Αναθεωρώντας τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις

Του Νίκου Στέλγια

Εδώ και μια εβδομάδα τα φώτα του τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικού δεν λένε να σβήσουν. Μια ειδική επιτροπή εξετάζει αναλυτικά τις διαρροές της ιστοσελίδας «Wikileaks» και παρουσιάζει αναλυτικές εκθέσεις στον πρωθυπουργό και στον υπουργό εξωτερικών της γειτονικής χώρας. Τι και αν τα κορυφαία στελέχη του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης επιχειρούν να υποβαθμίσουν την αγωνία της τουρκικής κυβέρνησης για τις τελευταίες εξελίξεις που επηρεάζουν το μέλλον των αμερικανοτουρκικών σχέσεων; Οι έμπειροι αναλυτές στην τουρκική πρωτεύουσα γνωρίζουν πολύ καλά ότι οι εν λόγω διαρροές δίνουν διαστάσεις στην ήδη ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα, που επικρατεί στις σχέσεις της χώρας τους με τη Δύση.


Όπως πληροφόρησε την Κυριακή τους αναγνώστες της η «Κ», το τελευταίο διάστημα οι σχέσεις της Τουρκίας με τον δυτικό κόσμο και κυρίως τις ΗΠΑ χαρακτηρίζονται από ποικίλες διακυμάνσεις. Οι εξελίξεις του περασμένου μήνα μιλούν από μόνες τους. Πρώτα στην νατοϊκή Σύνοδο της Λισαβόνας, στη συνέχεια κατά το ξέσπασμα της κρίσης με τις αποκαλύψεις του «Wikileaks» και τέλος ενώ φούντωναν οι καταστροφικές πυρκαγιές στο νότιο Ισραήλ, το δυτικό μπλοκ κάλεσε την Τουρκία να ξεκαθαρίσει τις θέσεις της σε ότι αφορά τον δυτικό προσανατολισμό της; Εμμονή σε πειραματισμούς στον χώρο της Μέσης Ανατολής ή πίστη στο μέλλον των τουρκοατλαντικών σχέσεων; Η Άγκυρα διάλεξε το δεύτερο. Άλλωστε δεν είχε και πολλές επιλογές. Στη Λισαβόνα αποδέχθηκε το αμερικανικό πυραυλικό σχέδιο, στις διαρροές του «wikileaks» απάντησε με λαϊκιστικά πυροτεχνήματα, ενώ ταυτόχρονα προσπαθούσε να αποφύγει την κορύφωση της έντασης και στην περίπτωση του Ισραήλ, ήταν η πρώτη χώρα η οποία έτρεξε προς βοήθεια.

Αποσαφηνίζοντας για μια ακόμη φορά την πίστη της στα δυτικά ιδανικά και σχέδια η Άγκυρα ξεκαθάρισε τη νέα βάση της εξωτερικής της πολιτικής.

Στο πλαίσιο των δηλώσεων που αφορούν την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας και το Κυπριακό, η Τουρκία ξεκαθάρισε με σκληρό και γεμάτο παράπονα τόνο ότι έχει απομυθοποιήσει την Ε.Ε. Με λίγα λόγια, η Άγκυρα εμφανίζεται απογοητευμένη από τους χειρισμούς ευρωπαϊκών χωρών, όπως η Γαλλία και η Αυστρία και τονίζει ότι οι εναλλακτικές αναζητήσεις της στηον Μέση Ανατολή βρίσκονται σε άμεση συνάρτηση με τις γεμάτες ενδοιασμούς κινήσεις των Βρυξελλών και των μεγάλων ευρωπαϊκών εταίρων. Ακόμη η Άγκυρα, επιχειρεί να εξηγήσει στις ΗΠΑ και στους συμμάχους της ότι στοχεύει στην αναβάθμιση των δραστηριοτήτων των αναδυόμενων τουρκικών εταιριών στον χώρο της Μέσης Ανατολής, χωρίς όμως να έρχεται σε αντιπαράθεση με το δυτικό κεφάλαιο. Με λίγα λόγια η Άγκυρα, δια στόματος κορυφαίων αξιωματούχων της, διευκρινίζει ότι στοχεύει στην εγχώρια καπιταλιστική ανάπτυξη με την συνεργασία του δυτικού κεφαλαίου. Οι αποκαλύψεις του «wikileaks» δεν σηματοδοτούν τίποτα άλλο παρά την υπογράμμιση αυτής της πραγματικότητας. Η αμφισημία των αμερικανών διπλωματών μιλά από μόνη της: Από την μια, καχυποψία για την πιθανή «κρυφή ατζέντα» του ΑΚΠ και από την άλλη υπογράμμιση του ηγετικού ρόλου του συγκεκριμένου κόμματος στον ευρύτερο χώρο της Μέσης Ανατολής.


Από την σκοπιά της Κύπρου

Οι εξελίξεις των τελευταίων ετών δείχνουν ότι η ελληνική πρωτεύουσα αδυνατεί να κατανοήσει τη σοβαρότητα των παραπάνω εξελίξεων. Η πλήρης κατάρρευση των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων της Ελλάδος και οι ασυνάρτητες, λαϊκιστικές τοποθετήσεις των ελληνικών πολιτικών φορέων στο σύνολο τους, δεν αφήνουν περιθώρια αισιοδοξίας για τη σωστή αποκωδικοποίηση των εξελίξεων στο πολιτικό κέντρο της γειτονικής χώρας. Τι και αν οι Τούρκοι δημοσιογράφοι και ακαδημαϊκοί αναρωτιούνται αν οι Έλληνες συνάδελφοι τους κατανοούν έστω κατά προσέγγιση αυτά που συμβαίνουν τους τελευταίους μήνες στον χώρο της Μέσης Ανατολής; Η μοναδική προσδοκία της Αθήνας είναι μια ευκαιριακή σύσφιξη σχέσεων με το Ισραήλ. Τίποτα παραπάνω…

Από τη σκοπιά της Κύπρου τα πράγματα είναι διαφορετικά. Μακριά από τους ερασιτεχνικούς πειραματισμούς των Αθηνών, η αποξένωση της Άγκυρας από την Ε.Ε. και η αναζήτηση εκ μέρους της νέων πολιτικοοικονομικών ισορροπιών στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής, θα πρέπει να θορυβήσουν όλους τους πολιτικούς και επιστημονικούς φορείς του τόπου. Οι εν λόγω εξελίξεις θα πρέπει να μελετηθούν με μεγάλη προσοχή. Φυσικά, αυτό το «καθήκον» δεν ανήκει αποκλειστικά στην ελληνοκυπριακή κοινότητα. Και η τουρκοκυπριακή κοινότητα είναι αναγκασμένη να ξεπεράσει τον τοπικισμό και την απομόνωση και να αναλύσει τις εξελίξεις οι οποίες αφορούν τη μεγαλύτερη χώρα της Ανατολικής Μεσογείου και τον ευρύτερο της χώρο.

Χρειαζόμαστε ψύχραιμες και επιστημονικά τεκμηριωμένες αναλύσεις… Οι εθνικιστικές εξάρσεις και οι ιδεολογικά φορτισμένες τοποθετήσεις μπορούν να οδηγήσουν μόνο στον κοινωνικό και ιδεολογικό εκτροχιασμό της Ελλάδος. Από αυτή την άποψη, η πτώση όλων των κοινωνικών και πολιτικών δομών της Ελλάδος θα πρέπει να αποτελέσει ένα καλό παράδειγμα για την ανεξάρτητη Κύπρο και να ανοίξει το δρόμο για «ανεξάρτητες» κυπριακές αναλύσεις…

www.kathimerini.com.cy