Η Τουρκία απομακρύνεται από τη Δύση

Η στενή ενεργειακή συνεργασία της Τουρκίας με το απομονωμένο διεθνώς Ιράν μπορεί να βάλει τη γειτονική χώρα σε δύσκολη θέση

Μόνο κατά το πρώτο τρίμηνο του 2011, οι εισαγωγές αργού πετρελαίου της Τουρκίας από το Ιράν αντιπροσωπεύουν το 30% των συνολικά 4,3 εκατ. τόνων που έχει εισάγει (ακολουθεί το Ιράκ με 12% και η Ρωσία με 11%), σύμφωνα με τη Ρυθμιστική Αρχή Αγοράς Ενέργειας της Τουρκίας.

Αυτό δείχνει ότι η Τουρκία, η οποία εισάγει σχεδόν το 90% των ενεργειακών αναγκών της, έχει επιδιώξει μακροπρόθεσμες συμβάσεις με τους γείτονές της για να καλύψει τις ανάγκες της. Από τη μια πλευρά έχει σημαντικό όφελος, διότι λόγω του εμπάργκο -που καταστρατηγείται- το Ιράν πωλεί το πετρέλαιο πάμφθηνα, από την άλλη όμως η Τουρκία ακροβατεί σε τεντωμένο σχοινί.

Το έχουν επισημάνει αυτό ορισμένοι αναλυτές, που προτρέπουν την Άγκυρα να προσέξει τους κινδύνους που συνεπάγονται από τη διεθνή απομόνωση του Ιράν και τη διαμάχη για το πυρηνικό πρόγραμμά του, υποστηρίζοντας ότι το Ιράν χρησιμοποιεί το πετρέλαιο ως μέρος της πολιτικής του στρατηγικής. Ο κ. Ρέϊμοντ Τάντερ, π. υπάλληλος του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας και νυν πρόεδρος της Επιτροπής Πολιτικής για το Ιράν, που έχει έδρα την Ουάσιγκτον, προειδοποιεί την Τουρκία, μέσω των «Southeast European Times»:

«Η Τουρκία πρέπει να προχωρήσει με σύνεση. Δεν υπάρχουν μόνο αμοιβαία οικονομικά οφέλη από το αυξανόμενο εμπόριο μεταξύ Ιράν και Τουρκίας, αλλά επειδή η Τεχεράνη είναι πρωτεύουσα μιας εχθρικής χώρας προς τις Η.Π.Α., χρησιμοποιεί τους οικονομικούς δεσμούς της για να ασκήσει πολιτική επιρροή μέσω της Άγκυρας, η οποία είναι καλά ενταγμένη στο διεθνές σύστημα». Η Άγκυρα δηλαδή, λέγει ο κ. Τάντερ, αποτελεί τον δούρειο ίππο του Ιράν στη Δύση.

Μολονότι οι ευρωπαϊκές και αμερικανικές κυρώσεις έχουν γίνει πιο αυστηρές, ελάχιστα έχουν αποτρέψει το Ιράν από το να γίνει η βασική πηγή εισαγωγής πετρελαίου της Τουρκίας το πρώτο εξάμηνο αυτού του έτους. «Η κατάσταση βγαίνει εκτός ελέγχου. Το Ιράν κερδίζει πραγματικά σημαντική θέση στις εισαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου της Τουρκίας», είπε ο κ. Μέτε Γκοκνέλ, π. διευθυντής της κρατικής εταιρείας πετρελαιοαγωγών της Τουρκίας, «BOTAS».

«Για την Τουρκία, τα οικονομικά συμφέροντα είναι πάνω απ’ όλα», είπε, εξηγώντας ότι «Το Ιράν προσφέρει στην Τουρκία προσιτές τιμές και ο ιδιωτικός τομέας της Τουρκίας δίνει προτεραιότητα στους φθηνούς και μακροπρόθεσμους εταίρους».

Ο κ. Γκοκνέλ πιστεύει ότι η αυξανόμενη ενεργειακή συνεργασία εξηγεί την επίσημη θέση της Άγκυρας για την προστασία του Ιράν στο πυρηνικό πρόγραμμά του. Ο δε κ. Γκεϊμπούλα Ραμαζάνογλου, σύμβουλος του κ. Ερντογάν, εξήγησε στους «SETimes», ότι η Τουρκία θεωρεί το Ιράν «ως εταίρο στην πολιτική μηδενικών προβλημάτων», και ότι είναι έτοιμη να συνεργαστεί με τους Δυτικούς συμμάχους προς εξάλειψη των ανησυχιών τους. Μ’ αυτό υπονοείται η πάγια θέση της Τουρκίας να παίζει το ρόλο μεσολαβητή στις μουσουλμανικές χώρες που έχουν προβλήματα μεταξύ τους ή με τη Δύση. Μόνον που «δεν την παίζουν» ούτε οι μουσουλμάνοι ούτε οι Δυτικοί.

Πάντως, όλοι οι πολιτικοί αναλυτές συμφωνούν ότι η ηγεσία του AKP (του κόμματος του Ερντογάν) ενήργησε βάσει βραχυπρόθεσμου πολιτικού συμφέροντος, το οποίο έθεσε αναπόφευκτα τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα της Τουρκίας σε κίνδυνο. Ψηφίζοντας "Όχι" η Άγκυρα στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Η.Ε. για τον τελευταίο κύκλο των κυρώσεων προς το Ιράν, τα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας και η Γερμανία, δεν έκρυψαν πως δεν θεωρούν πλέον την Τουρκία αξιόπιστο μεσολαβητή. Αλλά ούτε η Τεχεράνη, της έχει εμπιστοσύνη, διότι δεν είναι απόλυτα σαφής η θέση της υπέρ του Ιράν.

Μπορεί, επομένως, να πει κάποιος, ότι οι πολιτικές της Άγκυρας είναι αυτές που βάζουν την Τουρκία σε μία τέτοια ανεπιθύμητη θέση. Και σε άλλη περίπτωση, κάναμε την ίδια κοινότoπη διαπίστωση. Δεν μπορείς να πατάς σε δυο βάρκες.

Ο Μακεδώνhttp://voria.gr/