Η μάχη του Ουανάτ και τα διδάγματα που... αγνοήθηκαν

Τα ξημερώματα της 13ης Ιουλίου 2008, δύναμη τουλάχιστον 200 μαχητών Ταλιμπάν επιτέθηκε εναντίον προκεχωρημένου φυλακίου Αμερικανών αλεξιπτωτιστών στο χωριό Ουανάτ της επαρχίας Νουριστάν. Η μάχη, που κράτησε αρκετές ώρες, οδήγησε στο θάνατο εννέα Αμερικανών στρατιωτών και στον τραυματισμό 27 συναδέλφων τους, αλλά και σε επίσημη έρευνα του Πενταγώνου, που κατέληξε σε έκθεση 238 σελίδων από τον συνταγματάρχη Ντάγκλας Κιούμπισον, η οποία πρόκειται να δοθεί στη δημοσιότητα μέσα στις ερχόμενες εβδομάδες.

Eπίδειξη δύναμης
Η επίθεση των Ταλιμπάν εναντίον του φυλακίου δεν έγινε για λόγους τακτικής, καθώς οι αντάρτες χρησιμοποιούσαν εναλλακτικά περάσματα για τη μεταφορά εφοδίων από το κοντινό Πακιστάν, αποφεύγοντας το φυλάκιο. Αντίθετα, η επίθεση υπήρξε επίδειξη ισχύος του αντάρτικου, που με τον τρόπο αυτό απέδειξε αφενός την ικανότητα των επιτελών του και αφετέρου εδραίωσε την εικόνα του ως αήττητης στρατιωτικής δύναμης στα χωριά της ορεινής και αραιοκατοικημένης συνοριακής ζώνης.

Στις καταθέσεις που έδωσαν οι Αμερικανοί στρατιώτες, όλοι εξέφρασαν την έκπληξή τους για την εμφανή υπεροπλία των Ταλιμπάν, που ξεκίνησαν την επίθεσή τους με καταιγισμό πυρών από μικρά όπλα, αντιαρματικές ρουκέτες και όλμους. Από τη μεριά τους, οι αμυνόμενοι Αμερικανοί και Αφγανοί στρατιώτες διέθεταν ελάχιστα πυρομαχικά, καθώς ο ιδιώτης που είχε αναλάβει τον ανεφοδιασμό τους αρνούνταν να διακινδυνεύσει τα φορτηγά του στους γεμάτους ενέδρες των Ταλιμπάν δρόμους της επαρχίας Νουριστάν.

Η έκθεση του συνταγματάρχη Κιούμπισον αποκαλύπτει επίσης την τραγική αποτυχία της πολιτικής ανοικοδόμησης στην επαρχία Νουριστάν. Παρά τη διοχέτευση σημαντικών χρηματικών κεφαλαίων στην επαρχία, οι οδικές υποδομές παραμένουν ανύπαρκτες, τα σχέδια δημιουργίας σχολείων συνάντησαν τις αντιδράσεις σημαντικής μερίδας του βαθιά ευσεβούς και συντηρητικού πληθυσμού, ενώ η ασφάλεια στα απομονωμένα χωριά παρέμεινε προβληματική.

Την ίδια στιγμή, η παχυλή άγνοια που επέδειξαν οι αξιωματούχοι του ΝΑΤΟ για τις τοπικές παραδόσεις, έκανε τον πληθυσμό να αντιμετωπίσει τους Αμερικανούς στρατιώτες ως προπετείς απίστους, σπρώχνοντάς τον στις αγκάλες των Ταλιμπάν. Αξίζει να σημειωθεί ότι κάτοικοι του κοντινού χωριού βοήθησαν τους Ταλιμπάν στην επίθεση στο Ουανάτ, μεταφέροντας πολεμοφόδια και ανάβοντας φωτιές, που «τύφλωσαν» τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη του ΝΑΤΟ, που πραγματοποιούσαν υπερπτήσεις στην περιοχής.

Σε διηγήσεις τους, αλεξιπτωτιστές που επέζησαν της μάχης περιέγραψαν την έλλειψη οικοδομικών υλικών, που τους υποχρέωσε να οχυρώσουν το φυλάκιο με ίδια μέσα. Μετά τις εκκλήσεις τους για αποστολή μεγάλου εκσκαφέα, το επιτελείο στην Καμπούλ έστειλε με μεταγωγικό ελικόπτερο μικρό χωματουργικό μηχάνημα τύπου «Μπόμπκατ», που μία ημέρα αργότερα, έμεινε από καύσιμα. Η επίμονη άρνηση του ιδιώτη μεταφορέα να ανεφοδιάσει τους Αμερικανούς στο Ουανάτ σήμανε ότι οι στρατιώτες αντιμετώπισαν ελλείψεις, όχι μόνο σε στρατιωτικό εξοπλισμό, αλλά και σε νερό. Η σκληρή εργασία για την κατασκευή οχυρωματικών έργων, κάτω από τον καυτό ήλιο του Ιουλίου, οδήγησε πολλά μέλη της διμοιρίας στην αφυδάτωση, πλήττοντας την ικανότητά τους να πολεμήσουν.

Μία εβδομάδα πριν από την επίθεση στο χωριό Ουανάτ, ελικόπτερα του ΝΑΤΟ είχαν σκοτώσει δώδεκα Αφγανούς σε επιχείρηση-αστραπή εναντίον ύποπτης ομάδας. Η ομάδα αποδείχθηκε ότι αποτελούνταν από λίγους αντάρτες και από κατοίκους του χωριού, που προσπαθούσαν να διαπραγματευθούν την αποχώρηση των ανταρτών. Μεταξύ των νεκρών βρίσκονταν και δύο Αφγανοί νοσοκόμοι, που είχαν προσφέρει τις υπηρεσίες τους στους Ταλιμπάν, ζητώντας σε αντάλλαγμα την ειρηνική αναχώρηση των ανταρτών από την περιοχή. Η οργή του τοπικού πληθυσμού για τον χωρίς διακρίσεις βομβαρδισμό και τις απώλειες αμάχων τους έπεισε να υποστηρίξουν τους Ταλιμπάν στην επίθεσή τους εναντίον του αμερικανικού φυλακίου.

Τραγικά σφάλματα

Οι εξελίξεις αυτές, αν και τοπικού χαρακτήρα, αποκαλύπτουν την αποτυχία της αμερικανικής στρατηγικής στην αντιμετώπιση του αντάρτικου των Ταλιμπάν. Επαναλαμβάνοντας τα τραγικά σφάλματα του πολέμου στο Βιετνάμ, οι ΗΠΑ προτιμούν σήμερα να αποσυρθούν από επικίνδυνες περιοχές της αφγανικής υπαίθρου για να οχυρωθούν στις πόλεις.

Η ανάδειξη του Καρζάι στις προεδρικές εκλογές του Αυγούστου διογκώνει το πρόβλημα. Η ενδημική διαφθορά και η οικογενειοκρατία, που χαρακτηρίζουν το καθεστώς, ενισχύει τους Ταλιμπάν, ταυτίζοντας στα μάτια των Αφγανών τον Καρζάι με τη Δύση, όπως είχε ταυτιστεί ο πρόεδρος Νατζιμπουλάχ με την ΕΣΣΔ.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ