Γράμμα από την Ελλάδα: Ύβρις, Κάθαρση και «Τρόικα»

γράφει ο Alain Salles στη Le Monde

Η Ελληνική πολιτική ζωή φαίνεται να έχει τρελαθεί. Αυτό είναι το αποτέλεσμα μιας περιόδου που άρχισε με την πολιτική αυτοκτονία του πρωθυπουργού Γεωργίου Παπανδρέου, το Νοέμβριο 2011, και την κούρσα για εκλογές, σε οποιαδήποτε τιμή, του ηγέτη της αντιπολίτευσης Αντώνη Σαμαρά.  Είναι αρκετά για να χάσει κανείς τα Ελληνικά  και τα Λατινικά  του ταυτόχρονα! 

Ψυχίατρος και ψυχαναλυτής, ο Στέλιος Στυλιανίδης επικεντρώθηκε στα παθολογικά συμπτώματα της ελληνικής πολιτικής τάξης. Στη χώρα του Οιδίποδα και των Ατρειδών, η πολιτική είναι, περισσότερο από οπουδήποτε αλλού, μια ιστορία μεταξύ οικογενειών, και ονειρευμένο πεδίο για τους αναλυτές. 

Η διάγνωση: παράνοια και ναρκισσισμός.

Όλα ξεκινούν από τις πελατειακές σχέσεις. «Η ψήφος που δίνεται στον υποψήφιο ζητά αντάλλαγμα: Σε ψήφισα, μου χρωστάς». Αυτό που δίνει ο εκλεγμένος σε αντάλλαγμα είναι συνήθως μια δημόσια απασχόληση, η οποία εγγυάται καλές αμοιβές και χαμηλό φόρτο εργασίας»,  εξηγεί αυτός ο καθηγητής κοινωνικής ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Μόλις εκλεγούν, βάζουν τους ανθρώπους τους στην δημόσια διοίκηση για να εξυπηρετήσουν τα ίδια τα δικά τους συμφέροντα. Η τύχη των άλλων δεν διακυβεύεται, αυτό που έχει σημασία είναι η προστασία των συμφερόντων του ατόμου, της οικογένειας, της φυλής».

«Τα κόμματα λειτουργούν σύμφωνα με τον νόμο του επικεφαλούς: Όποιος δεν είναι μαζί μου είναι εναντίον μου. Υπακούς τον αρχηγό της φυλής, περισσότερο από τον αρχηγό του κόμματος», συνεχίζει. Ακολουθώντας την εξέλιξη της θέσης του πρόεδρου του δεξιού κόμματος της Νέας Δημοκρατίας, βουλευτές αποκλείστηκαν επειδή ψήφισαν υπέρ του σχεδίου διάσωσης των ευρωπαϊκών χωρών το 2010, και άλλοι, δύο χρόνια αργότερα ... επειδή το καταψήφισαν.

Το αποτέλεσμα αυτής της λογικής είναι ο νεποτισμός: «Η ορδή πρέπει να τροφοδοτήσει τον ναρκισσισμό του αρχηγού  μέχρι να τον αντικαταστήσει ο γιός του. Αυτή η συμπεριφορά δεν περιορίζεται όμως μόνο για τους επικεφαλής της πολιτικής ». Βρίσκεται και στα περισσότερα επαγγέλματα.

Ο άλλος πυλώνας του ελληνικού λαϊκισμού είναι ο εθνικισμός. 

«Ο εθνικιστικός λόγος στηρίζεται στην ύπαρξη ενός εξωτερικού εχθρού, στο γεγονός ότι οι άλλες χώρες υποτίθεται ότι ζηλεύουν την ελληνική ιδιαιτερότητα και το μεγαλείο της και ότι πάντα υπάρχει μια συνωμοσία εναντίον της χώρας μας».  Η Τουρκία παίζει τακτικά αυτό το ρόλο, ή η ΠΓΔΜ, όταν τα Σκόπια ανεγείρουν ένα άγαλμα του ήρωα που διεκδικείται από τις δύο χώρες, τον Μέγα Αλέξανδρο.

«Για σαράντα χρόνια, το πολιτικό σύστημα, αλλά και μεγάλο μέρος της κοινωνίας λειτουργούν μέσα στο μητρώο της παράνοιας. Οι ιδέες των άλλων ερμηνεύονται ως συνωμοσία», που καταγγέλλονται τακτικά στα μέσα μαζικής ενημέρωσης , όπως και στα καφενεία. 

«Αυτό επιτρέπει να αποφευχθεί κάθε φαινόμενο αυτο-επίγνωσης, αυτο-προβληματισμού και αυτοκριτικής», λέει ο κ. Στυλιανίδης. «Επίσης, αποτρέπει την οποιαδήποτε μορφή διαλόγου. Το βλέπουμε με αυτές τις εκλογές: ο Αντώνης Σαμαράς έλαβε μια εντολή για μια περίοδο τριών ημερών για να διαπραγματευτεί με τα άλλα κόμματα, την επίτρεψε το ίδιο βράδυ! Φτάνοντας στην εξουσία το 2009, ο Γιώργος Παπανδρέου κατηγόρησε τον δεξιό προκάτοχό του για όλες τις ευθύνες της χρεοκοπίας, αν και η διοίκηση του ήταν καταστροφική, χωρίς να κάνει την παραμικρή αυτοκριτική».

Αυτά τα συμπτώματα παράνοιας βρίσκονται και στο συλλογικό επίπεδο, μας εξηγεί ο διευθυντής του συλλόγου για την ψυχική υγεία Epapsy, αναφέροντας δύο παραδείγματα: η αναφορά στους Γερμανούς  -μια εμμονή-  και τους αλλοδαπούς εν γένει, που συχνά θεωρούνται υπεύθυνοι για τη δυστυχία της Ελλάδας. «Είναι ένα κλασικό σχήμα: Αναγάγω στον άλλο ό,τι φέρω αρνητικό ο ίδιος. Με αυτή τη βάση το νεο-ναζιστικό κόμμα πήρε το 7%».

Η πτώση του Γιώργου Παπανδρέου παραξενεύει τον Στέλιο Στυλιανίδη, ο οποίος τον βλέπει σαν πρόσωπο τραγωδίας. Εγγονός και γιός πρωθυπουργών, γίνεται πρωθυπουργός με τη σειρά του, για την ατυχία του. «Στην ελληνική τραγωδία, η τρίτη γενιά πληρώνει τα παλιά χρέη. Ο Γιώργος Παπανδρέου είναι ο εγγονός της Ιστορίας  όπως ο Ορέστης είναι ο εγγονός του Ατρέα». Υπογραμμίζει τις αντιφάσεις του Παπανδρέου: «Παίζει σε δύο επίπεδα: ο σύγχρονος μεταρρυθμιστής που μιλά για την οικονομία και την οικολογία, αλλά ο οποίος εξελέγη με βάση τη παλιά φρουρά του πατέρα του». «Η σχέση με τον πατέρα του ήταν τεταμένη: ο ίδιος τάχθηκε στο πλευρό της μητέρας του, όταν ο γέρος Ανδρέας έφυγε για να παντρευτεί μια πρώην αεροσυνοδό».

«Η μητέρα του αισθάνθηκε προδομένη. Πραγματοποίησε  την ασυνείδητη επιθυμία της μητέρας του, καταστρέφοντας το έργο του πατέρα του. Τα τρία συνθήματα του ΠΑΣΟΚ ήταν  κοινωνική δικαιοσύνη , η Ελλάδα στους Έλληνες, ο δημοκρατικός σοσιαλισμός. Σήμερα τίποτα δεν έχει μείνει από αυτά μετά την παρέμβαση της «τρόικας». Όπως ο Ορέστης, δίσταζε πριν να κάνει την τραγική επιλογή: τη τυφλή προσφυγή στην «τρόικα», φωνή της ασυνείδητης επιθυμίας της μητέρας του. Μετά την ύβρη, λειτουργεί η κάθαρση, διαλύεται η παλιά τάξη πραγμάτων, όπως θα διαλυθεί το ΠΑΣΟΚ. "

Την Κυριακή 6 Μαΐου, το ΠΑΣΟΚ επίστρεψε στα ποσοστά του ξεκινήματος του το 1974, πριν να το μετατρέψει ο Ανδρέας Παπανδρέου σε αυτό το λαϊκιστικό και πελατειακού τύπου κόμμα που μόλις εξερράγη στις κάλπες.

Alain Salles (Ανταπόκριση από την Αθήνα)

Πηγή