"Χαστούκι" της ΕΚΤ στην Κατσέλη

Σε σκληρή γλώσσα απαντά η ΕΚΤ στη γνωμοδότηση που της είχε ζητηθεί σχετικά με το προωθούμενο νομοσχέδιο για την ενίσχυση της ρευστότητας στην αγορά.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα επιπλήττει την κυβέρνηση για το ότι την αγνόησε επιδεικτικά κατά την έκδοση του νομοσχεδίου, σε μια δύσκολη συγκυρία που η χώρα την έχει ανάγκη.
Εξάλλου, με τις παρατηρήσεις της η ΕΚΤ επισημαίνει στην κυβέρνηση ότι με το νομοσχέδιο που προωθεί δημιουργεί κινδύνους ρευστότητας στην αγορά και θα οδηγήσει τις τράπεζες στο αντίθετο αποτέλεσμα, δηλαδή, στο να μην χορηγούν δάνεια.

Η ΕΚΤ τονίζει ότι εάν οι οικονομικές συνθήκες για την Ελλάδα επιδεινωθούν το νομοσχέδιο θα μπορούσε να προκαλέσει συστημικές επιπτώσεις εντός της ελληνικής επικράτειας και πιθανόν και διασυνοριακά.

Επίσης, κάνει λόγο για δυσχέρανση της αξιολόγησης των δανειοληπτών και του πιστωτικού κινδύνου από τις τράπεζες και τονίζει τη σημασία της εκ των προτέρων ενδελεχούς αξιολόγησης των επιπτώσεων του σχεδίου νόμου στην κεφαλαιακή επάρκεια και τη ρευστότητα των τραπεζών.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα εκτιμά ότι η κυβέρνηση βιάστηκε να προωθήσει το νομοσχέδιο, επισημαίνοντας κατ’ αρχήν ότι η γνώμη της ΕΚΤ πρέπει να ζητείται σε εύλογο στάδιο της νομοθετικής διαδικασίας και οι εθνικές αρχές να εξετάζουν τη γνώμη της ΕΚΤ πριν από την θέσπιση νομοθετικών διατάξεων.

Η υποχρέωση διαβούλευσης με την ΕΚΤ αποσκοπεί «κυρίως να εξασφαλίσει ότι ο συντάκτης της πράξεως θα εκδώσει την πράξη αφού ακούσει τον οργανισμό, ο οποίος, λόγω των ειδικών αρμοδιοτήτων που ασκεί στο κοινοτικό πλαίσιο και στο συγκεκριμένο τομέα και λόγω του υψηλού βαθμού ειδίκευσης που τον χαρακτηρίζει είναι ιδιαίτερα σε σχέση να συμβάλλει επωφελώς στην προτεινόμενη διαδικασία εκδόσεως της πράξεως».

Λίγα λεπτά πάντως προτού δημοσιοποιηθεί η γνωμοδότηση της ΕΚΤ έγινε γνωστό ότι το υπουργείο Οικονομίας Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας προχώρησε σε αλλαγές όσον αφορά το επίμαχο νομοσχέδιο.

Αναλυτικότερα και όσον αφορά τη γνωμοδότηση της ΕΚΤ αναφέρει τα εξής:

"Εισαγωγή και νομική βάση

Στις 23 Δεκεμβρίου 2009 η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) έλαβε αίτημα του ελληνικού Υπουργείου Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας για τη διατύπωση γνώμης αναφορικά με σχέδιο νόμου για τη ρύθμιση επιχειρηματικών και επαγγελματικών οφειλών προς τα πιστωτικά ιδρύματα, διατάξεις για την επεξεργασία δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς και άλλες διατάξεις (εφεξής το «σχέδιο νόμου»). Στις 29 Δεκεμβρίου 2009 το Υπουργείο υπέβαλε σε σχέση με το ως άνω αίτημα διαβούλευσης συμπληρωματικό υπόμνημα με διευκρινίσεις και πρόσθετες πληροφορίες όσον αφορά επιμέρους πτυχές του σχεδίου νόμου.

Η αρμοδιότητα της ΕΚΤ για τη διατύπωση γνώμης βασίζεται στο άρθρο 127 παράγραφος 4 της συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στο άρθρο 2 παράγραφος 1 έκτη περίπτωση της απόφασης 98/415/ΕΚ του Συμβουλίου της 29ης Ιουνίου 1998 σχετικά με τη διαβούλευση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας με τις εθνικές αρχές για τα σχέδια νομοθετικών διατάξεων1, καθώς το σχέδιο νόμου αφορά κανόνες εφαρμοστέους σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, στο βαθμό που αυτοί επηρεάζουν ουσιωδώς τη σταθερότητα των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και αγορών. Η παρούσα γνώμη εκδόθηκε από το διοικητικό συμβούλιο, σύμφωνα με το άρθρο 17.5 πρώτη πρόταση του εσωτερικού κανονισμού της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Ειδικές παρατηρήσεις

1. Η ΕΚΤ αντιλαμβάνεται ότι τα άρθρα 1 και 2 του σχεδίου νόμου επιτρέπουν σε οφειλέτες που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του να επωφεληθούν από τις δυνατότητες ρύθμισης των ληξιπρόθεσμων και ενήμερων οφειλών τους, αντίστοιχα, εφόσον πληρούνται οι προβλεπόμενες στα εν λόγω άρθρα προϋποθέσεις. Ωστόσο, η ΕΚΤ θεωρεί ότι το σχέδιο νόμου θα πρέπει να ορίζει ρητά ότι οι οφειλέτες που νομιμοποιούνται να ζητήσουν ρύθμιση των οφειλών τους θα πρέπει να αποδεικνύουν την ικανότητα αποπληρωμής των εν λόγω οφειλών σύμφωνα με τους όρους που θέτει το σχέδιο νόμου.

Πράγματι, η ρύθμιση οφειλών χωρίς την αποδεδειγμένη ικανότητα αποπληρωμής τους εκ μέρους των οφειλετών απλώς θα μετέθετε χρονικά την επέλευση της αθέτησης των υποχρεώσεών τους, αυξάνοντας το επίπεδο του πιστωτικού κινδύνου στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και επηρεάζοντας δυσμενώς την ικανότητα των πιστωτικών ιδρυμάτων να χρηματοδοτήσουν την ανάκαμψη της οικονομίας στο σύνολό της. Επιπλέον, από άποψη ασφάλειας δικαίου, η ΕΚΤ θεωρεί ότι οι υποχρεώσεις των πιστωτικών ιδρυμάτων σε σχέση με τα δικαιώματα των οφειλετών να ζητήσουν ρύθμιση των οφειλών τους κατά τα άρθρα 1 και 2 του σχεδίου νόμου δεν είναι αρκούντως σαφείς και ότι θα πρέπει να αναδιατυπωθούν στο σχέδιο νόμου, προς ενίσχυση της σαφήνειάς τους και μείωση του πιστωτικού κινδύνου.

2. Σύμφωνα με το άρθρο 1 παράγραφος 4 του σχεδίου νόμου, οφειλέτες από συμβάσεις δανείων ή πιστώσεων της παραγράφου 1 του εν λόγω άρθρου μπορούν να ζητήσουν ρύθμιση οφειλών που έχουν καταστεί ληξιπρόθεσμες μετά την 1η Ιανουαρίου 2005, εφόσον πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις10. Με την επιφύλαξη των σχολίων που διατυπώνει στην ως άνω παράγραφο 2.4, η ΕΚΤ προτείνει την προσθήκη, στο άρθρο 1 παράγραφος 4 του σχεδίου νόμου, της 31ης Δεκεμβρίου 2007 ως καταληκτικής ημερομηνίας για τις οφειλές που καθίστανται ληξιπρόθεσμες μετά την 1η Ιανουαρίου 2005, καθώς η προσθήκη αυτή θα αποσαφήνιζε το ρυθμιστικό πεδίο του σχεδίου νόμου, αποτυπώνοντας τη διαφοροποίηση των δύο κατηγοριών των υπό ρύθμιση οφειλών, ήτοι i) των οφειλών που καθίστανται ληξιπρόθεσμες μεταξύ της 1ης Ιανουαρίου 2005 και της 31ης Δεκεμβρίου 2007 και ii) των οφειλών που καθίστανται ληξιπρόθεσμες μεταξύ της 1ης Ιανουαρίου 2008 και της ημερομηνίας δημοσίευσης του υπό ψήφιση σχεδίου νόμου.

Επιπλέον, η συμπερίληψη της ως άνω καταληκτικής ημερομηνίας θα απέτρεπε την εκδήλωση στρεβλών κινήτρων που θα μπορούσαν να προκύψουν εφόσον οι οφειλέτες είχαν τη δυνατότητα να ζητήσουν τη ρύθμιση οφειλών που καθίστανται ληξιπρόθεσμες μετά την ημερομηνία δημοσίευσης του υπό ψήφιση σχεδίου νόμου και μέχρι την 15η Μαρτίου 2010, δηλαδή μέχρι την καταληκτική ημερομηνία της υποβολής αιτήσεων για ρύθμιση αμφότερων των ως άνω κατηγοριών οφειλών.

3. Το άρθρο 2 του σχεδίου νόμου δίνει τη δυνατότητα σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα, τα οποία έχουν συνάψει με τράπεζες και λοιπά πιστωτικά ιδρύματα συμβάσεις δανείων ή πιστώσεων για επιχειρηματικούς, επαγγελματικούς ή αγροτικούς σκοπούς, να ζητήσουν από αυτά τη ρύθμιση ενήμερων οφειλών τους, εφόσον πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις και για τα ποσά που ορίζονται στο εν λόγω άρθρο. Εν προκειμένω η ΕΚΤ επιθυμεί να επιστήσει την προσοχή της αιτούσας αρχής στον πιθανό κίνδυνο νομικής αβεβαιότητας που θα μπορούσε να δημιουργήσει η συμπερίληψη των τιτλοποιημένων δανείων στο ρυθμιστικό πεδίο της υπό εξέταση ρύθμισης οφειλών, δυσχεραίνοντας τη δυνατότητα των πιστωτικών ιδρυμάτων να προβαίνουν σε τιτλοποιήσεις για σκοπούς άντλησης ρευστότητας και, συνεπώς, τη χορήγηση πιστώσεων στην οικονομία.

4. Η ΕΚΤ αντιλαμβάνεται ότι σκοπός του άρθρου 3 του σχεδίου νόμου είναι να παράσχει σε όσους ασκούν επιχειρηματικές δραστηριότητες και αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην αποπληρωμή των οφειλών τους, πλην όμως θα τις αποπληρώσουν μέσα σε τρεις μήνες από τη δημοσίευση του υπό ψήφιση σχεδίου νόμου, τη δυνατότητα να συνεχίσουν τις δραστηριότητές τους, χωρίς να υφίστανται τις συνέπειες της καταχώρισης δυσμενών δεδομένων σχετικών με την οικονομική τους συμπεριφορά.

Ωστόσο, η προοπτική να παύσουν να είναι διαθέσιμες στα πιστωτικά ιδρύματα οι εν λόγω πληροφορίες δεν θα ήταν σύμφωνη με τη βέλτιστη πρακτική και θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά την αξιολόγηση του πιστωτικού κινδύνου των οφειλετών, δυσχεραίνοντας την ικανότητα των πιστωτικών ιδρυμάτων να διακρίνουν μεταξύ οφειλετών που αντιπροσωπεύουν διαφορετικά επίπεδα κινδύνου.

Συνοψίζοντας, η προτεινόμενη διαγραφή δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς θα μπορούσε να καταστήσει τα πιστωτικά ιδρύματα επιφυλακτικότερα ως προς τη χορήγηση πιστώσεων και να αυξήσει το κόστος χρηματοδότησης της οικονομίας, ιδίως για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά που εξυπηρετούν τα χρέη τους. Οι ίδιες παρατηρήσεις ισχύουν εξάλλου και ως προς το άρθρο 4 παράγραφος 1 σχετικά με την επεξεργασία δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς, με το οποίο, μεταξύ άλλων, μειώνονται κατά ένα έτος τα υφιστάμενα ανώτατα όρια στον χρόνο τήρησης και χρήσης των ως άνω δεδομένων από τα πιστωτικά και εν γένει χρηματοδοτικά ιδρύματα ή από αρχεία δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς σε σχέση με οφειλές που έχουν εξοφληθεί στο σύνολό τους.

Η ΕΚΤ θα χαιρέτιζε την αξιολόγηση των συνεπειών των προτεινόμενων περιορισμών, σύμφωνα με τα άρθρα 3 και 4 παράγραφος 1 του σχεδίου νόμου, λαμβανομένης υπόψη και της πρακτικής που ισχύει σε άλλα κράτη μέλη της Ένωσης.

5. Τέλος, σύμφωνα με το άρθρο 7 του σχεδίου νόμου, σε συνδυασμό με το άρθρο 3 παράγραφος 2 αυτού, τα πιστωτικά ιδρύματα δύνανται να χορηγούν νέα βιβλιάρια επιταγών κατά τη διάρκεια ισχύος μέτρου στέρησης χορήγησής τους που έχει επιβληθεί σε οφειλέτες δυνάμει της απόφασης αριθ. 234/23/11.12.2006 της Επιτροπής Τραπεζικών και Πιστωτικών Θεμάτων της Τράπεζας της Ελλάδος, εφόσον παρέχεται επ’ αυτών τριτεγγύηση έως πέντε χιλιάδες (5000) ευρώ ανά επιταγή. Εν προκειμένω η ΕΚΤ διατυπώνει επιφυλάξεις, καθώς η παρεχόμενη εγγύηση ύψους πέντε χιλιάδων (5000) ευρώ ανά επιταγή ενδεχομένως να μην επαρκεί, δεδομένης της δυνατότητας έκδοσης επιταγών και για ποσά ουσιωδώς μεγαλύτερα του ως άνω. Ως εκ τούτου, συνιστάται η χορήγηση βιβλιαρίου επιταγών σε οφειλέτη εις βάρος του οποίου ισχύει το ως άνω περιοριστικό μέτρο μόνο εφόσον παρέχεται εγγύηση για το συνολικό ποσό της επιταγής.

Εξάλλου, οι τράπεζες θα πρέπει να αξιολογούν τη φερεγγυότητα του εγγυητή και τη συγκέντρωση κινδύνου εν όψει της χορήγησης βιβλιαρίου επιταγών επί των οποίων παρέχεται τριτεγγύηση.

Τέλος, η ΕΚΤ σημειώνει ότι, η εν λόγω ρύθμιση θα μπορούσε να επηρεάσει τις αρμοδιότητες της Τράπεζας της Ελλάδος και την ικανότητά της να ασκεί προσηκόντως τα συναφή καθήκοντά της, στο βαθμό που αίρει τυχόν περιορισμούς που έχουν επιβληθεί δυνάμει της ως άνω απόφασης, την οποία η Τράπεζα της Ελλάδος έχει εκδώσει στο πλαίσιο των κανονιστικών αρμοδιοτήτων της που προβλέπονται στο καταστατικό της."
capital.gr