Με αφορμή τη σφαγή στη Νιούταουν

Tου Στέφανου Κασιμάτη
Αν θέλουμε να αρχίσουμε να καταλαβαίνουμε κάπως το γεγονός των ημερών, ήταν οπωσδήποτε δυσάρεστη, αλλά και χρήσιμη, η σύμπτωση ότι την ίδια ημέρα όπου στη Νιούταουν του Κονέκτικατ ο Aνταμ Λάντσα δολοφονούσε εν ψυχρώ 20 παιδιά και 6 ενήλικες στο δημοτικό σχολείο της πόλης, σε ένα άλλο δημοτικό, κάπου στην κεντρική Κίνα, ένας άλλος επικίνδυνος ανισόρροπος τραυμάτιζε 23 παιδιά με ένα μαχαίρι.
Ελάχιστα ασχοληθήκαμε με το δεύτερο περιστατικό αναίτιας, παρανοϊκής βίας εις βάρος παιδιών. Εν μέρει επειδή, παρά την αλματώδη αύξηση της παγκόσμιας ισχύος της τα τελευταία χρόνια, για την Κίνα, όπως τη βλέπουμε εμείς από τη δική μας γωνιά του πλανήτη, ισχύει πάντα το ρηθέν υπό του ποιητού: «Eυχαρίστως θα έβλεπα την Κίνα, αρκεί να μπορούσα να γυρίσω πίσω την ίδια μέρα» (Φίλιπ Λάρκιν). Κυρίως όμως επειδή κανένα από τα παιδιά που δέχθηκαν την επίθεση δεν έχασε τη ζωή του. Οπότε ξεφυσάμε με ανακούφιση, γυρίζουμε σελίδα και το γεγονός χάνεται μέσα στον ορμητικό ποταμό της πληροφόρησης που μας ξεπλένει κάθε μέρα τη μνήμη.
Δεν είναι όμως η πρώτη φορά που σημειώνεται τέτοιο περιστατικό στην Κίνα. Ξεκινώντας το μέτρημα από το 1999, τη χρονιά της επίθεσης στο σχολείο του Columbine στο Κολοράντο, έχουν γίνει παρόμοιες 17 επιθέσεις σε σχολεία της Κίνας, οι οποίες άφησαν πίσω 49 νεκρούς. Χωρίς να ξεχνάμε ότι η Κίνα έχει σχεδόν τετραπλάσιο πληθυσμό από τις ΗΠΑ (1.340 εκατομμύρια έναντι 320) έχει ενδιαφέρον να συγκρίνουμε τα στοιχεία αυτά με εκείνα των ΗΠΑ για το ίδιο χρονικό διάστημα: 8 ήσαν οι επιθέσεις που σημειώθηκαν σε σχολεία των ΗΠΑ και 91 οι νεκροί που άφησαν. Η βασική διαφορά μεταξύ του φαινομένου στη μία και την άλλη χώρα είναι ότι οι δράστες των 16 από τις 17 επιθέσεις στην Κίνα ήσαν οπλισμένοι με μαχαίρι (θυμάμαι και έναν που είχε τσεκούρι) και μόνο στη μία περίπτωση ο δράστης της επίθεσης (αστυνομικός το επάγγελμα) χρησιμοποίησε πιστόλι, ενώ και στις 8 αντίστοιχες επιθέσεις στις ΗΠΑ οι δράστες ήσαν οπλισμένοι με πυροβόλα όπλα.
Και τι όπλα, παρακαλώ! Το AR-15, που χρησιμοποίησε ο Λάντσα, μολονότι σχεδιάστηκε το 1959, παραμένει ώς σήμερα το καλύτερο τυφέκιο στον κόσμο και μπορείς να το αποκτήσεις, όπως άκουσα να λέει ένας παρουσιαστής του CNN, με 800 δολάρια. Ξημερώματα Σαββάτου, ξενυχτούσα παρακολουθώντας την κάλυψη της σφαγής στη Νιούταουν από το CNN και θύμωνα ακούγοντας τους γείτονες της μητέρας του να περιγράφουν τη μακαρίτισσα ως μια κανονική, καθ’ όλα φυσιολογική γυναίκα. Δεν αμφιβάλω καθόλου, τουλάχιστον ως προς το πάθος της με την κηπουρική, τη διακόσμηση και την καθαριότητα! Με τη διαφορά όμως, ότι αυτή η καθ’ όλα φυσιολογική γυναίκα είχε στο σπίτι της ένα τυφέκιο με ταχυβολία 800 βολίδων ανά λεπτό και ταχύτητα εξόδου από το στόμιο της κάννης 991 μέτρων το δευτερόλεπτο· ένα όπλο, το οποίο διαθέτει κάννη τεσσάρων δεξιοστρόφων ραβδώσεων, ζυγίζει μόλις κάτι παραπάνω από 2,8 κιλά και δέχεται γεμιστήρα 30 φυσιγγίων. Πόσο «φυσιολογικό» είναι να έχεις ένα τέτοιο εργαλείο στο σπίτι σου;
Η πρόσβαση σε ένα πυροβόλο όπλο παρέχει στον δράστη και κάτι επιπλέον της δυνατότητας να πετύχει τον στυγερό σκοπό του: του παρέχει τη δυνατότητα της εύκολης διεξόδου από τις συνέπειες της πράξης του με μια σφαίρα στο δικό του κεφάλι. Πολύ ευκολότερο, νομίζω, να αυτοκτονήσεις τραβώντας την σκανδάλη, παρά κόβοντας τον λαιμό σου με το μαχαίρι. Ακόμη και οι Ρωμαίοι στρατηγοί -οι οποίοι, στο κάτω κάτω, ήσαν περισσότερο εξοικειωμένοι από εμάς με «νύσσοντα και τέμνοντα» όργανα- όταν ήθελαν να αυτοκτονήσουν, είτε έπεφταν με το βάρος τους επάνω στο gladius είτε, ακόμη καλύτερα, ζητούσαν από τον έμπιστο δούλο τους να τους σκοτώσει με αυτό, γιατί δεν ήταν σίγουρο αν θα τα κατάφερναν με τις δικές τους δυνάμεις. Μπορώ να φανταστώ τον παρανοϊκό που μπαίνει σε ένα σχολείο και σκοτώνει αδιακρίτως να νιώθει ότι, με την πράξη του, επιστρέφει στον κόσμο τον πόνο που του προκαλεί. Δυσκολεύομαι, ωστόσο, να τον φανταστώ έπειτα να έχει τη δύναμη να υποστεί τις συνέπειες ή απλώς και μόνον να αντιμετωπίσει τον ασύλληπτο πόνο που έχει προκαλέσει στους άλλους. Το πυροβόλο όπλο, λοιπόν, του δίνει τη δυνατότητα να εκτελέσει και αποτελεσματικότερα και ευκολότερα το σχέδιό του. Δεν είναι άνευ σημασίας ότι, στις 8 επιθέσεις τέτοιου τύπου που σημειώθηκαν στις ΗΠΑ το διάστημα 1999-2012, οι δράστες των 5 από αυτές αυτοκτόνησαν. Από τις 17 στην Κίνα, μόνον ο ένας -και αυτός με μαχαίρι.
Η ευκολία να βρεις ένα AR-15 είναι, λοιπόν, ένας από τους λόγους, για τους οποίους τα τελευταία χρόνια πυκνώνουν ειδεχθή εγκλήματα όπως αυτό της Νιούταουν. Είναι ο προφανής λόγος. Ο άλλος, που δεν είναι καθόλου προφανής και δύσκολα εντοπίζεται, είναι η ανθρώπινη μούρλα - συγχωρήστε με, αλλά μόνο έτσι απλά μπορώ να το θέσω. Μια οργανωμένη κοινωνία μπορεί να καθίσει και να συζητήσει ήρεμα τον περιορισμό της ελευθερίας στην οπλοκατοχή. Νομίζω ότι μπορείς να υπολογίσεις τα υπέρ και τα κατά με τρόπο σχετικά αντικειμενικό και όχι εύκολα αμφισβητήσιμο. Σε τελευταία ανάλυση, δε, αμφιβάλλω αν είναι σοβαρή η ζημία για το αγαθό της ελευθερίας από τον περιορισμό της οπλοκατοχής. Αλλά στην ανθρώπινη ψυχή -αν τέλος πάντων υπάρχει τέτοιο πράγμα- πώς παρεμβαίνεις και προλαμβάνεις δεν ξέρω. Ας αφήσουμε το θέμα ανοικτό, μέχρι την επόμενη φορά που θα μας απασχολήσει κάτι ανάλογο. Με τη διευκόλυνση που παρέχουν τα social media στη μετάδοση της βλακείας και της νοσηρότητας, πολύ φοβάμαι ότι η αφορμή δεν θα αργήσει: είναι απελπιστικό πόσοι υπάρχουν εκεί έξω που γοητεύονται με τον Λάντσα...
Καθημερινή