Το «Πολιτμπιρό» του Λευκού Οίκου

Ο υπουργός Αμυνας Ρόμπερτ Γκέιτς δεν παραχωρεί συχνά συνεντεύξεις. Ηταν λοιπόν εξόχως ενδιαφέροντα τα όσα δημοσίως είπε για τον Τζιμ Τζόουνς, τον σύμβουλο εθνικής ασφαλείας, και για το πώς αυτός χειρίζεται την εξωτερική πολιτική στην κυβέρνηση Ομπάμα.

Tου David Ignatius - Aρθρογράφου της Washington Post
Ο Γκέιτς είναι θαυμαστής του απόστρατου στρατηγού των πεζοναυτών. Οπως είπε, παρακολουθεί από κοντά τους συμβούλους εθνικής ασφάλειας από την εποχή του Χένρι Κίσινγκερ στη δεκαετία του ’70. Εξού και έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ο Τζόουνς είναι «μεταξύ των καλύτερων» που έχει γνωρίσει. «Σκέφτομαι τον Τζιμ σαν τη συγκολλητική ουσία που διατηρεί τη συνεκτικότητα της ομάδας», είπε ο Γκέιτς, που διευκρινίζει ότι παρά τα όσα λέγονται για τους «εγωπαθείς» στην ομάδα του Ομπάμα, εκείνοι που βρίσκονται στα υψηλά κλιμάκια της ιεραρχίας δεν είναι ανταγωνιστές, αλλά συνεργάτες.

Τίποτε το εντυπωσιακό ή το πρωτοφανές στο εγκώμιο του Γκέιτς, με τη διαφορά ότι επί δυο μήνες ο Τζόουνς υπήρξε το αντικείμενο «εκστρατείας ψιθύρων» που κάνει τον γύρο της Ουάσιγκτον. Οι περιβόητες «ανώνυμες πηγές» διαρκώς τον κατασκοπεύουν και έπειτα διαδίδουν ότι είναι εκτός πραγματικότητας και απροετοίμαστος, ότι δεν κάθεται ώς αργά στο γραφείο του και ότι κλοτσάει το σκύλο του.

Ο Γκέιτς γνωρίζει τους ψίθυρους (γι’ αυτό πρότεινε τη συνέντευξη). Απορρίπτει όλες τις φήμες με το επιχείρημα «τα συνηθισμένα της Ουάσιγκτον», λέει ότι προέρχονται από τα «χαμηλά κλιμάκια» και όχι από τους πρωταγωνιστές. Παραδέχεται ότι το «κουτσομπολιό» δεν κάνει καλό, αλλά δεν θα χαλάσει κι ο κόσμος.

Λογικά θα σκεφτόταν κανείς ότι αφού ο Γκέιτς αποφάσισε να αντιμετωπίσει τις φήμες, κάτι όντως συμβαίνει. Εγώ όμως υποψιάζομαι ότι έχει δίκιο, πρόκειται για τη συνήθη κουτσομπολίστικη πολυλογία της Ουάσιγκτον. Παρά ταύτα στην υπόθεση υπεισέρχεται ζήτημα υψίστης σημασίας που έχει να κάνει με τον τρόπο λειτουργίας του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας μέσα στο κυβερνητικό σχήμα. Το χρονοδιάγραμμα του Ομπάμα για την εξωτερική πολιτική είναι ιδιαίτερα φιλόδοξο, στο Κάιρο ουσιαστικά πρότεινε την επούλωση των τραυμάτων μιας ολόκληρης γενιάς. Πώς λοιπόν παίρνει τις μεγάλες αποφάσεις; Και με ποιο τρόπο ο Τζόουνς εποπτεύει την όλη διαδικασία;

Αυτό που περιπλέκει την κατάσταση είναι η ύπαρξη σκληρού πυρήνα στην κυβέρνηση, που απαρτίζεται από άτομα τα οποία συνεργάστηκαν στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας και απέκτησαν ειδικό δεσμό με τον πρόεδρο. Οπως για παράδειγμα ο προσωπάρχης του Λευκού Οίκου Ραμ Εμάνιουελ, ο κορυφαίος σύμβουλος Ντέιβιντ Αξελροντ, τα ανώτατα στελέχη του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας, Ντένις Μακ Ντόνο και Μαρκ Λίπερτ. Δίκην αστεϊσμού τους αποκαλώ «Το Πολιτμπιρό».

Τα μέλη του Πολιτμπιρό είναι νεότερα από τους υπεύθυνους της εξωτερικής πολιτικής, δηλαδή τον Τζόουνς, τον Γκέιτς και την υπουργό Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον. Η σχέση τους με τον Ομπάμα θυμίζει τους «Γεωργιανούς» - δηλαδή του ανθρώπους από την Πολιτεία της Τζόρτζια - γύρω από τον Τζίμι Κάρτερ. Σε αυτήν την πρόκληση πρέπει να ανταποκριθεί ο Τζόουνς, δηλαδή να διαχειριστεί μια διαδικασία στην οποία ειδικό βάρος θα έχει και η συμβολή άλλων. Πρέπει να διευκολύνει τους άλλους συμβούλους, αντί να είναι απλώς ο πρώτος τη τάξει σύμβουλος του προέδρου. Ο Τζόουνς αποδέχθηκε το δευτερεύοντα ρόλο, αλλά διατρέχει τον κίνδυνο να χαρακτηρισθεί «αμέτοχος».

«Η διαφορά ηλικίας και εγγύτητας (προς τον Ομπάμα) είναι υπαρκτή, δεν διακρίνω όμως ανταγωνισμό ή φθόνο», είπε ο Γκέιτς. «Ο Τζιμ, η Χίλαρι και εγώ αστειευόμαστε επειδή είμαστε άλλης γενιάς από τους ανθρώπους του Λευκού Οίκου», λέει.

Ο Ομπάμα επέλεξε τον Τζόουνς, διότι όπως λέει αξιωματούχος του Λευκού Οίκου, προσβλέπει στην «κανονικότητα» μετά την κρυψίνοια της κυβέρνησης Μπους. «Ολοι χρειάζονται κάποιον ισχυρό και αξιόπιστο, κάποιον που να εισακούεται», εξηγεί ο αξιωματούχος.

Ο Γκέιτς ισχυρίζεται ότι η μεγαλύτερη επιτυχία του Τζόουνς ήταν η ιδιότητα του «έντιμου χρηματιστή». Οπως εξηγεί, εμπιστεύεται τον Τζιμ όταν χρειάζεται κάποιον να προβάλλει στον πρόεδρο τις απόψεις του επί συγκεκριμένου ζητήματος. «Ο Τζιμ είναι αυτός που διευκολύνει καταστάσεις, όχι αυτός που θέτει εμπόδια, πράγμα όχι τόσο συνηθισμένο σ’ αυτή τη δουλειά», λέει ο Γκέιτς.

Κατ’ ουσίαν αυτό που στην αρχή προβλημάτιζε ήταν το πώς ο Ομπάμα θα συνεργαστεί με την Κλίντον. Μέχρι στιγμής η συγκεκριμένη συνεργασία εξελίχθηκε ομαλά. Συναντιούνται δις της εβδομάδος κατ’ ιδίαν, συνήθως τις Πέμπτες. Η Κλίντον υπήρξε πρότυπο βοηθού, ανταποκρίνεται πιστά στο βαρύτατο χρονοδιάγραμμα των ταξιδίων και αποφεύγει επιμελώς να υποσκελίζει τον πρόεδρο. «Τίποτε από όσα φοβόντουσαν οι κοντινοί, οι “ομάδες ανταγωνιστών” και άλλα, δεν συνέβη», λέει ο αξιωματούχος του Λευκού Οίκου.

Οι εκ των έσω λένε ότι η Κλίντον αντικρούει τον Ομπάμα. Για παράδειγμα άσκησε πιέσεις για στρατιωτικές ενισχύσεις στο Αφγανιστάν από νωρίς. Κάποιος αξιωματούχος κάνει λόγο για «δημιουργική ένταση» και «εμπεριστατωμένη συζήτηση» στις συναντήσεις του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας. Αυτού του είδους η ελευθέρας βουλήσεως δράση είναι αυτό ακριβώς που θέλει ο Ομπάμα. Και με τον Τζόουνς στο ρόλο του χαμηλών τόνων συντονιστή, πήρε αυτό που ακριβώς ζητούσε.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ