όταν στους Ναούς ψάλλεται η Εξόδιος Ακολουθία, δίπλα στο κουτάκι η γελαστή φωτογραφία νέων ανθρώπων στα 18, στα 20, τα 30.
Στην πρώτη γραμμή των συγγενών σπανίως κάποιοι γερασμένοι πατέρες και μανάδες (όσοι ακόμα ζουν) και το πλέον τραγικό και παράδοξο, μεσήλικες που είναι τα παιδιά ή τα μικρότερα αδέλφια τους.
Είμαι σίγουρος ότι κανένας δεν θυσιάζεται επιδιώκοντας κάποιο όφελος. Τι να το κάνει άλλωστε. Για την αυτοθυσία και τον ηρωισμό που έλαμψαν στον πόλεμο του ’74 τουλάχιστον για την Κύπρο, λειτουργεί σαν εθνική και πνευματική κολυμβήθρα το έπος του ’55-’59.
Την 1η Απριλίου του ’55 η Κύπρος κατέκτησε μία μεγάλη μέρα της Ιστορίας που κράτησε τέσσερα χρόνια.
Από την ημέρα εκείνη ο φιλήσυχος, ταπεινός Κυπριακός λαός δρασκέλισε το κατώφλι της Αιωνιότητος κι έγινε Τιτάνας. Στο πανηγύρι του Αγώνα που ακολούθησε έγιναν καθημερινή πραγματικότης αυτά που διαβάζαμε στην Ελληνική Ιστορία και θεωρούσαμε ότι ανήκουν στην περιοχή του μύθου.
Αυτό το θαύμα επετεύχθη γιατί υπήρχε κοινή εμπνοή, κοινός σκοπός και Πραγματική Ενότητα. Γιατί κοινός παρονομαστής ήταν η απόλυτη Ελληνική Εθνική ταυτότητα. Ταυτόχρονα η επαναστατική πράξη εκείνου του αγώνα απέδειξε την Ελληνική μας συνέχεια και δρα σαν παρακαταθήκη και πολύτιμο φυλακτό για έμπνευση, σταθερό προσανατολισμό και κανόνας παιδείας.
Εκείνο τον αγώνα οφείλουμε να τον φυλάσσουμε σαν κόρη οφθαλμού και να δεχτούμε ότι αυτοί που έβαλαν ενέχυρο τις νεανικές τους ζωές έχουν περισσότερα δικαιώματα έναντι της Ιστορίας. Κάποιοι νεοφανείς ηγέτες ας προσπαθήσουν να μάθουν πρώτα ιστορία και μετά να βρίσκουν θεωρητικά μοντέλα πολιτείας που δεν μπορούν καν να ορίσουν.
Και προς Θεού μην εξομοιώσουμε τον θύτη με το θύμα, με βλάσφημες δηλώσεις του τύπου «το ’74 εισέβαλαν στην Κύπρο και οι δύο ούτω λεγόμενες Μητέρες-Πατρίδες». Για την αδιαμφισβήτητη μητρική σχέση Ελλάδος-Κύπρου ανέφερα λίγα και υπάρχουν πολύ περισσότερα. Πώς μπορεί όμως να χαρακτηρισθεί Μητέρα η Τουρκία, που εισέβαλε, εβίασε, ακρωτηρίασε και καταπιέζει την «ούτω αποκαλούμενη κόρη»;
Αναφέρομαι τώρα στην Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία (Δ.Δ.Ο.). Γίνονται δήθεν συνομιλίες για τρεις δεκαετίες και είναι αδύνατον να βρεθούν δύο που να συμφωνούν για το τι σημαίνει. Πολύ περισσότερο κανείς δεν θα ήταν διατεθειμένος να ριψοκινδυνεύσει τη ζωή του κραυγάζοντας Δ.Δ.Ο. Κι αν ξυπνούσαν πάλι αυτοί που έπεσαν θα ερμήνευαν τα γράμματα σαν «Δεν Δίνω τα Όπλα».
Ήδη όμως έχουν καταγραφεί πολλοί που πέφτοντας από τις σφαίρες, ή λίγο πριν τσακίσει το λαιμό τους ο βρόγχος της αγχόνης, πρόλαβαν να αναφωνήσουν μόνο ένα γράμμα, το γράμμα έψιλον. Ε για την Ελλάδα, Ε-Ε για Ένωση, Ε-Ε-Ε για Ελευθερία, Ε για Ειρήνη. Δεν παρεισέφυσε η τελευταία κατά λάθος, γιατί χωρίς Ελευθερία δεν υπάρχει Ειρήνη. Το απέδειξε κι ο 19χρονος Παναγιώτης Τουμάζος, που όταν πήγαινε προς την ενέδρα όπου έδωσε τη ζωή του έκοψε φύλλα ελιάς από ένα δέντρο και είπε στους συναγωνιστές του «Αν τα βρουν οι Άγγλοι, θα καταλάβουν ότι είμαστε άνθρωποι που αγαπάμε την Ειρήνη».
Πολλές φορές, ίσως όλοι να έχουμε προβληματιστεί αν πραγματικά άξιζε να γίνουν τόσοι αγώνες, να χυθεί τόσο αίμα για την Πατρίδα, τα ιδανικά. Γι’ αυτό πάντα υπήρχε το λεγόμενο κίνημα Ειρήνης που δεν αμφιβάλλω ότι ενδόμυχα στηρίζεται από κάθε λογικό άνθρωπο. Λίγο πολύ όλοι έχουμε βιώσει την φυσιολογική εξέλιξη της ζωής όπου στην Ειρήνη τα παιδιά θάβουν τους γονείς ενώ στον πόλεμο οι γονείς θάβουν τα παιδιά τους.
Όμως χωρίς την αυταπάρνηση και θυσία κυρίως των νέων δεν απολαμβάνει κανείς τα αγαθά της Ειρήνης. Γι’ αυτό μένουν αιώνια νέοι οι ήρωες, σε αντίθεση με κάποιους επαγγελματίες των κινημάτων Ειρήνης που καταντούν καρικατούρες και ενίοτε υμνητές ακόμη και καταπιεστικών καθεστώτων.
Σκαλίζοντας κείμενα και δηλώσεις από την ευλογημένη εκείνη περίοδο του Αγώνα της Ε.Ο.Κ.Α. βρήκα ένα γράμμα του Διγενή με ημερομηνία 29 Σεπτεμβρίου 1958 που λέει «Μέχρι σήμερον αλλάξαμεν βασικώς αρκετά σχέδια με αποτέλεσμα να μην γνωρίζουμε κι εμείς τι ακριβώς θέλουμε αλλά και να φαινόμεθα εις τα όμματα φίλων και εχθρών ως λαός μη σταθερός εις τας επιδιώξεις του. Δεν είναι τα διάφορα σχέδια που λείπουν και που μπορεί να εμφανίζει τις δεκάδας τοιούτων. Εκείνο που λείπει είναι εκείνος ο οποίος θα υποστηρίζει ένα σχέδιον και να επιμένει μέχρι τέλους δια την αποδοχήν του».
Σήμερα το 2010 μετά από μισό αιώνα το ζητούμενο είναι το ίδιο. Υπάρχει μια ξεκάθαρη παραβίαση κάθε έννοιας δικαίου με εισβολή-κατοχή και εποικισμό. Λύσις δεν είναι δυνατόν να επιβιώσει χωρίς αποχώρηση των εισβολέων.
Έχουμε άραγε ανάγκη από αναζήτηση ταυτότητος και πορείας; Ίσως τα τελευταία λόγια που έχω να σας πω δώσουν απάντηση.
Ο Πτολεμαίος Γ΄ ζήτησε από τον Βασιλέα της Σπάρτης Κλεομένη τη μάνα του Κρατησίκλεια, όμηρο, σαν εγγύηση για τη συμμαχία της Σπάρτης. Παρά την εκ πρώτης όψεως ταπείνωση, εδέχθη με περηφάνεια να το κάνει, στην υπηρεσία της Πατρίδας. Μόνο όταν έμεινε μόνη με τον υιό της εδάκρυσε. Ήταν όμως πολύ σαφής όταν τον αποχαιρετούσε για να μπει στο πλοίο. «Κανείς δεν θα μας δει να δακρύζουμε ούτε θα δώσουμε σε κανένα το δικαίωμα να σκεφτεί ότι είμαστε ανάξιοι της δόξας της Σπάρτης».
Μάρτιος του 1957, νεκροτομείο Λευκωσίας. Ο Πιέρης Αυξεντίου αναγνωρίζει στα απομεινάρια του καμμένου σώματος τον υιό του Γρηγόρη. Κάνει σ’ όλους εντύπωση που είναι ατάραχος, ίσως δε να διαγράφεται κι ένα χαμόγελο, στο ρυτιδωμένο από τη βιοπάλη και τον ήλιο της Μεσαορίας πρόσωπό του. Όταν απομακρύνθηκαν ο φίλος και δικηγόρος του τον ρώτησε αν είναι καλά και πως είναι δυνατόν να μην κλάψει σε μια τέτοια στιγμή. «Δεν θα δώσω στα σκυλιά τη χαρά να με δουν να κλαίω», ήταν η απάντηση-λυγμός του Έλληνα πατέρα.
Λίγους μήνες νωρίτερα έπεσε μαχόμενος δίπλα στον Γρηγόρη, ένας αντάρτης κοντά στο χωριό του. Οι Άγγλοι επέβαλαν στους χωριανούς να περάσουν μπροστά από το διάτρητο από σφαίρες σώμα του για αναγνώριση. Ανάμεσά τους ήταν και η γυναίκα του. Γνωρίζοντας με ποια ομάδα αγωνιζόταν δεν μίλησε για να μην δώσει στους Άγγλους πληροφορία που μπορούσε νάναι καταστροφική για την οργάνωση.
Όταν αργότερα την ανέκριναν, ρωτούσαν επίμονα γιατί δεν απεκάλυψε ότι ήταν ο άντρας της «επειδή φοβάμαι τους νεκρούς, έκλεισα τα μάτια μου και δεν τον είδα» είπε η μικρομάνα Ευγενία Χρήστου Τσιάρτα.

Τον Αισχύλο του Ευφορίωνα
Το θρέμα της Αθήνας
Σκεπάζει τούτο το μνήμα στην
Καρπερή γη της Γέλας.
Για την άλκη του μπορείτε να μάθετε
Από τον κάμπο του Μαραθώνα
Και τους μακρυμάλληδες Μήδους,
που καλά την έμαθαν.

Την ιδιότητα του οπλίτη στη μάχη του Μαραθώνα επέλεξε να γράφει στην επιτύμβια πλάκα του ο μέγας τραγικός ποιητής που πέτυχε δεκατρείς πρώτες νίκες σε Ολυμπιάδες. Δεν ξεχνούσε φαίνεται ότι δίπλα του έπεσε ο αδελφός του Κυναίγειρος που προσπαθούσε να κρατήσει ένα πλοίο των Περσών και του έκοψαν το χέρι με πέλεκη.
Στην παρακμιακή Σιδώνα του 400μ.Χ. όπου μας μεταφέρει η διεισδυτική ιστορική προσέγγιση του Καβάφη, ένας καλλιεργημένος και υπερφίαλος νέος ούτε λίγο ούτε πολύ ανακαλεί τον Αισχύλο στην τάξη και του υποδεικνύει ότι θάπρεπε να γράψει στην ταφόπλακά του για τους θριάμβους και τις πνευματικές επιδόσεις της ζωής του και όχι μόνο ότι μέσα στις τάξεις των στρατιωτών, στον σωρό, πολέμησε κι αυτός τον Δάτη και τον Αρταφέρνη.
Με αυτή την μαρτυρία που δείχνει τους αόρατους και διαχρονικούς δεσμούς του Ελληνισμού της Κύπρου με ό,τι ωραιότερο παρήχθη απ’ αυτή την ιδεολογία, δεν νομίζω ότι χρειάζεται να ψάχνουμε ταυτότητα ή πορεία.
Το νιώθω και το λέω με έμφαση. Γρηγορείτε αδελφοί μου. Αν χαθεί η Κύπρος αρχίζει η αντίστροφη μέτρηση για τη Θράκη και το Αιγαίο. Έχουμε πολλά παραδείγματα και πρότυπα για μνήμη. Μην αφήσουμε τους νέους μας να μοιάσουν στους μαλθακούς νέους της Σιδώνος.
Σας καλώ σε εγρήγορση και επαγρύπνηση, γιατί είμαι Κύπριος και η Πατρίδα μου είναι η Ελλάδα.