Η Αγκυρα αμφισβητεί την ελληνική κυριαρχία σε νησιά μας

Στις αρχές αυτού του μήνα δημοσιεύτηκε στο «Εθνος» ρεπορτάζ του Δ. Βερύκιου με τίτλο: «Κουκούλωσαν γκρίζα Νατοϊκή Οδηγία», που αποκάλυπτε ότι το SHAPE από το 2006 εξέδωσε διαταγή πολιτικής που έθετε εκτός σχεδιασμού ασκήσεων τη Λήμνο και τα νησιά του Αιγαίου, τα οποία, ισχυρίζονταν αόριστα, ότι διέπονται βάσει διεθνών Συνθηκών από καθεστώς αποστρατικοποίησης. Είναι φανερό ότι η διαταγή του SHAPE έχει πολιτική διάσταση και ενισχύει την προσπάθεια της Αγκυρας να αποδυναμώσει την ελληνική παρουσία στο Αιγαίο.

Πρόσφατα, η Τουρκία με την έκδοση παρανόμων NOTAMs χαρακτηρίζει την πρόθεση της Ελλάδας να εκτελέσει ασκήσεις των Ενόπλων μας Δυνάμεων και επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης στο Αν. Αιγαίο σαν παραβίαση των όρων αποστρατικοποίησης Διεθνών Συνθηκών.

Η ενέργεια αυτή της Αγκυρας είναι πρωτοφανής σε θρασύτητα και προσδίδει μια νέα διάσταση στη διαμάχη για το Αιγαίο, αμφισβητώντας την ελληνική κυριαρχία σε νησιά μας. Ας δούμε ποιο είναι το καθεστώς των ανατολικών νησιών μας.

Για τις νήσους Σάμο, Χίο, Ικαρία και Μυτιλήνη ισχύει η Συνθήκη της Λοζάνης του 1923, που επιβάλλει ορισμένους μόνο περιορισμούς χωρίς να αναφέρει τον όρο «αποστρατικοποίηση». Συγκεκριμένα, το άρθρο 13 της Συνθήκης της Λοζάνης απαγορεύει την κατασκευή ναυτικών βάσεων και στρατιωτικών οχυρώσεων καθώς και την πτήση πολεμικών αεροσκαφών πάνω από τις ακτές της Ανατολίας και των τουρκικών αεροσκαφών υπεράνω των νησιών μας. Οι στρατιωτικές δυνάμεις στα νησιά που αναφέραμε πιο πάνω δεν πρέπει να υπερβαίνουν σε αριθμό τους καλουμένους για στρατιωτική εκπαίδευση επιτόπου.

Για τη Λήμνο και τη Σαμοθράκη ισχύουν οι πρόνοιες της Σύμβασης του Μοντρέ του 1936 που αντικατέστησε τη Σύμβαση περί Στενών προσαρτημένη στη Συνθήκη της Λοζάνης του 1923. Και στη Συνθήκη αυτή δεν μνημονεύεται τίποτα περί αποστρατικοποίησης. Για τη Λήμνο διαθέτουμε ισχυρή νομική επιχειρηματολογία, καθώς και δηλώσεις Τούρκων αξιωματούχων της εποχής (1936) όπως εκείνη του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Ρουσδή Αρας στην Τουρκική Εθνοσυνέλευση (σχετ. επίσημη Εφημερίδα της Εθνοσυνέλευσης, Τόμος 12, σελ. 309, 31 Ιουλίου 1936).

Τέλος, η Συνθήκη Ειρήνης των Παρισίων του 1947 ορίζει ότι η Δωδεκάνησος είναι περιοχή «αποστρατικοποιημένη». Ομως η Τουρκία δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος στη Συνθήκη αυτή που αφορά τρίτους και επομένως δεν μπορεί να επικαλεσθεί τις διατάξεις της.

Παρά τις περί αποστρατικοποίησης διατάξεις, η χώρα μας διατηρεί το δικαίωμα άμυνας σε περίπτωση επίθεσης, όπως ορίζεται στο καταστατικό του ΟΗΕ.

Η πρόσφατη αντίδραση της τουρκικής διπλωματίας στην πρόθεση των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων να εκτελέσουν ασκήσεις, άνευ πυρών, στο Ανατολικό Αιγαίο, αποτελεί μια νέα φάση της πορείας της για αποδυνάμωση της παρουσίας μας στο Αιγαίο και εγκαινιάζεται σε μια περίοδο που κύκλοι του State Department προωθούν την ιδέα της «εκ νέου ανάγνωσης των Συνθηκών που διέπουν το καθεστώς του Αρχιπελάγους».

Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι οι κύκλοι αυτοί δεν αποκαλούν τα νησιά μας «Ελληνικά» χρησιμοποιούν την έκφραση «Νησιά του Αιγαίου», όπως πράττουν και οι Τούρκοι.

Η κλιμάκωση των τουρκικών προκλήσεων στο Αιγαίο, και όχι μόνο, αποτελεί απόδειξη ότι η ήπια αντίδραση της Ελλάδας δεν αποδίδει, αντίθετα αποθρασύνει τους γείτονές μας.

Η αντικειμενική αυτή διαπίστωση πρέπει να ληφθεί υπόψη στην επικαιροποίηση της πολιτικής μας από τη νέα ελληνική κυβέρνηση.

Ν. Κουρής Επίτιμος αρχηγός ΓΕΕΘΑ, πρώην υφυπουργός Αμυνας
ΕΘΝΟΣ