Ερασιτεχνισμοί και άγνοια

Κυβέρνηση σημαίνει ευθύνη. Που μεταφράζεται σε γνώση, σοβαρότητα και ακρίβεια. Κάθε τι άλλο έχει συνέπειες καταλυτικές σε βάρος της χώρας που υφίσταται τέτοιου είδους ελαττωματικές κυβερνητικές συμπεριφορές.
Ένας ιδιαίτερα ευαίσθητος για την διακυβέρνηση της χώρας τομέας είναι εκείνος της ενέργειας. Πέραν της ζωτικής σημασίας που αυτή έχει για την καθημερινή διαβίωση μιας κοινωνίας εξ’ ίσου κρίσιμος είναι και ο ρόλος της για την εθνική οικονομία.
Το κόστος των προϊόντων, και κατ’ επέκταση η ανταγωνιστικότητα μιας οικονομίας, εξαρτάται από τέσσερις βασικά παράγοντες. Αυτοί είναι το κόστος της εργασίας,  του χρήματος, των πρώτων υλών, των φορολογικών επιβαρύνσεων αλλά και της ενέργειας. Πέρα απ’ αυτό όμως η ενέργεια αποτελεί και παράγοντα εξασφάλισης οικονομικών πόρων για την εθνική οικονομία.
Αυτό αποτελεί κρίσιμο ζήτημα  για χώρες που παράγουν ενέργεια – είτε αυτό είναι πετρέλαιο είτε αέριο. Εξ’ ίσου σημαντικός πόρος όμως είναι και για τα κράτη εκείνα που το έδαφός τους χρησιμοποιείται για την διακίνηση/μεταφορά ενεργειακών προϊόντων. Οι αγωγοί λοιπόν πετρελαίου και αερίου έχουν μεταβληθεί σε παράγοντες κρίσιμους για τις εθνικές οικονομίες των χωρών των οποίων τα εδάφη διασχίζουν για να καταλήξουν στους όποιους τελικούς εμπορικούς τους προορισμούς.
Με βάση την λογική αυτή οι αγωγοί αερίου που θα περάσουν από την Ελλάδα με τελική κατάληξη τις ευρωπαϊκές αγορές αποτελούν ζωτικής σημασίας παράγοντες για την οικονομία της χώρας.  Εν τούτοις οι σχεδιασμοί αυτών των εξαιρετικά σημαντικών έργων μέχρι και την τελική τους υλοποίηση προϋποθέτουν σοβαρότητα, προσεκτικό σχεδιασμό και στοχευμένη δουλειά. Τα στοιχεία αυτά όμως δεν φαίνεται να βρίσκονται σε επάρκεια στη χώρα.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα η εξωπραγματική υπεραισιοδοξία μας για τον πετρελαιαγωγό Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη που απέτυχε τελικά να υλοποιηθεί. Με επιμονή προειδοποιούσα τους εκάστοτε κυβερνητικούς παράγοντες για τις δυσκολίες αλλά και για τις εκτιμήσεις μου περί τελικής του ματαίωσης. Ουδέποτε εισακούσθηκα, με αποτέλεσμα η καταληκτική αποτυχία του εγχειρήματος να εμφανισθεί σαν αναπάντεχο γεγονός η σαν εξωγενής δήθεν συνομωσία!!

Αλλά και ο περίφημος South Stream (αέριο από Ρωσία σε Τουρκία και σε άλλες Βαλκανικές χώρες με τελική απόληξη στις ευρωπαϊκές αγορές) που τόσο είχε διαφημισθεί, τελικά εγκαταλείφθηκε. Κυρίως λόγω αντιθέσεων με ευρωπαϊκή νομοθεσία περί ανταγωνισμού αλλά και για λόγους υπερεξάρτησης από Ρωσικό αέριο.

Παρόμοιες περιπέτειες θα αντιμετωπίσει, κατά πάσα πιθανότητα, και ο τώρα προγραμματιζόμενος Turkish Stream. Ο αγωγός δηλ. μεταφοράς Ρωσικού αερίου μέσω Τουρκίας στα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτήν ακριβώς την ορολογία χρησιμοποιούν οι Ρώσοι και γενικότερα οι εμπνευστές και οι επικείμενοι κατασκευαστές του.  Εμείς βέβαια επιμένουμε να ομιλούμε για αγωγό «μέσω Τουρκίας και Ελλάδας». Η διαφορά βρίσκεται στην εκτίμηση της Gazprom, πως θα ξεπεράσει τις νομικές ενστάσεις της ΕΕ  την φορά αυτή, μια και θα εξαντλήσει τον επιχειρηματικό της ρόλο στην κατασκευή του έργου και μεταφορά του προϊόντος μέχρι τα σύνορα της Ελλάδας – και άρα της ΕΕ.  Εξυπακούεται πως το έργο αυτό θα αρχίσει να υλοποιείται αφού προηγουμένως έχει εξασφαλισθεί η Ευρωπαϊκή συναίνεση και προετοιμασία των αναγκαίων έργων υποδομής στο χώρο από τα ελληνοτουρκικά σύνορα προς την Ευρώπη.

Κουβέντες λοιπόν του είδους πως εντός της εβδομάδος υπογράφουμε για τον αγωγό κι ετοιμαζόμαστε να εισπράξουμε και προκαταβολές έναντι των μελλοντικών εσόδων της χώρας από την λειτουργία του έργου, στερούνται σοβαρότητας. Για ποια ακριβώς έσοδα μπορούμε από τώρα να μιλάμε αφού δεν ξέρουμε τους πελάτες και τι ακριβώς αυτοί θα πληρώνουν;

Προχθές στο Βερολίνο, σε συνάντηση που παραβρέθηκα, ο Αλεξέι Μίλλερ, αφεντικό της Gazprom, ανοιχτά αναφέρθηκε στις ενστάσεις των Βρυξελλών για την τιμολογιακή πολιτική της εταιρίας του, που κάνει σοβαρές διακρίσεις ανάμεσα σε πελάτες της. Κι απείλησε πως πίεση για ομοιογενειοποίηση  των τιμολογίων δυνατόν να οδηγήσει σε αυξήσεις τιμών αντί για την μείωσή τους. Η ΕΕ λοιπόν ζητά αλλαγές, ενώ ο παραγωγός – δηλ. η Ρωσία – αντιδρά με ενδεχόμενες αυξήσεις. Αν λοιπόν το σχέδιο του Turkish Stream υλοποιηθεί, σε τι τιμές θα κλείσουν οι συμφωνίες με τους πελάτες; Αν  πρόκειται να παραμείνουν οι ίδιοι και με τους ίδιους όρους θα συμφωνήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή;

Να σημειώσουμε πως στην περίπτωση του πετρελαίου επικρατεί η λογική του «παράγεις και στη συνέχεια πουλάς». Στο αέριο όμως είναι απαραίτητο «πρώτα να πουλήσεις και μετά να παράγεις – και να μεταφέρεις». Διότι το προϊόν είναι περισσότερο ευαίσθητο, οι επενδύσεις ακριβότερες και η μεταφορά πιο περίπλοκη και ασταθής. Αν λοιπόν δεν εξασφαλισθεί η μεταφορά στις ευρωπαϊκές αγορές, με τα νομικά προβλήματα λυμένα και τις ποσότητες καθορισμένες ο αγωγός δεν μπορεί να υλοποιηθεί.

Ο χρόνος λοιπόν είναι ακόμη μεγάλος και τα προβλήματα σύνθετα για να μιλάμε για γρήγορες κι επικερδείς λύσεις. Δεν υπάρχει λοιπόν σοβαρότητα όταν ακούγονται δηλώσεις για επικείμενες υπογραφές και προκαταβολές εσόδων – ποιών εσόδων;

Α. Ανδριανόπουλος  - Capital