Μνημείο για τους αποικιοκράτες

του Σενέρ Λεβέντ
Στήθηκε ένα μνημείο στην Κερύνεια. Στο παλιό αγγλικό κοιμητήριο. Ένα αγγλικό μνημείο. Στη μνήμη των 371 'Αγγλων στρατιωτών που πέθαναν σε αυτό το νησί. Σκοτώθηκαν την περίοδο 1956-1959. Από ποιον; Στην είδηση που απέστειλε το πρακτορείο μας λέγεται ότι δολοφονήθηκαν «από την τρομοκρατική οργάνωση ΕΟΚΑ». Μήπως οι 'Αγγλοι θα μπορούσαν να ανεγείρουν το μνημείο αυτό, αν ήθελαν, στο νότιο τμήμα της Κύπρου; Φυσικά και δεν θα μπορούσαν. Αλλά εδώ το ανέγειραν. Εμείς δημοσιεύσαμε αυτήν την είδηση στην εφημερίδα μας με τίτλο «Μνημείο στους αποικιοκράτες». Μια άλλη εφημερίδα μας χρησιμοποίησε τον εξής τίτλο: «Μνημείο ενάντια στη θηριωδία της ΕΟΚΑ». Μια άλλη έκανε λόγο για «'Αγγλους πεσόντες». Από πότε αποκαλούνται «πεσόντες» και οι 'Αγγλοι στρατιώτες; Δεν ξέρω αν υπάρχει άλλη χώρα στον κόσμο που ανέγειρε μνημείο στους αποικιοκράτες της. Μήπως, για παράδειγμα, οι Αλγερινοί ανέγειραν μνημείο για τους Γάλλους; Οι Υεμενέζοι για τους 'Αγγλους; Οι Έλληνες για τους Οθωμανούς; Ανέγειραν; Στο κέντρο της Μόσχας υπάρχει ένα μνημείο που ανεγέρθηκε για τους Οθωμανούς κατά την περίοδο πριν τη Ρωσική Επανάσταση του 1917, αλλά δεν ήταν στη μνήμη των Γενίτσαρων που σκοτώθηκαν στα Βαλκάνια. Ήταν για να παρουσιαστούν οι βαρβαρότητες που διέπραξαν εκεί οι Γενίτσαροι.
Οι 'Αγγλοι στρατιώτες που σκοτώθηκαν στην Κύπρο ήταν στρατιώτες της αποικιοκρατικής αγγλικής διοίκησης. Όχι του εθνικοαπελευθερωτικού στρατού. Αντίθετα, μάλιστα, βρίσκονταν εδώ για να καταστείλουν τις προσπάθειες όσων αγωνίζονταν για ελευθερία και ανεξαρτησία. Και ήταν και αυτοί ανηλεείς και χωρίς οίκτο, όπως όλοι οι κατοχικοί στρατοί. Θυμηθείτε τον ήρωα Αυξεντίου, στο κρησφύγετο του οποίου έγινε επιδρομή, δεν παραδόθηκε και τον πυρπόλησαν. Ένας 'Αγγλος λοχίας που υπηρετούσε εκείνο το πρωί στον αστυνομικό σταθμό της Πύλης Πάφου είπε το εξής, τότε, στον δικό μας Δάσκαλο Αρίφ: «Ο Αυξεντίου very good kebap!»
Οι Ελληνοκύπριοι και όχι οι Τουρκοκύπριοι διεξήγαγαν ένοπλο αγώνα κατά των 'Αγγλων αποικιοκρατών. Και οι 'Αγγλοι χρησιμοποίησαν, δυστυχώς, τους Τουρκοκύπριους για να καταστείλουν την αντίσταση των μελών της ΕΟΚΑ. Τους έγραψαν στις καταδρομές. Τους εκπαίδευσαν. Και τους έβαλαν απέναντι από την ΕΟΚΑ. Αυτή ήταν μια από τις πιο σοβαρές ενέργειες που διατάραξε τις σχέσεις Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.
Μπορεί ο τελικός στόχος της ΕΟΚΑ να ήταν η ένωση. Όμως, αυτό δεν σκιάζει τον αγώνα που διεξήχθη κατά των 'Αγγλων αποικιοκρατών. Δεν μπορεί να σκιάζει τον αγώνα των πραγματικών αντιστασιακών ούτε και ο σκοπός ίδρυσης της ΕΟΚΑ ή το γεγονός ότι μερικοί που βρίσκονταν στις ανώτατες βαθμίδες της χρησιμοποίησαν την οργάνωση κατά των κομουνιστών. Ακριβώς όπως έγινε στην ΤΜΤ. Όσοι προβαίνουν σε εκτιμήσεις για αυτές τις δύο οργανώσεις δεν πρέπει να μπερδεύουν τα πράγματα και να αγνοούν εκείνην την ευαίσθητη γραμμή. Ούτε η ΕΟΚΑ ούτε η ΤΜΤ μπορούν να αξιολογηθούν με τις ενέργειες και τις αποφάσεις 3-5 ατόμων. Και στις δύο οργανώσεις υπήρχαν άτομα που πίστευαν από καρδιάς στην υπόθεσή τους. 'Ατομα μέσα στην ΕΟΚΑ που αγωνίστηκαν ηρωικά κατά των 'Αγγλων αποικιοκρατών. Και άτομα μέσα στην ΤΜΤ που αντιστάθηκαν κατά της ένωσης. Θυσίασαν τη ζωή τους για το σκοπό αυτό. Αυτοί ήταν οι απλοί στρατιώτες και των δύο οργανώσεων. Ήταν πολύ διαφορετικοί από τους ευρισκόμενους στις ανώτατες βαθμίδες.
Στο αγγλικό μνημείο στην Κερύνεια αναγράφονται ένα προς ένα τα ονόματα των 371 στρατιωτών. Πέθαναν στα χώματα την ανεξαρτησία των οποίων ήταν εντεταλμένοι να εμποδίσουν. Στο τέλος είναι και αυτοί στρατιώτες. Εκτελούσαν διαταγές. Αλλά αυτό δεν απαιτεί να στηθεί μνημείο γι΄ αυτούς στα χώματα στα οποία κάποτε ήταν αποικιοκράτες. Τα μνημεία ανεγείρονται για τους ήρωες και για εκείνους που έδωσαν τη ζωή τους στο δρόμο για την ελευθερία, στην αντίσταση κατά μιας αδικίας, μιας σκλαβιάς. Μόνο μνημείο ντροπής και όχι πηγή περηφάνιας μπορεί να αποτελέσει για εμάς η ανέγερση μνημείου των αποικιοκρατών στα εδάφη μας.
ΠΟΛΙΤΗΣ