Λάζαρος Μαύρος
Τ Α 87ΧΡΟΝΑ σήμερα των Οκτωβριανών της Κύπρου. Της εθνικο-λαϊκής εξέγερσης της 21ης Οκτωβρίου 1931, για την απελευθέρωση από τον βρετανικό ζυγό και την Ένωση με τη μητέρα Ελλάδα. Εκείνη η αυθόρμητη, ασχεδίαστη, απρογραμμάτιστη παλλαϊκή έκρηξη. Εκτόξευσε την ανέκαθεν συσσωρευμένη λάβα τής Αντίστασης και της Λευτεριάς. Η οποία πυρπόλησε τη νύκτα εκείνης της Τετάρτης, Εικοσιμιά τ’ Οκτώβρη, το Κυβερνείο του Άγγλου Κυβερνήτη της Colony of Cyprus, σερ Ρόναλντ Στορρς. Εκεί στον «λόφο των όφεων», τον λόφο των Αγίων Ομολογητών, όπου βρίσκεται σήμερα το Προεδρικό Μέγαρο της Λευκωσίας.
Η Σ Α Ν ΑΥΤΟΥΡΓΟΙ εκείνης της «λαμπρατζιάς της Ένωσης», στα νιάτα τους τότε, οι παππούδες κι οι γιαγιάδες μας. Οι προπάπποι της σημερινής ελληνικής νεολαίας της Κύπρου.
- Μια δυναμική γριά έριξε την πρώτη πέτρα στους αστυνομικούς του Κυβερνείου, μας έλεγε, μαθητής τότε, αυτόπτης και συνεργός, ο αείμνηστος καθηγητής, γιατρός και λογοτέχνης Κύπρος Χρυσάνθης.
- Κι ο συμμαθητής του, έφηβος στο Παγκύπριο Γυμνάσιο, ο ποιητής μας Κώστας Μόντης, εκφώνησε τον επικήδειο στον πρώτο νεκρό της εξέγερσης, τον 17χρονο Ονούφριο Κληρίδη.
- Κι ο μετέπειτα παγωτάρης της οδού Λήδρας, ο Ηράκλης, ήταν που σκαρφάλωσε κι ύψωσε τη Γαλανόλευκή μας επάνω στο Κυβερνείο, προτού το παραδώσουν στις φλόγες.
- Μαζί τους κι ο παρασημοφορημένος στους Βαλκανικούς Απελευθερωτικούς Πολέμους του 1912-13 εθελοντής πολεμιστής Σάββας Τενίζης, απ’ τον Στρόβολο. Με τη Γαλανόλευκη και τη σάλπιγγά του.
- Κι ο Καρακούσιης απ’ την Έγκωμη, μ’ ένα χοιρομέρι απ’ την λεηλατημένη κουζίνα του Κυβερνείου στον θρόνο του Στορρς και το «έλα μάνα μου να δεις τον γιο σου 10 λεπτά Κυβερνήτη», που εκφώνησε εκεί, για να του στοιχίσει μετά, 10 χρόνια στις φυλακές των Εγγλέζων…
Ε Π Ε Ι Δ Η: Στην πραγματικότητα η Ιστορία μας είναι κατ’ ακρίβειαν μια μακρόσυρτη, ακανόνιστη, μα διαρκής, σκυταλοδρομία Εθνικής Αντίστασης. Για τη Λευτεριά. Στην οποία, η κάθε επόμενη γενιά παραλαμβάνει τη σκυτάλη απ’ την προηγούμενη. Ή, άμα τύχει, απ’ την προ-προηγούμενη:
- Χονδρικά: Από τον Σαλαμίνιο Ονήσιλο του 499 προ Χριστού, μέχρι το 76% του ΟΧΙ στο Δημοψήφισμα εναντίον του Σχεδίου Ανάν του 2004, έως σήμερα. Έως αύριο και μεθαύριο κ.ο.κ. Με την ίδια σκυτάλη.
Δ Ι Ο Τ Ι: «Χρόνια σκλαβκιές ατέλειωτες - τον πάτσον τζιαι τον κλώτσον τους. Εμείς τζιαμαί: Ελιές τζιαι τερατσιές πάνω στον ρότσον τους!», καθώς στιχούργησε για όλους τους αιώνες μας και για όλες τις γενιές ο Κώστας Μόντης.
Π Ρ Ι Ν ΑΠΟ ΕΝΔΕΚΑ χρόνια, το 2007, στον γειτνιάζοντα με το πυρποληθέν Κυβερνείο των Εγγλέζων χώρο, ανάμεσα στο νυν Προεδρικό Μέγαρο και στο κτήριο του Ερυθρού Σταυρού, ο τότε ΠτΔ, αείμνηστος Τάσσος Παπαδόπουλος, τέλεσε τα αποκαλυπτήρια του Μνημείου των Θυσιασθέντων στην Εξέγερση των Οκτωβριανών εναντίον της βρετανικής αποικιοκρατίας, για Ένωση με τη μητέρα Ελλάδα. Η εμπνευσμένη ομιλία που εκφώνησε ο Τάσσος, για το διά μέσου των αιώνων Αντιστασιακό εθνικό γνώρισμα των Ελλήνων Κυπρίων, βασιζόταν και στην απόφαση -υπό τη δική του ΗΓΕΣΙΑ- του 76% του λαού ν’ απορρίψει τη «λύση Ανάν», για ν’ αποφύγει τη μετατροπή της Κύπρου σε τουρκικό προτεκτοράτο.
Π Ρ Ι Ν ΑΠΟ ΔΥΟ χρόνια, Κυριακή, 23η Οκτ. 2016, ο νυν Πρόεδρος Αναστασιάδης τέλεσε τ’ αποκαλυπτήρια ενός 2ου Μνημείου για την αντιαποικιακή, υπέρ της Ενώσεως, Εξέγερση των Οκτωβριανών του '31, στο χωρίο Πισσούρι. Με ξεχωριστά τιμώμενη τη Μνήμη του αγωνιστή του ’31, φυλακισμένου και μετέπειτα επί 10ετία (1943-1953) δημάρχου Πάφου, ηγέτη της «Παγκύπριας Ελληνικής Σοσιαλιστικής Πρωτοπορίας», Χριστόδουλου Γαλατόπουλου.
Σ Η Μ Α Ν Τ Ι Κ Ο είναι να υπενθυμίσουμε ότι ο Γαλατόπουλος, πέντε μήνες πριν πεθάνει, με το μπαστούνι του άρρωστος, στάθηκε μπροστά στην κορυφαία -σ’ ολόκληρη τη Βρετανική Αυτοκρατορία- διαδήλωση των μαθητών της Πάφου, οι οποίοι ματαίωσαν, μόνο στην Πάφο απ’ όλη την Αυτοκρατορία, τις Τελετές για τη Στέψη της Βασίλισσας Ελισάβετ Β΄ στις 2 Ιουνίου 1953. Τη μέρα που ο 15χρονος μαθητής Ευαγόρας Παλληκαρίδης σκαρφάλωσε στα προπύλαια του Ιακωβείου Σταδίου και κατέβασε τη βρετανική σημαία. Τέσσερα χρόνια προτού ο Ευαγόρας, αντάρτης της ΕΟΚΑ, ανέβει στην Αγχόνη των Εγγλέζων. Οι Εγγλέζοι το 1953 είχαν συλλάβει κι έσυραν στα δικαστήρια τον Γαλατόπουλο, ως «υποκινητή» της μαθητικής εξέγερσης της 2ας Ιουνίου 1953.
Τ Ο Ν ΕΙΧΑΝ ξανά φυλακίσει τον Γαλατόπουλο το 1931 ώς το 1936 ως «υποκινητή» της Εξέγερσης των Οκτωβριανών, επειδή εξώθησε τους κατοίκους του Πισσουρίου να πυρπολήσουν τον εκεί Αστυνομικό Σταθμό των Άγγλων. Ο Γαλατόπουλος το 1942 πρωτοστάτησε στην ίδρυση της Παναγροτικής Ενώσεως Κύπρου (ΠΕΚ). Το 1943 εξελέγη 1η φορά δήμαρχος Πάφου κι επανεξελέγη το 1946 και το 1949 ως το 1953. «Παρέλαβε την Πάφο χωριό και την κατέστησε πόλη». Το 1943 ίδρυσε την Παγκύπρια Ελληνική Σοσιαλιστική Πρωτοπορία (ΠΕΣΠ), αντίθετος με τους τότε δεξιούς και τους τότε ΑΚΕΛιστές. Στην ΠΕΣΠ εντάχθηκε, μαθητής ακόμα, ο μετέπειτα ήρωας της ΕΟΚΑ, Κυριάκος Μάτσης, που αρθρογραφούσε και στη «Νέα Πολιτική Επιθεώρηση» του Γαλατόπουλου.
Κ Ο Ρ Υ Φ Α Ι Ο ΒΙΒΛΙΟ του Γαλατόπουλου γραμμένο από τον ίδιο στις φυλακές, στ’ αγγλικά, με στόχο να εκδοθεί στο Λονδίνο για να διαφωτίσει τον αγγλικό λαό για τις βρομιές της αποικιοκρατίας στην Κύπρο, άγνωστο επί 65 χρόνια, μεταφράστηκε κι εκδόθηκε το 2011 απ’ τις εκδόσεις Κ. Επιφανίου, μ’ επιμέλεια Ανδρέα Μακρίδη και τον τίτλο «Στις Φλόγες του Κυβερνείου - Το ανέκδοτο ημερολόγιο του Χριστόδουλου Γαλατόπουλου για την Εξέγερση του Οκτωβρίου του 1931»…
Φ Ε Τ Ο Σ το Θεατρικό Εργαστήρι του Πανεπιστημίου Κύπρου ανέδειξε σε δραματοποίηση του καθηγητή Μιχάλη Πιερή ένα άλλο κορυφαίο επικό ποιητικό έργο του Γαλατόπουλου, που έγραψε στις φυλακές των Εγγλέζων. Το «Παγκόσμιο Άσμα - Προμηθέας Δεσμώτης», με αλλεπάλληλες παραστάσεις στο Αρχοντικό Αξιοθέας της Λευκωσίας, στην Πάφο και στην Κρήτη.
Π Ρ Ι Ν ΑΠΟ 35 χρόνια, το 1983, είχε εκδοθεί το βιβλίο «Ανθολογία Κειμένων - Η Κυπριακή Εξέγερση του 1931» των Γιώργου Χατζηκωστή, Κύπρου Χρυσάνθη και Ελευθέριου Ευγενίου. Ήταν το πρώτο από τα πιο πρόσφατα βιβλία για την Εξέγερση του ’31. Ακολούθησε το 2002 το βιβλίο «Τα Οκτωβριανά» του αγωνιστή Πέτρου Στυλιανού και το 2004 «Η Εξέγερση του Οκτώβρη 1931» που συνέγραψαν ο αείμνηστος αγωνιστής Βίας Λειβαδάς με τον συναγωνιστή του Γιάννη Σπανό και τον ιστορικό Πέτρο Παπαπολυβίου.
Ο Λάζαρος Μαύρος είναι αρθρογράφος στην εφημερίδα Σημερινή και ραδιοφωνικός παραγωγός στο Ράδιο Πρώτο
Τ Α 87ΧΡΟΝΑ σήμερα των Οκτωβριανών της Κύπρου. Της εθνικο-λαϊκής εξέγερσης της 21ης Οκτωβρίου 1931, για την απελευθέρωση από τον βρετανικό ζυγό και την Ένωση με τη μητέρα Ελλάδα. Εκείνη η αυθόρμητη, ασχεδίαστη, απρογραμμάτιστη παλλαϊκή έκρηξη. Εκτόξευσε την ανέκαθεν συσσωρευμένη λάβα τής Αντίστασης και της Λευτεριάς. Η οποία πυρπόλησε τη νύκτα εκείνης της Τετάρτης, Εικοσιμιά τ’ Οκτώβρη, το Κυβερνείο του Άγγλου Κυβερνήτη της Colony of Cyprus, σερ Ρόναλντ Στορρς. Εκεί στον «λόφο των όφεων», τον λόφο των Αγίων Ομολογητών, όπου βρίσκεται σήμερα το Προεδρικό Μέγαρο της Λευκωσίας.
Η Σ Α Ν ΑΥΤΟΥΡΓΟΙ εκείνης της «λαμπρατζιάς της Ένωσης», στα νιάτα τους τότε, οι παππούδες κι οι γιαγιάδες μας. Οι προπάπποι της σημερινής ελληνικής νεολαίας της Κύπρου.
- Μια δυναμική γριά έριξε την πρώτη πέτρα στους αστυνομικούς του Κυβερνείου, μας έλεγε, μαθητής τότε, αυτόπτης και συνεργός, ο αείμνηστος καθηγητής, γιατρός και λογοτέχνης Κύπρος Χρυσάνθης.
- Κι ο συμμαθητής του, έφηβος στο Παγκύπριο Γυμνάσιο, ο ποιητής μας Κώστας Μόντης, εκφώνησε τον επικήδειο στον πρώτο νεκρό της εξέγερσης, τον 17χρονο Ονούφριο Κληρίδη.
- Κι ο μετέπειτα παγωτάρης της οδού Λήδρας, ο Ηράκλης, ήταν που σκαρφάλωσε κι ύψωσε τη Γαλανόλευκή μας επάνω στο Κυβερνείο, προτού το παραδώσουν στις φλόγες.
- Μαζί τους κι ο παρασημοφορημένος στους Βαλκανικούς Απελευθερωτικούς Πολέμους του 1912-13 εθελοντής πολεμιστής Σάββας Τενίζης, απ’ τον Στρόβολο. Με τη Γαλανόλευκη και τη σάλπιγγά του.
- Κι ο Καρακούσιης απ’ την Έγκωμη, μ’ ένα χοιρομέρι απ’ την λεηλατημένη κουζίνα του Κυβερνείου στον θρόνο του Στορρς και το «έλα μάνα μου να δεις τον γιο σου 10 λεπτά Κυβερνήτη», που εκφώνησε εκεί, για να του στοιχίσει μετά, 10 χρόνια στις φυλακές των Εγγλέζων…
Ε Π Ε Ι Δ Η: Στην πραγματικότητα η Ιστορία μας είναι κατ’ ακρίβειαν μια μακρόσυρτη, ακανόνιστη, μα διαρκής, σκυταλοδρομία Εθνικής Αντίστασης. Για τη Λευτεριά. Στην οποία, η κάθε επόμενη γενιά παραλαμβάνει τη σκυτάλη απ’ την προηγούμενη. Ή, άμα τύχει, απ’ την προ-προηγούμενη:
- Χονδρικά: Από τον Σαλαμίνιο Ονήσιλο του 499 προ Χριστού, μέχρι το 76% του ΟΧΙ στο Δημοψήφισμα εναντίον του Σχεδίου Ανάν του 2004, έως σήμερα. Έως αύριο και μεθαύριο κ.ο.κ. Με την ίδια σκυτάλη.
Δ Ι Ο Τ Ι: «Χρόνια σκλαβκιές ατέλειωτες - τον πάτσον τζιαι τον κλώτσον τους. Εμείς τζιαμαί: Ελιές τζιαι τερατσιές πάνω στον ρότσον τους!», καθώς στιχούργησε για όλους τους αιώνες μας και για όλες τις γενιές ο Κώστας Μόντης.
Π Ρ Ι Ν ΑΠΟ ΕΝΔΕΚΑ χρόνια, το 2007, στον γειτνιάζοντα με το πυρποληθέν Κυβερνείο των Εγγλέζων χώρο, ανάμεσα στο νυν Προεδρικό Μέγαρο και στο κτήριο του Ερυθρού Σταυρού, ο τότε ΠτΔ, αείμνηστος Τάσσος Παπαδόπουλος, τέλεσε τα αποκαλυπτήρια του Μνημείου των Θυσιασθέντων στην Εξέγερση των Οκτωβριανών εναντίον της βρετανικής αποικιοκρατίας, για Ένωση με τη μητέρα Ελλάδα. Η εμπνευσμένη ομιλία που εκφώνησε ο Τάσσος, για το διά μέσου των αιώνων Αντιστασιακό εθνικό γνώρισμα των Ελλήνων Κυπρίων, βασιζόταν και στην απόφαση -υπό τη δική του ΗΓΕΣΙΑ- του 76% του λαού ν’ απορρίψει τη «λύση Ανάν», για ν’ αποφύγει τη μετατροπή της Κύπρου σε τουρκικό προτεκτοράτο.
Π Ρ Ι Ν ΑΠΟ ΔΥΟ χρόνια, Κυριακή, 23η Οκτ. 2016, ο νυν Πρόεδρος Αναστασιάδης τέλεσε τ’ αποκαλυπτήρια ενός 2ου Μνημείου για την αντιαποικιακή, υπέρ της Ενώσεως, Εξέγερση των Οκτωβριανών του '31, στο χωρίο Πισσούρι. Με ξεχωριστά τιμώμενη τη Μνήμη του αγωνιστή του ’31, φυλακισμένου και μετέπειτα επί 10ετία (1943-1953) δημάρχου Πάφου, ηγέτη της «Παγκύπριας Ελληνικής Σοσιαλιστικής Πρωτοπορίας», Χριστόδουλου Γαλατόπουλου.
Σ Η Μ Α Ν Τ Ι Κ Ο είναι να υπενθυμίσουμε ότι ο Γαλατόπουλος, πέντε μήνες πριν πεθάνει, με το μπαστούνι του άρρωστος, στάθηκε μπροστά στην κορυφαία -σ’ ολόκληρη τη Βρετανική Αυτοκρατορία- διαδήλωση των μαθητών της Πάφου, οι οποίοι ματαίωσαν, μόνο στην Πάφο απ’ όλη την Αυτοκρατορία, τις Τελετές για τη Στέψη της Βασίλισσας Ελισάβετ Β΄ στις 2 Ιουνίου 1953. Τη μέρα που ο 15χρονος μαθητής Ευαγόρας Παλληκαρίδης σκαρφάλωσε στα προπύλαια του Ιακωβείου Σταδίου και κατέβασε τη βρετανική σημαία. Τέσσερα χρόνια προτού ο Ευαγόρας, αντάρτης της ΕΟΚΑ, ανέβει στην Αγχόνη των Εγγλέζων. Οι Εγγλέζοι το 1953 είχαν συλλάβει κι έσυραν στα δικαστήρια τον Γαλατόπουλο, ως «υποκινητή» της μαθητικής εξέγερσης της 2ας Ιουνίου 1953.
Τ Ο Ν ΕΙΧΑΝ ξανά φυλακίσει τον Γαλατόπουλο το 1931 ώς το 1936 ως «υποκινητή» της Εξέγερσης των Οκτωβριανών, επειδή εξώθησε τους κατοίκους του Πισσουρίου να πυρπολήσουν τον εκεί Αστυνομικό Σταθμό των Άγγλων. Ο Γαλατόπουλος το 1942 πρωτοστάτησε στην ίδρυση της Παναγροτικής Ενώσεως Κύπρου (ΠΕΚ). Το 1943 εξελέγη 1η φορά δήμαρχος Πάφου κι επανεξελέγη το 1946 και το 1949 ως το 1953. «Παρέλαβε την Πάφο χωριό και την κατέστησε πόλη». Το 1943 ίδρυσε την Παγκύπρια Ελληνική Σοσιαλιστική Πρωτοπορία (ΠΕΣΠ), αντίθετος με τους τότε δεξιούς και τους τότε ΑΚΕΛιστές. Στην ΠΕΣΠ εντάχθηκε, μαθητής ακόμα, ο μετέπειτα ήρωας της ΕΟΚΑ, Κυριάκος Μάτσης, που αρθρογραφούσε και στη «Νέα Πολιτική Επιθεώρηση» του Γαλατόπουλου.
Κ Ο Ρ Υ Φ Α Ι Ο ΒΙΒΛΙΟ του Γαλατόπουλου γραμμένο από τον ίδιο στις φυλακές, στ’ αγγλικά, με στόχο να εκδοθεί στο Λονδίνο για να διαφωτίσει τον αγγλικό λαό για τις βρομιές της αποικιοκρατίας στην Κύπρο, άγνωστο επί 65 χρόνια, μεταφράστηκε κι εκδόθηκε το 2011 απ’ τις εκδόσεις Κ. Επιφανίου, μ’ επιμέλεια Ανδρέα Μακρίδη και τον τίτλο «Στις Φλόγες του Κυβερνείου - Το ανέκδοτο ημερολόγιο του Χριστόδουλου Γαλατόπουλου για την Εξέγερση του Οκτωβρίου του 1931»…
Φ Ε Τ Ο Σ το Θεατρικό Εργαστήρι του Πανεπιστημίου Κύπρου ανέδειξε σε δραματοποίηση του καθηγητή Μιχάλη Πιερή ένα άλλο κορυφαίο επικό ποιητικό έργο του Γαλατόπουλου, που έγραψε στις φυλακές των Εγγλέζων. Το «Παγκόσμιο Άσμα - Προμηθέας Δεσμώτης», με αλλεπάλληλες παραστάσεις στο Αρχοντικό Αξιοθέας της Λευκωσίας, στην Πάφο και στην Κρήτη.
Π Ρ Ι Ν ΑΠΟ 35 χρόνια, το 1983, είχε εκδοθεί το βιβλίο «Ανθολογία Κειμένων - Η Κυπριακή Εξέγερση του 1931» των Γιώργου Χατζηκωστή, Κύπρου Χρυσάνθη και Ελευθέριου Ευγενίου. Ήταν το πρώτο από τα πιο πρόσφατα βιβλία για την Εξέγερση του ’31. Ακολούθησε το 2002 το βιβλίο «Τα Οκτωβριανά» του αγωνιστή Πέτρου Στυλιανού και το 2004 «Η Εξέγερση του Οκτώβρη 1931» που συνέγραψαν ο αείμνηστος αγωνιστής Βίας Λειβαδάς με τον συναγωνιστή του Γιάννη Σπανό και τον ιστορικό Πέτρο Παπαπολυβίου.
Ο Λάζαρος Μαύρος είναι αρθρογράφος στην εφημερίδα Σημερινή και ραδιοφωνικός παραγωγός στο Ράδιο Πρώτο
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Υφίσταται μετριασμός των σχολίων.
- Παρακαλούμε στα σχόλια σας να χρησιμοποιείτε ένα όνομα ή ψευδώνυμο ( Σχόλια από Unknown θα διαγράφονται ).
- Παρακαλούμε να μη χρησιμοποιείτε κεφαλαία γράμματα στη σύνταξη των σχολίων σας.