Το κυπριακό «πρόβλημα».

Όταν λέμε «Κυπριακό πρόβλημα» εννοούμε την εδώ και αιώνες , σισυφική προσπάθεια επίλυσης του πολιτικού προβλήματος της Κύπρου.

Έχω την εντύπωση ότι η μοιρασμένη Κύπρος δεν αποτελεί το κυπριακό πρόβλημα, αλλά είναι σύμπτωμα του πραγματικού κυπριακού προβλήματος. Το πιο οδυνηρό, αλλά σύμπτωμα. Όπως συμπτώματα είναι η υποβάθμιση της κυπριακής οικονομίας, η διαφθορά στην κοινωνία, το ρουσφέτι, το έγκλημα και όλα τα άλλα που είναι γνωστά σε όλους μας και δε χρειάζονται ιδιαίτερη αναφορά.

Το πραγματικό κυπριακό πρόβλημα, αυτό που ευθύνεται για όλα τα συμπτώματα, είναι η πεισματική εδώ και αιώνες παραμονή μας στην Ανατολή, πρόβλημα που αντιμετωπίζουν και οι υπόλοιπες ορθόδοξες χώρες της Ευρώπης αλλά και οι παλαιοκαθολικές όπως η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Νότιος Ιταλία.

Ανατολίτης είναι ο άνθρωπος που λειτουργεί με βάση το συναίσθημα και όχι τη λογική, ένα συναίσθημα μάλιστα, το οποίο δεν αποσκοπεί κάπου συγκεκριμένα αλλά εκφράζεται με σπασμωδικές εκδηλώσεις. Είναι ο άνθρωπος που οι αλήθειες του δίδονται έτοιμες χωρίς να τις έχει ψάξει ο ίδιος. Είναι ο άνθρωπος που αναπόφευκτα θεωρεί το Έχει για Εϊναι ενώ η σωτηρία του βρίσκεται έξω από τον κόσμο αυτό, είναι εσχατολογική, επομένως οι προσπάθειες για βελτίωση του παρόντος κόσμου είναι μάταιες.

Το αίμα, η συγγένεια είναι καθοριστικής σημασίας για τους Ανατολίτες ενώ οι κοινωνίες και το Κράτος είναι δευτερευούσης σημασίας και ουσιαστικά τα βλέπει ως συστήματα που λειτουργούν για να τον εξυπηρετούν δικαιωματικά. Τα παιδιά των Ελληνοκύπριων βρίσκουν αποκούμπι σε όλες τις φάσεις της ζωής τους στους γονείς, οι οποίοι νιώθουν υποχρεωμένοι να μεριμνήσουν για την αποκατάσταση τους (οικονομική, επαγγελματική κάποιες φορές ακόμα και συναισθηματική). Επομένως οι πολιτικοί καθίστανται μεσίτες των αιτημάτων των πολιτών προς το κράτος αντί να κόπτονται πρώτα για τη καλή λειτουργία αυτού. Η δημόσια υπηρεσία που κατακλείστηκε από δημόσιους υπαλλήλους αλλά και η αναξιοκρατία και το ρουσφέτι που είναι άλλα δύο συμπτώματα του κυπριακού προβλήματος μαρτυρούν του λόγου το αληθές.

Τα σύμβολα για τον άνθρωπο της ανατολής, είναι ουσιαστικής σημασίας, τόσης, που πολλές φορές μπαίνουν μπροστά από τα πράγματα εμποδίζοντας τον να δει την πραγματικότητα. Κλασικό παράδειγμα είναι το γεγονός ότι για κάποιους το κάψιμο της Ελληνικής σημαίας από ορισμένους βλάκες είναι γεγονός πιο σοβαρό από το κάψιμο ολόκληρης της Ελλάδας. Θυμίζω τις μεγάλες πυρκαγιές στην Πελοπόννησο και τις δηλώσεις του αρχιεπίσκοπου για αποστολή χρημάτων στο γάμο του Καραγκιόζη.

Το κυριότερο όμως γνώρισμα του ανατολίτη ανθρώπου είναι η ανυπαρξία εαυτού και ταυτότητας. Η έλλειψη προοπτικής για το μέλλον, η φτωχή ατομικότητα, η αδυναμία του Σκέπτεσθαι, υποχρεώνουν τον κενό άνθρωπο να γεμίσει το άδειο Εγώ με μύθους, με ένδοξα παρελθόντα, με όνειρα και μεγάλες ιδέες, με πλαστές ταυτότητες. Δεν είναι τυχαίο που μόλις ένας Ελληνοκύπριος έρθει σε επαφή με μια Αλήθεια αδιαμφισβήτητη που έρχεται σε αντιπαράθεση με αυτά που μάθαινε στο σχολείο, νιώθει ότι κλονίζεται ο εσωτερικός του κόσμος, ότι αμφισβητείται η ίδια η ύπαρξη και το Είναι του. Τρομάζει ο Ελληνοκύπριος να κοιταχτεί στον καθρέφτη γιατί θα δει την ένδεια του και έτσι προτιμά να κοιτάζει τον εαυτό του μέσα από ζωγραφιές και πορτρέτα που δεν αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα.

Η δυτική Ευρώπη, οι προηγμένες χώρες, μπήκαν στη διαδικασία της προόδου από τον 14ο αιώνα και την Αναγέννηση ενώ η Ελλάδα πέρασε τη δική της αναγέννηση τον 5ο π.Χ αιώνα. Τα αποτελέσματα αυτού του οργασμού της ανθρώπινης σκέψης είναι γνωστά και επηρέασαν καταλυτικά την εξέλιξη της ανθρωπότητας. Όταν οι άνθρωποι ένιωσαν ελεύθεροι να αμφισβητήσουν τρανταχτές και φρουρούμενες κατά το Μεσαίωνα δια πυρός και σιδήρου αλήθειες, απέδωσαν και πρόκοψαν και δημιούργησαν θαύματα, επινόησαν τις επιστήμες, έφτιαξαν έργα τέχνης που συγκλονίζουν ακόμα, δημιούργησαν τις βάσεις για τις σύγχρονες κοινωνίες τους.

Η Κύπρος τη 1η του Μάη του 2004 μπήκε στην Ε.Ε. Ενυπόγραφα μόνο. Ουσιαστικά είμαστε μια άρρωστη Δύση ενώ θα ήμασταν μια υγιής ανατολή. Όταν ο Κύπριος θα μπορεί να κάνει στη χώρα του αυτά που κάνει επιτυχημένα στο εξωτερικό όπου πολλοί συμπατριώτες μας διαπρέπουν, όταν το επόμενο Νόμπελ έρθει από Κύπριο που έδρασε στην Κύπρο, τότε αυτό θα σημαίνει ότι κάναμε ένα αποφασιστικό βήμα προς την ουσιαστική μας ένταξη στη Δύση. Όταν αρχίσει να αμφισβητεί την εικονική πραγματικότητα που του δημιούργησαν και αναζητήσει τη δική του αλήθεια τότε θα γεμίσει το δικό του κενό και δε θα έχει ανάγκη από άλλα πράματα να του καλύπτουν την εσωτερική ερημιά. Όταν αρχίσουν να κτίζονται λιγότερες εκκλησίες και στρατόπεδα και τη θέση τους πάρουν σχολεία, πανεπιστήμια και σύγχρονα νοσοκομεία τότε η Κύπρος θα μυρίσει Δύση. Αλλιώς θα συνεχίσει να ζει στα όνειρα. Και όσο ένα όνειρο παραμένει όνειρο είναι καταδικασμένο να εξελιχτεί σε εφιάλτη. Αυτόν που ζούμε τώρα.

Το άρθρο βασίστηκε στις σκέψεις ενός σοφού Έλληνα, του φιλόσοφου Στέλιου Ράμφου.

Γράφει: Ζήνωνας Σχίζας