Άννα Λιάτσου 
Στο τέλος Ιανουαρίου, πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα Φόρουμ που διοργάνωσε το Ελληνορωσικό Εμπορικό Επιμελητήριο για τις εξαγωγές στη Ρωσία. Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων, συζητήθηκαν θέματα της αγοράς που σχετίζονται με την οργάνωση των εξαγωγών, τις τελωνειακές διαδικασίες και την απλοποίηση της γραφειοκρατίας. Επίσης εξετάστηκαν οι δυνατότητες για τη διερεύνηση της συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών και την ενίσχυση των εμπορικών δεσμών τους.
Για τις προοπτικές και τις δυνατότητες των εληνικών εξαγωγών προς τη Ρωσία, μίλησε ο Ολέγκ Ντουνάγιεφ, επικεφαλής της Επιτροπής διαμετακομιστικού εμπορίου (Logistics) του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου της Ρωσικής Ομοσπονδίας και μέλος της Επιτροπής Μεταφορών του Ελληνορωσικού Εμπορικού Επιμελητηρίου.
Αναλυτικά η συνέντευξη έχει ως εξής:
ΕΡ: Οι σχέσεις Ρωσίας - Ελλάδας το τελευταίο διάστημα αναπτύσσονται ενεργά και αυτό φάνηκε και στις εκδηλώσεις του Φόρουμ. Εξακολουθούν όμως, να υπάρχουν κάποια προβλήματα. Ποιά είναι τα σημαντικότερα από αυτά;
ΑΠ: Υπάρχουν διάφορα προβλήματα στις ρωσοελληνικές εμπορικές σχέσεις. Μια κατηγορία προϊόντων που μπορεί να εξάγει η Ελλάδα, είναι τα τρόφιμα, ιδιαίτερα τα φρέσκα φρούτα και ψάρια, οι ελιές, το λάδι, κλπ. Στη Ρωσία υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για όλα αυτά τα προϊόντα. Αλλά εδώ έχουμε δύο προβλήματα. Είναι η ανταγωνιστικότητα των προϊόντων –πρωτίστως στην τιμή- και ορισμένα κρίσιμα ζητήματα, από το πακέτο των οργανωτικών και τεχνικών θεμάτων της εξαγωγής, όπως για παράδειγμα, η παράδοση των αγαθών και η υποστήριξη σε ζητήματα logistics.
Ελληνες, κινητοποιηθείτε!
ΕΡ: Θεωρείτε, ότι αυτά είναι προβλήματα που αφορούν στους ρώσους εισαγωγείς;
ΑΠ: Νομίζω ότι τα προβλήματα αυτά αφορούν πρωτίστως στην ελληνική πλευρά. Στη ρωσική αγορά κυκλοφορούν χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα, ισπανικά και ιταλικά προϊόντα. Δηλαδή προϊόντα επίσης χωρών της ΕΕ. Αυτά είναι προϊόντα γνωστών εταιρειών με αναγνωρίσιμο brand name, ενώ τα σήματα των ελληνικών προϊόντων είναι σχεδόν άγνωστα. Οι ρώσοι καταναλωτές δεν τα γνωρίζουν αρκετά.
Αν και οι Ελληνες λένε ότι τα προϊόντα τους είναι καλύτερα και ποιοτικότερα των ανταγωνιστών τους, αυτό -το αναγνωρίσιμο σήμα- είναι όντως ένα πρόβλημα. Ένα δεύτερο, βασικό πρόβλημα είναι φυσικά οι τιμές. Και αυτό, επειδή οι ιδιωτικές ελληνικές εταιρείες δουλεύουν αυτόνομα στην αγορά, δεν συνεργάζονται σε μεγαλύτερα και πιο ισχυρά σχήματα. Ένα άλλο σημαντικό πρόβλημα είναι επίσης ο τρόπος των συναλλαγών. Πολλοί Ελληνες, για κάποιο λόγο, πιστεύουν ότι θα πρέπει να έρθει κάποιος σε αυτούς να παραλάβει το προϊόν, αντί να πάνε οι ίδιοι στην αγορά και ότι –ο ξένος συνεργάτης- θα πρέπει να πληρώσει προκαταβολικά για τα προϊόντα που θα παραλάβει. Αλλά σήμερα, η αγορά δεν λειτουργεί έτσι.
Απευθείας στους παραγωγούς
Με άλλα λόγια, δεν υπάρχει καμία πολύ σημαντική οργάνωση και πρωτοβουλία από τους Ελληνες για να εισέλθουν δυναμικά στη ρωσική αγορά. Κι' αυτό παρά το γεγονός ότι η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε κρίση. Υπάρχουν επίσης προβλήματα στις μεταφορές των ευπαθών προϊόντων, τα οποία κάποιος θα πρέπει να τα λύσει. Και υπάρχει η -ευρέως διαδεδομένη ανάμεσα στους Ελληνες- άποψη, ότι αυτός «ο κάποιος» πρέπει να είναι το κράτος. Από τη ρωσική πλευρά, τέτοια προβλήματα δεν υπάρχουν. Αγοράζουμε ελληνικά προϊόντα, αλλά μέσω μεσαζόντων. Θα μας ενδιέφερε να αγοράσουμε ελληνικά προϊόντα κατευθείαν από τους έλληνες παραγωγούς, επειδή η τιμή τους μπορεί να είναι φθηνότερη.
ΕΡ: Τι άλλο θα μπορούσε να εξάγει στην Ελλάδα στη Ρωσία;
ΑΠ: Η Ελλάδα είναι μια μεγάλη εξαγωγέας προϊόντων γούνας. Αν κάνετε μια έρευνα ανάμεσα στις Ρωσίδες, θα εκπλαγείτε από το ποσοστό των γυναικών μας που φορούν ελληνική γούνα. Θέλω να σημειώσω, ότι το «επιχειρείν» στις γούνες στην Ελλάδα δεν χρειάζεται κρατική υποστήριξη. Οι έμποροι βρήκαν από μόνοι τους τον τρόπο να προωθήσουν και να πουλήσουν το προϊόν τους. Αν έρθει κάποιος ρώσος τουρίστας στην Αθήνα ή στη Ρόδο, σίγουρα κάποιος θα τον πλησιάσει και θα του προτείνει να πάει στο γειτονικό κατάστημα για να δει τη συλλογή από γούνες που προσφέρει ο ντόπιος επιχειρηματίας. Δηλαδή, την τεχνική του «πως να πουλάς στο ρώσο καταναλωτή», οι Ελληνες την κατέχουν. Και είναι απαραίτητο να μάθουν να πουλάνε το ίδιο αποτελεσματικά και τα άλλα προϊόντα τους.
ΕΡ: Πριν από λίγο καιρό είχατε πει, ότι η ρωσική αγορά δεν τροφοδοτείται με ελληνικά ψάρια για λόγους που οφείλονται κυρίως σε διαδικαστικά θέματα. Οπως τη συμμόρφωση των ελληνικών προϊόντων με τους κτηνιατρικούς και υγειονομικούς κανόνες και τις απαιτήσεις της Ρωσίας. Μπορείτε να μας πείτε αναλυτικά πως έχει η κατάσταση;
ΑΠ: Η Ελλάδα λειτουργεί στη βάση της νομοθεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το ρωσικό σύστημα υγειονομικού και επιδημιολογικού ελέγχου είναι διαφορετικό. Πιο αυστηρό. Όταν κλείνονται τα συμβόλαια και προβλέπονται όλες οι προϋποθέσεις εξαγωγής νωπών προϊόντων και υπάρχουν όλα τα συνοδευτικά έγγραφα, τότε δεν εμφανίζεται κανένα πρόβλημα στην εισαγωγή των ελληνικών ψαριών.
Είναι αλήθεια ότι παρουσιάστηκαν μερικά συμβάντα που αφορούσαν στον έλεγχο των εγγράφων ελληνικών επιχειρήσεων. Είχαμε ακόμα μεγάλα διακρατικά προβλήματα για το ίδιο θέμα, επειδή τα απαραίτητα έγγραφα συμπληρώθηκαν εσφαλμένα ή ήταν ανακριβή. Και τα συγκεκριμένα έγγραφα είναι υποχρεωτικά στην ολοκλήρωση της εμπορικής συναλλαγής. Αυτό είναι ένα πρόβλημα οργανωτικού και τεχνικού χαρακτήρα και όχι ένα πρόβλημα «τεχνητών» γραφειοκρατικών εμποδίων. Η
Η ελληνική πλευρά, περιλαμβανομένων των υπουργείων, θα πρέπει να προετοιμάσει όλα τα αναγκαία επίσημα έγγραφα, τα οποία θα πρέπει να προσαρμοστούν σύμφωνα με τους κτηνιατρικούς και υγειονομικούς κανόνες της Ρωσίας και της Τελωνειακής Ένωσης. Λειτουργούμε με ενιαίους κανόνες και οι απαιτήσεις τους πρέπει να ακολουθούνται.
Μεταφορές με τον σιδηρόδρομο
ΕΡ: Στο φόρουμ συζητήθηκε το ενδεχόμενο της καθοριστικής συμβολής στο εμπόριο από τους «Ρωσικούς Σιδηροδρόμους» (RZD). Ποιές από τις προτάσεις, μπορούν να υλοποιηθούν;
ΑΠ: Προβλήματα σε θέματα logistics του διαμετακομιστικού εμπορίου υπάρχουν. Η απόσταση από την Αθήνα μέχρι τη Μόσχα είναι 3.200 χιλιόμετρα, που σημαίνει ότι τα εμπορεύματα βρίσκονται 10-12 ημέρες στον δρόμο, έχουμε έλλειψη οικονομιών κλίμακας. Θα μπορούσαμε να δούμε την επιλογή των μεταφορών των ελληνικών προϊόντων με το σιδηρόδρομο. Η επιλογή των θαλασσίων μεταφορών μέσω της Αγίας Πετρούπολης δεν μπορεί να λειτουργήσει λόγω των μικρών ποσοτήτων.
Αυτό που έχει ενδιαφέρον να εξεταστεί πιο αναλυτικά, είναι οι σιδηροδρομικές μεταφορές με βαγόνια – ψυγεία. Θα μπορούσε να διερευνηθεί επίσης, η ιδέα μιας σιδηροδρομικής γραμμής Αθηνών - Μόσχας ή οι συνδυασμένες μεταφορές στη διαδρομή Αθήνα – Τουαπσέ ή Νοβοροσίσκ με πλοίο και στη συνέχεια, σιδηροδρομικώς μέχρι τον τελικό προορισμό στη ρωσική ενδοχώρα. Αλλά και πάλι, η ελληνική πλευρά θα πρέπει να αναλάβει την πρωτοβουλία και να οργανώσει συνεργατικά σχήματα των παραγωγών για να πετύχουμε οικονομίες κλίμακας.
Στη συνέχεια, μπορούμε μαζί με τις ρωσικές ή τις ελληνορωσικές εταιρείες, να λύσουμε το θέμα της διασφάλισης των παραδόσεων των εμπορευμάτων. Οι «Ρωσικοί Σιδηρόδρομοι» είναι έτοιμοι να βοηθήσουν και να προχωρήσουν στην υλοποίηση του έργου με επωφελή και οικονομικά αποδοτικό τρόπο. Τεχνικά όλα είναι εφικτά, τα προβλήματα αφορούν σε οργανωτικά θέματα και στην οικονομική αποτελεσματικότητα του έργου.
ΕΡ: Ποιοί είναι οι τομείς συνεργασίας μεταξύ του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου και του Ελληνορωσικού Εμπορικού Επιμελητηρίου (ΕΡΕΕ); Πως βλέπετε τις πρωτοβουλίες και τι προτάσεις για την ανάπτυξη της συνεργασίας, που παρουσίασε ο πρόεδρος του ΕΡΕΕ, κ. Χρήστος Δήμας;
ΑΠ: Το Ελληνορωσικό Εμπορικό Επιμελητήριο συμμετέχει πολύ δραστήρια στην επίλυση των προβλημάτων που δημιουργούνται στις εμπορικές δοσοληψίες, διευκολύνοντας παραγωγούς και επιχειρηματίες ώστε να μπορέσουν να βγουν από τη δύσκολη οικονομική κατάσταση, που βρίσκεται σήμερα η Ελλάδα. Ο Χρήστος Δήμας εργάζεται, κατά την άποψη μου, πολύ δραστήρια και αποτελεσματικά. Έχει μια καλή ομάδα συνεργατών που τον βοηθάει στο έργο του. Η ελληνική επιτροπή για τις μεταφορές εργάζεται το ίδιο στοχευμένα και αποτελεσματικά με τους ρώσους εταίρους της. Το ΕΡΕΕ βλέπει τις δυνατότητες της ρωσικής αγοράς σε όλο το μέγεθός της.
Σήμερα, είναι εμφανής μια τάση πολλών Ελλήνων να συνεργαστούν εμπορικά με τη Ρωσία και το Επιμελητήριο δραστηριοποιείται πολύ έντονα προσφέροντας κάθε δυνατή βοήθεια που θα του ζητηθεί. Θα πρέπει να σημειωθεί, ότι η δραστηριότητα αυτή απευθύνεται, όχι μόνο στις εμπορικές σχέσεις με την περιοχή της Μόσχας, την ομώνυμη περιφέρεια και με τις κεντρικές περιοχές της Ρωσίας, αλλά κατευθύνεται και στις περιοχές της ενδοχώρας (Ουράλια, Κρασνοντάρ). Την ίδια στιγμή, αναζητείται ο πιο κατάλληλος τρόπος συνεργασίας με το Νοβοροσίσκ και έχουμε συζητήσει το ενδεχόμενο συνεργασίας με τις περιφέρειες που βρίσκονται στα «μεγάλα γεωγραφικά πλάτη». Έχουμε ήδη εντοπίσει το πολύ μεγάλο ενδιαφέρον που υπάρχει για ελληνικά προϊόντα στις πιο βόρειες περιοχές της Ρωσίας.
Βασική η κρατική στήριξη
Κ. Χρήστος Δημάς, πρόεδρος του Ελληνορωσσικού επιμελητηρίου, και κ. Ολέγκ Ντουνάγιεφ, επικεφαλής της Επιτροπής διαμετακομιστικού εμπορίου (Logistics) του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Πηγή: www.hrcc.gr
Το Επιμελητήριο εργάζεται δυναμικά και επεκτείνει τη δραστηριότητά του σε όλη τη Ρωσία. Στο Φόρουμ συζητήσαμε επίσης τη δυνατότητα χρησιμοποίησης της Ελλάδας σαν χώρα τράνζιτ για τη μεταφορά οικοδομικών υλικών και μεταλλουργικών προϊόντων. Πιστεύω ότι είναι απαραίτητη μια πιο ενεργή συνεργασία μεταξύ των αρμοδίων υπουργείων των δύο χωρών μέσα από το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο, για να προχωρήσει μια τέτοιας κλίμακας και σημασίας ιδέα. Χρειάζεται κρατική στήριξη. Θα ήθελα με την ευκαιρία να τονίζω και πάλι: Χρειάζεται μια βαθύτερη αλληλεπίδραση μεταξύ των ελληνικών κρατικών δομών και του ΕΡΕΕ. Το να θελήσει να εισέλθει κάποιος στη ρωσική αγορά, δεν είναι μια εύκολη υπόθεση. Θα έχει περισσότερες πιθανότητες επιτυχίας μόνο όταν έρθει σε εμάς όχι μόνος, αλλά σαν εταίρος σε ισχυρά εμπορικά σχήματα. Μια τέτοια όμως επιχειρηματική συνεργατική δομή, δεν είναι εύκολο να προχωρήσει χωρίς κρατική στήριξη. Για να εξασφαλιστεί η ανταγωνιστικότητα στις τιμές θα πρέπει να υπάρξουν οικονομίες κλίμακας. Και προς το παρόν, αυτό δεν συμβαίνει.
Τέλος, σύμφωνα με όλες τις προβλέψεις, η ροή των τουριστών από τη Ρωσία αυξάνεται και η ελληνική πλευρά θα πρέπει να εκμεταλλευθεί αυτή την τάση. Οι εξαγωγές αγαθών πρέπει να συνδέονται με την αύξηση της τουριστικής κίνησης. Οι πολίτες μας έρχονται στην Ελλάδα, μαθαίνουν και εξοικειώνονται με τα προϊόντα και με την επιστροφή τους στην πατρίδα, τα προϊόντα αυτά θα πρέπει να είναι διαθέσιμα και στη Ρωσία. Πρέπει στα καταστήματα μας να εμφανίζονται αναγνωρίσιμα ελληνικά σήματα. Η τοποθέτηση των προϊόντων στα δίκτυα των ρωσικών καταστημάτων δεν είναι μια εύκολη υπόθεση. Είναι όμως ρεαλιστικό να γίνει, όταν υπάρχουν απέναντι στους κολοσσούς της λιανικής, ενιαία και ισχυρά επιχειρηματικά σχήματα συνεργαζόμενων ελληνικών εταιρειών, που μπορούν να προσφέρουν τις απαιτούμενες ποσότητες προϊόντων.
*Ολέγκ Ντουνάγιεφ, επικεφαλής της Επιτροπής διαμετακομιστικού εμπορίου (Logistics) του Εμποροβιομηχανικού Επιμελητηρίου της Ρωσικής Ομοσπονδίας.
Η Ρωσία Τώρα