Σπατάλη δημοσίου χρήματος

του Γιάννη Μαρίνου

Θα ξεκινήσω σήμερα με έναν έπαινο. Απευθύνεται στον υπουργό Πολιτισμού κ. Γερουλάνο, ο οποίος τόλμησε να περιορίσει- έστω- το όργιο σπατάλης δημοσίου χρήματος από την κρατική ΕΡΤ καταργώντας διάφορες θέσεις συμβούλων με εξωφρενικές ετήσιες αποδοχές μεταξύ 200.000 και 350.000 ευρώ όταν η πρωθυπουργική αποζημίωση ανέρχεται σε μόλις 142.000 ευρώ. Επαινος επίσης για την, ανεπαρκή πάντως, μείωση ανάλογων μισθών διευθυντικών στελεχών και δημοσιογράφων, η δημοσιοποίηση των ονομάτων και των αποδοχών των οποίων έχει προκαλέσει πανελλήνια αγανάκτηση.

Αρκεί να μην επακολουθήσει στην αναισχύντως σπάταλη ΕΡΤ ο διορισμός των «δικών μας παιδιών» με ανάλογες αποδοχές. Και αφού καθησυχάσω μερικούς δικαιολογημένα καχύποπτους αναγνώστες πληροφορώντας τους ότι ουδέποτε έχω εισπράξει έστω και μία δραχμή ή ευρώ για τις κατά καιρούς τηλεοπτικές εμφανίσεις μου, επανέρχομαι σε νέες προτάσεις μου για περιορισμό της σπατάλης δημοσίου χρήματος από τα άδεια πια ταμεία του κράτους και των ΔΕΚΟ. Θα υπενθυμίσω προηγουμένως ότι περιορισμός της σπατάλης, τον οποίο απλώς επαγγέλλονται οι εκάστοτε κυβερνώντες τα τελευταία 30 χρόνια, σημαίνει απλά ότι κάποιοι συνάνθρωποί μας θα πάψουν να εισπράττουν λίγα ή πολλά χρήματα, άμεσα ή έμμεσα, από τον δημόσιο τομέα. Και μια που συζητείται τώρα το ασφαλιστικό σύστημα, ας επισημάνω μερικές σπάταλες προβλέψεις του οι οποίες μεταξύ άλλων οδήγησαν στο σημερινό αδιέξοδο:

- Αρχίζω από τα πλασματικά χρόνια υπηρεσίας (π.χ., χρόνος στρατιωτικής θητείας). Δηλαδή, διαστήματα που χωρίς να εργαζόμαστε και χωρίς συχνά να έχουν καταβληθεί εισφορές εργαζομένων και εργοδοτών υπολογίζονται ως χρόνος ασφαλιστικός και συνεπάγονται πρόωρη συνταξιοδότηση με πρόσθετο κόστος για τα ασφαλιστικά ταμεία. Απαράδεκτη σπατάλη σε βάρος των ασφαλιστικών ταμείων είναι επίσης οι εθελούσιες έξοδοι υπέρ προνομιούχων εργαζομένων, κυρίως σε μονοπωλιακές επιχειρήσεις του ευρύτερου δημόσιου τομέα.

- Οι πρόωρες συνταξιοδοτήσεις για λόγους ελάφρυνσης αδικαιολόγητου κόστους των ΔΕΚΟ αλλά ενίοτε και ιδιωτικών προβληματικών επιχειρήσεων που φορτώνουν με πρόσθετα βάρη τα ασφαλιστικά ταμεία και με περισσότερα χρόνια συνταξιοδότησης τους υπόλοιπους ασφαλισμένους. Κάποιες φορές μάλιστα και με πρόσθετες δελεαστικές αποζημιώσεις, ενώ το κράτος συνήθως δεν καλύπτει από τον προϋπολογισμό το πρόσθετο αυτό κόστος.

- Εμμεση σπατάλη σε βάρος πια της εθνικής οικονομίας είναι επίσης το ότι άνδρες και γυναίκες με γνώσεις και πείρα που έχουν αποκτήσει κατά τα χρόνια υπηρεσίας τους αχρηστεύονται πρόωρα, ενώ συχνά επωφελούνται οι ιδιωτικές επιχειρήσεις. Ουκ ολίγους προσλαμβάνουν, συχνά κρυφά και με μαύρα χρήματα. Πολλαπλή η απώλεια για το Δημόσιο, αφού δεν φορολογούνται για τα πρόσθετα αυτά συνήθως υψηλά εισοδήματα, ενώ στερούν θέσεις εργασίας από τις νεότερες γενιές, που δεν μπορούν να βρουν απασχόληση, αφού τις καταλαμβάνουν οι προνομιούχοι των εθελουσίων εξόδων.

Αυτό το είδος σπατάλης σε χρήμα και τεχνογνωσία συνιστά θεσμό ιδιαίτερα στους ένστολους δημόσιους υπαλλήλους (στρατιωτικούς, σώματα ασφαλείας κτλ.). Αποτέλεσμα: χιλιάδες συνέλληνες στην ακμή της ηλικίας και της επαγγελματικής τους δραστηριότητας να αποστέλλονται πρόωρα στη σύνταξη για να προαχθούν οι νεότεροι και να φορτώνονται τα δημόσια ταμεία το κόστος από την επί 30 και 40 χρόνια ακόμη συνταξιοδότηση των πρόωρα εργασιακά αχρηστευθέντων συμπολιτών μας.

Ενα από τα προσχήματα αυτής της σπάταλης συνταξιοδότησης είναι ότι έτσι μπορούν να φθάνουν και στα ανώτερα αξιώματα όσο γίνεται περισσότεροι στρατιωτικοί κ.ά. προτού συνταξιοδοτηθούν με την επιπλέον δικαιολογία ότι όταν προάγονται σε αυτά νεότεροι στην ηλικία δεν μπορούν να παραμείνουν ως υφιστάμενοί τους μεγαλύτεροι στην ηλικία, για λόγους σεβασμού και πειθαρχίας. Σε άλλες σοβαρότερες χώρες αυτά τα προσχήματα για πρόωρη συνταξιοδότηση δεν ισχύουν (π.χ., στις ΗΠΑ). Ας προσθέσω εδώ και τον σκοτεινό ρόλο κάποιων τέως ανώτατων αξιωματικών που ενεργούν ως μεσάζοντες για προμήθειες όπλων και λοιπό πολεμικό εξοπλισμό. Παρά τις οργισμένες αντιδράσεις κάποιων αναγνωστών, θα συνεχίσω.

jmarinos@tovima.gr